Ægir - 15.12.1955, Blaðsíða 10

Æ GIR
328
út á handfæri vor og haust, en á reknet í
ágúst og september. Héldu þeir þessari út-
gerð áfram í 16 ár.
Ottó Tnlinius.
Eyfirðingar byrjuðu reknetaútgerð
sumarið 1903. Jókst reknetaútgerð Islend-
inga næstu ár, en landnótaveiðin hvarf að
mestu úr sögunni eins og áður segir.
Norskur skipstjóri, Benedikt Mannæs,
sem stundað hafði síldveiðar með reknet-
um hér við land fyrstur manna, fór árið
1901 til Ameríku til þess að kynna sér
veiðiaðferðir þar við síldveiðar. Kom hann
heim til Noregs úr þessari för árið 1902
með ameríska herpinót og kenndi mönn-
um meðferð þessa veiðarfæris. Voru fyrstu
tilraunir til síldveiða með herpinót gerðar
hér við land fyrir Norðurlandi sumarið
1903.
Ilans L. Falk, útgerðarmaður í Stavang-
er, sendi tvö skip til íslands sumarið 1904
búin herpinótum. Nam afli þessara skipa
samtals 5.700 tunnum. Varð þessi góði
árangur til þess að auka mjög trú manna
á þessari veiðiaðferð, sem nú ruddi sér óð-
um til rúms við síldveiðar Norðmanna og
síðar hjá Islendingum.
Með herpinótinni var komið til sögunn-
ar síldveiðarfæri, sem hægt er að veiða
síldina í á rúmsjó, ef hún veður í torfum
og til hennar sést í sæmilegu veðri. Einnig
nægir oft á tíðum, að litarbreyting á sjón-
um sýni, að þar séu síldartorfur á ferð, og
er þá sagt, að mori fyrir síldinni og nót-
inni kastað á morið. Dæmi eru til þess, að
í einu kasti með herpinót hafi fengizt í
nótina þúsund mál síldar eða meira, þótt
algengast sé, að köstin séu miklu smærri.
Á þeim rúmum fimmtíu árum, sem liðin
eru síðan farið var að nota þetta veiðar-
færi hér við land, hafa verið gerðar á því
miklar endurbætur, og einnig á nótabát-
unum, sem herpinótinni er kastað úr. Þá
hefur og hringnótin, sem er afbrigði herpi-
nótarinnar, einnig reynzt vel og mjög rutt
sér til rúms hin síðari ár, svo að megin-
hluti þeirra skipa, sem gerður er út á síld-
veiðar fyrir Norðurlandi, er búinn hring-
nótum. Flest nota hringnótaskipin sérstak-
an nótabát til að kasta nótinni úr, nema
m/s „Fanney“, sem kastar nótinni af sér-
stökum palli aftan á skipinu, eins og tíðk-
ast hjá síldveiðiskipum á vesturströnd
Ameríku. „Fanney“ er eign S.R. og Fiski-
málasjóðs, smíðuð 1945 með amerísku lagi
síldveiðiskipa undir eftirliti Ingvars Ein-
arssonar, sem var fyrsti skipstjóri á skip-
inu og sannaði, að hér mátti veiða með
þessari aðferð.
Segja má, að síldveiði íslendinga sjálfra
hefjist ekki fyrir alvöru fyrr en skömmu
eftir að Norðmenn fóru að beita herpinót-
inni við veiðarnar hér við land. Fyrstu til-
raunirnar með herpinótaútgerð gerðu
Ágúst Flygenring og bræðurnir Sveinn og
Jón Einarssynir 1906.
Tveir fyrstu togararnir fóru á síldveið-
ar 1908 og voru þeir skipstjórar Halldór
Kr. Þorsteinsson og Hjalti Jónsson.
Á næstu árum voru þeir helztu braut-
ryðjendur í síldarútgerð Thor Jensen, Otto