Ægir - 01.01.1952, Page 8

2
Æ G I R
„Hér liggur ])jóð, sem alltaf var að bíða
eftir því, Jivort nokkuð yrði úr sér.“
Sveinn sonur hans átti ómældan þátt í
því, að þjóðin varð ekki að þeim stranda-
glóp, sem flaug að Birni að gera henni á
fætur. Sveinn átti einnig manna mestan
þátt í að gera hugmynd föður síns og bar-
áttumál — stofnun innlends gufuskipafé-
lags — að veruleika. Stofnun Eimskipafé-
lags Íslands er merkilegur og mikilvægur
viðburður i sögu eyþjóðar fjarri öðrum
löndum. Sú trú, sem vakin var á mátt þess
framtaks, er stofnun Eimskipafélagsins fól
i sér, var mikil og almenn með þjóðinni
Hún var töfruð fram af þeim mönnum, sem
trúðu því óhvikult, að íslendingar gætu
staðið eigin fótum stjórnarfars- og efna-
lega. — Þótt einkum leggi ljóma á minn-
ingu Sveins Björnssonar sem sendiherra og
þjóðliöfðingja, mun barátta hans fyrir
stofnun Eimskipafélags íslands ekki
gleymast.
Sveinn Björnsson átti mikinn hlut að
því, að Sjóvátryggingarfélag íslands var
komið á fót. Þegar litið er á þá framkvæmd
með hliðsjón af þróunarsögu útvegsins,
dylst ckki hin mikilvæga þýðing þess. Hún
var einn þáttur í þeirri viðleitni að gera
þjóðina efnalega sjálfstæða.
Sveinn forseti skildi vel og kunni að meta
þá „utanríkisþjónustu“, sem íslenzkir sjó-
nienn gegna á alþjóðaleiðum. Þegar hið
vegalega hús sjómannaskólans var vígt, vék
hann að þeirri þjónustu og þýðingu hennar.
Þá er Fiskifélag íslands var stofnað,
gerðist Sveinn Björnsson skjótt ævifélagi
þess. Meðan hann var sendiherra í Dan-
mörku, sinnti hann margvíslegri fyrir-
greiðslu fyrir félagið.
íslenzk þjóð harmar öll Svein Björnsson,
fyrsta þjóðhöfðingja sinn. Hún kunni vel
að meta störf hans. Það sýndi hið ódeilda
traust, er hún bar til hans með því að
standa óskipt um forsetakjör hans.
Haagdómurinn í landhelgisdeilunni.
Eins og vikið var að í síðasta blaði, var
þá búizt við, að úrskurður alþjóðadóm-
stólsins í Haag í landhelgisdeilu Norð-
manna og Breta mundi falla mjög bráðlega.
Þann 18. des. féll dómurinn, og varð hann
Norðmönnum alfarið í vil. Dómsniðurstað-
an var þannig:
1. Með 10 atkvæðum gegn 2 samþykkti
dómstóllinn, að hin konunglega tilskipun
Norðmanna frá 12. júlí 1935 um fjögurra
sjómílna landhelgi utan við yztu annes
væri í engu ósamræmi við alþjóðalög og
rétt. — Fulltrúar Breta og Kanadamanna
greiddu einir atkvæði á móti.
2. Með 8 atkvæðum gegn 4 samþykkti
dómstóllinn, að allar landhelgisákvarðanir,
sem Norðmenn hefðu gert síðar og miðað
við tilskipunina frá 1935 væru í fullu sam-
ræmi við alþjóðarétt.
Ríkisstjórn íslands sendi Gissur Berg-
steinsson hæstaréttardómara og Hans G.
Andersen þjóðréttarfræðing til Haag til
þess að fylgjast með málflutningi í dómn-
um og kynna sér sem bezt öll málsatvik.
Ekki er þess kostur, að vikja hér að máls-
forsendum. Þess má geta, að úrskurður
dómsins hefur mikið verið ræddur í norsk-
um, brezkum og sænsltum blöðum. Hér a
landi hefur dómsúrskurðinum verið fagn-
að, enda miklar vonir bundnar við, að hann
létti undir í landhelgisbaráttu okkar. Enn
hefur ekkert verið látið uppi um það, hvað
islenzk stjórnarvöld ætlast fyrir í landhelg-
ismálinu, en hins vegar almælt, að ákvarð-
ana þeirra sé að vænta mjög bráðlega.
Á