Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 13

Æ G I R
255
er reka þessar veiðar, hafa stærri land-
helgi en íslendingar. íslendingar ásælast
ckki fiskafla við strendur þessara landa.
Ef íslenzkir fiskimenn leyfðu sér þá
dirfsku að stunda veiðislcap 3 sjómílur frá
ströndum þeirra, mundu lilutaðeigandi
fiskimenn verða sektaðir, afli þeirra og
veiðarfæri gerð upptæk, ef ekki væri um
þyngri hegningu að ræða.
Landsmenn eru þvi í þessu tilfelli beittir
misrétti, sem gengur næst kúgun. Erlendir
síldveiðimenn hafa ekki beðið um leyfi til
þess að notfæra sér þessa tekjulind lands-
íns, síldveiðarnar, og þvi síður gert samn-
ing, er heimila þeim hlutdeild í þeim.
Þettci mál verður að taka til rækilegrar
ihugunar. Fyrirkomulagið er óþolandi eins
og það cr og óviðunandi í framtíðinni.
Þegar þess er gætt, að viðkoma hinna
mest eftirsóttu fiskitegunda við landið er
ekki nægileg til viðhalds stofninum, þá
liggur það x augum uppi, að gera verður
hið itrasta til að auka hann. Til þess að
ná þessu takmarki, verður öfiug landhelg-
isgæzla og rýmkun landhelginnar að vera
takmarkið. Svo þarf að friða hrygningar-
stöðvarnar eftir settum reglum um ákveðið
tímabil. Það þarf að vernda tiltekin fiski-
svæði fyrir botnvörpuskipum, þar sem
slundaðar eru veiðar með línu og netjum,
eins og núverandi forstjóri landhelgisgæzl-
unnar á svo aðdáanlegan hátt með samn-
ingum við erlend togarafélög tókst að
koma í framkvæmd á stóru svæði utan
landhelgis við Vestmannaeyjar síðastl. ár,
og sem hann nú starfar að hvað snertir
enn þá víðáttumeira svæði utan landhelgi
frá Reykjanesi að Skaga.
Það er fullsannað, að gífulega mínnk-
andi viðkoma hinna mest eftirsóttu fisk-
tegunda — þorsks og skyldra tegunda —
slafar mjög mikið af því, að hrognin ná
ekki að fi’jóvgast um gottímann á náttúr-
legan hátt vegna vaxandi botnnetjaveiða.
Það er því einsætt að athuga ber, hvort
ckki er unt með klakaðferð, að draga úr
hinni gengdarlausu eyðileggingu, sem
veiðivélarnar valda.
Hrygningin fer aðallega fram mánuðina
marz—apríl og yrði klakið að vera fram-
kvæmt um svipað leyli. Með fyllstu rök-
um má segja, að íslendingum einum er
ofvaxið að standa straum að slíku verki,
og er það heldur ekki meiningin. Allar
þjóðir, er stunda fiskveiðar við strendur
landsins, eiga að taka þátt í því.
Haffiskaklak er hér ræðir um, er ætlast
lil að sé framkvæmt á skipum á hafi úti
þannig, að öll fiskiskip stærri og smærri,
liverrar þjóðar sem þau eru og hvers konar
veiðarfæri sem þau nota, er fiska á svæðinu
frá Hornafirði að sunnan til Isafjarðar-
djúps að vestan á timabilinu frá 15. marz
til loka aprílmánaðar, taki ár hvert þátt í
þessu starfi, eftir því sem ástæður leyfa,
og frjóvgi fullþroskuð hrogn, sem svarar
minnst til 20 litrum hvert skip, er ætla
má að nemi 10 millj. hrogna. Vandinn er
ekki annar en sá, að blanda fullþroskuð-
um hrognum og mjólk úr nýveiddum
skyldum fisktegundum saman í ker fullt
af sjó og að því búnu hella vökvanum í
sjóinn aftur, skömmu eftir að blöndunin
Ixefur farið fram. Fullþroskuð hrogn eru
ekki verzlunarvara og er því ekki urn neitt
verðmæti að ræða. Kostnaðurinn er held-
ur ekki tilfinnanlegur. Aðeins þyrfti að
greiða þeim mönnum hæfilega þóknun, er
l'ramkvæma verkið undir umsjón yfir-
mannanna um borð.
Ég bijst við, að útlendir og innlendir
útgerðarmenn muni af frjálsum vilja vera
fúsir til að taka þátt í þessu. Ef áætlaö'
er, að 500 erlend og innlend skip tækju
þátt í þannig löguðum klaktilraunum, væri
með þessu móti frjóvgað 5000 milli.
lirogna á ári og gæti jafnvel orðið miklu
ineira.
Mikilsmetinn nafnkunnur klakfræðing-
ur, er ég átti tal við fyrir sköinmu, áætl-
aði að aðeins 5% af þorskhrognum ónýtt-
ust í nýtízku klakstöðvum, meðan klakið
færi fram, en fullyrti jafnframt, að á
hrygningarstöðum í hafinu, þar sem botn-
vörpuveiðar væru stundaðar um gottím-
ann, næðu 90—95% af hrognunum ekki