Ægir - 01.04.1980, Síða 28

átt að vera eins og sýnt er á 2. töflu eða 22.484 þús.
kr. á skip. Hér munar því ekki miklu.
Það er því rétt hjá Herði að skv. síldveiðileyfinu
hefðu flest skipin átt að ná verðmætakvótanum
með 250 tonna afla. í raun varð meðalaflinn þó
297 tonn á skip og verðmæti hans um 26.7 milljónir
að meðaltali enda var kvótinn í raun ekki miðaður
við 250 tonn heldur verðmæti 300 tonna. Afleiðingin
var sú að hringnótaaflinn fór langt fram úr því sem
gert hafði verið ráð fyrir og sjávarútvegsráðherra
hafði samþykkt. Hið sama má raunar einnig segja
um reknetaaflann.
20. hvert kast hirt
Um veiði smásíldar haustið 1978 kom þetta fram
i frásögninni:
„Ægir Ólafsson skipstjóri sagðist hafa heyrt að
einn eftirlistamannanna hefði slegið fram að óat-
huguðu máli að 20. hverju kasti væri hent. Síðar
hefði annar eftirlitsmaður hringt í land til Jakobs
Jakobssonar og sagt honum þessi tíðindi. Þannig
væri þessi gróusaga tilkomin.“
( Ég geri ráð fyrir að prentvillu púkinn eigi hér
nokkra sök og Ægir eigi við 20 hvert kast hafi
verið hirt.)
í þessu sambandi birti ég hér viðeigandi kafla úr
dagbók Gunnars Hjálmarssonar veiðieftirlitsmanns:
„Eftirlit með síldveiðum á M.B. EYJAVER VE
307. og STÍGANDA RE. 307.
15.10. (1978). Verið á svæðinu frá 5 sjóm. V frá
Ingólfshöfða og vestur að Skarðsíjöru. Hér hafa
bátar verið að kasta á smáa síld, 7 bátar köstuðu
í nótt allir 2svar einn fékk hirðandi síld Gjafar sem
fékk ca. 60 tonn.
22-10. 3 bátar á svæðinu, alls 9 köst, ekkert
hirðandi.
24-10. Verið 5 til 20 sjóm. vesturfrá Ingólfshöfða
20 bátar hafa verið að kasta 2-3svar hver en einn
bátur fengið hirðandi síld, Gjafar VE, fékk ca. 70 tn.
Það er um eitt kast af 50 sem hirt er. Haft var sam-
band við Hafrannsókn og var svæðinu lokað frá
6° 40’ og vestureftir 63° 30’ og norðureftir.”
Nú vildi svo til að ég var kominn út á sjó þegar
svæðinu í Meðallandsbug var lokað og gat því
sjálfur fylgst með því sem gerðist á miðunum. Sem
dæmi skal hér birt það sem ég ritaði um þetta mál
í dagbók mína um borð í Árna Friðrikssyni hinn 27
okt. 1978.
„Um kl. 16-18 lóðar á mikilli síld við botn á
a.m.k. 7 sjm. svæði frá því að vera 13-20 sjm. VSV
af Hvalnesi til sjm. frá Stokksnesi. Hingað
komfjöldinnallur (40-50 skip)af hringnótabátum
sem köstuðu fram á morgun en aðeins fáein skip
hirtu síldina.”
Enda þótt hér sé ekki farið mörgum orðum um
þann ófögnuð sem ég komst ekki hjá að verða vitni
að meðan ég var þarna á miðunum ætti þetta að
nægja til að gera Ægi Ólafssyni og öðrum síldveiði-
skipstjórum það ljóst, að ég þurfti ekki á neinum
gróusögum að halda til að gera mér grein fyrir
ástandinu á miðunum haustið 1978. í stað þess að
dylgja um aulahátt okkar fiskifræðinga hefði verið
ólíkt karlmannlegra að viðurkenna hreinskilnis-
lega að síldveiðarnar haustið 1978 voru til skammar
og vonandi að slík vitleysa verði ekki endurtekin.
Sfldin jafnvel tekin af dekki
Þá eru það ummæli Harðar Þórhallssonar um
síldarmerkingarnar fyrir norðan: „í gamla daga
fyrir Norðurlandi var sild tekin úr nótinni eða
jafnvel af dekki, merkt og kastað í sjóinn aftur.
Þessar síldar hljóta að hafa misst hreistur en þær
lifðu og veiddust síðar.”
Nú vill svo til að undirritaður vann við síldar-
merkingar í mörg sumur og merkti víst fleiri sildit
en aðrir. Hræddur er ég þó um að fáar hefðu endur-
heimturnar orðið ef ég hefði tínt síldina af dekki.
Það vita þeir sem kynnst hafa meðferð lifandi fiska
t.d. í sædýrasöfnum, að síld er mjög viðkvæmur
fiskur og þolir hreisturmissi t.d. mjög illa. ítrustu
varfærni var því gætt við merkingarnar. Síld var
t.d. aldrei merkt úr nót eftir að byrjað var að háfa
og alls ekki ef hún hafði misst meira en 'A hreisturs.
Þegar síld var fengin til merkingar úr herpinótum
kom í ljós geysilegur munur á ásigkomulagi síldar-
innar eftir því hvernig nótin var dregin inn. Ef vel
tókst til vantaði varla hreistur á nokkra síld þegar
henni var hleypt yfir í merkingarnótina en ef illa
gekk að draga nótina og miklir pokar og fellingar
mynduðust var síldin oft svo illa farin, að lítið sem
ekkert var hægt að merkja.
Hringnótamenn hafa miklar áhyggjur af því hve
mikið drepist þegar síld smýgur reknetamöskva-
Hér vantar tilraunir svo unnt sé að svara þessu a
hlutlægan hátt. Þó má e.t.v. benda á, að ekki er
kunnugt um neinn síldarstofn sem hrunið hefur
vegna ofveiði í reknet, en þeir eru ófáir síldarstofm
arnir, sem eytt hefur verið með öðrum veiðarfærum-
Ekki verða hér gerðar fleiri athugasemdir að
sinni, en þakka vil ég Þorvaldi Árnasyni skipstjóra
fyrir málefnalegt og mjög þarft framlag til umræðna
um síldveiðarnar.
204 — ÆGIR