Ægir

Árgangur

Ægir - 01.04.1980, Blaðsíða 14

Ægir - 01.04.1980, Blaðsíða 14
munandi innan hins víðáttumikla útbreiðslusvæðis í Evrópu. Skulu hér nefnd dæmi varðandi hrygn- ingu, klak og viðkomu. Á íslandsmiðum hrygnirhumarinndökkgrænum eggjum í maí-júní. Eggin eru borin undir hala hrygnunnar á meðan lirfumyndunin fer fram, en klakið hefst ekki fyrr en u.þ.b. 12 mánuðum síðar, þá er eggin eru orðin ljós eða bleikleit á litinn. Á hverju vori eru því vissar hrygnur að hrygna en aðrar að klekja út lirfum og síðan öfugt árið hið næsta. Á suðlægari útbreiðslusvæðum er þessu öðruvísi varið, t.d. er eggjaburðartíminn 8-9 mán- uðir við Bretlandseyjar og 6-7 mánuðir við Portugal og í Adríahafi og hrygning yfirleitt árlega hjá hverju dýri. Talið er, að lengd eggjaburðartímans stjórnist einkum af mismunandi hitastigi á ofangreindum út- breiðslusvæðum. Frjósemi eða viðkoma humarsins eykst með stærð einstaklinganna eins og algengast er meðal sjávardýra. Talin hafa verið egg í hrognasekkjum dýra af ýmsum stærðum hér við land. Reyndist fjöldinn vera frá um 600 hjá smæstu kynþroska hrygnum (25mm skjaldarlengd- 50mm halalengd) upp í um 4400 meðal stærstu dýra (50mm skjald- arl,- lOOmm halal.). Viðkoman er aftur á móti mun meiri á suðlægari útbreiðslusvæðum t.d. hafa hrygnur af tiltekinni stærð 2300 egg við ísland á móti 3100 og 3400 eggjum við Skotland og Portu- gal. Vaxtarhraði dýra — viðgangur stofns Einn helsti þrándurígötu krabbadýrarannsókna, þ.á.m. humarrannsókna, eru erfiðleikar við að ákvarða aldur og vaxtarhraða dýranna. Hjálpar- tækjum á borð við hreistur eða kvarnir fiska er ekki fyrir að fara hjá þessum dýrum og verður því að styðjast við aðrar og óöruggari aðferðir við ákvörð- un á aldri og vexti. 1. Rannsóknir á lengdardreifingu. Aðferðir er kenndar eru við danann Petersen og fleiri byggja á því, að árgangar komi fram sem toppar í lengdar- dreifingunni, þannig að hægt sé að greina einn eða fleiri aldursflokka og mögulega fylgja þeim eftir þá er dýrin stækka frá ári til árs. Notagildi aðferðarinn- ar takmarkast yfirleitt við yngstu og hraðvöxnustu aldursflokkana, en hún er að jafnaði haldlítil á eldri og seinvaxnari dýr. Þannig er jafnan nokkuð auð- velt að sundurgreina tvo yngstu árgangana hjá t.d. þorski og ýsu, en stærri kynþroska fiskar verða ein- göngu aldursákvarðanir af nokkru öryggi með kvarnalestri. Ef sjávardýr ná ekki háum aldri og stofninn byggist á fáum en tiltölulega hraðvaxta árgöngum, má þó oft notast við athuganir á lengd- ardreifingu eingöngu. Humarinn, sem verður kyn- þroska tiltölulega smár (að jafnaði við 25mm skjaldarl. eða 50mm halal.), er dæmigerð hægvaxta tegund, sem við hámarksstærð (75-80mm skjald- arl. eða um 150mm halal.) er að líkindum 15-20 ára gamall. Hann hefur því fátt til brunns að bera, sem gerir aðferðir danans Petersens nýtanlegar í rann- sóknarskyni. Þó eru á þessu nokkrar undantekning- ar og skulu hér nefnd dæmi þar um. Humarsvæðin norðan og vestan Eldeyjar, hala frá því þessar veiðar hófust hér við land gefið af sér langmesta veiði einstakra svæða, eða að jafnaði 740 tonn á ári tímabilið 1962-1979. Eins og sjá má á 4. mynd, sem sýnir aflamagn og afla á togtíma árin 1962-1979, voru veiðarnar alltof miklar á þessu svæði framan af, eða upp í tæp 1500 tonn 1962 og síðan í rúm 2600 tonn 1963. Þessu fylgdi óneytan- lega geysilegt fall í afla á togtíma árin á eftir. A árunum 1964-1972 var veiðin flest árin u.þ.b.-800 tonn, en afli á togtíma fór áfram minnkandi þegar a heildina er litið. Hvort um skal kennt of rniklum veiðum og/eða náttúrulegum sveiflum skal látið liggja á milli hluta að þessu sinni, en staðreyndin er þó sú, að nýliðun eða endurnýjun stofnsins á svseð- inu virðist nær sífellt hafa minnkað öll þessi ár. Ar- in 1974-1977 var svo komið, að humarveiðin ;1 svæðinu byggðist á leifum eldri árganga af stor- humri og röð lélegra árganga af smærri og miH'" humri. Hlutfall 1. flokks humars var því allgott en afli á togtíma með fádæmum lélegur og heildarveið1 lítil, eða 170-350 tonn á ári. Þessi röð mjög veikra Mynd 4. Heildarafli (lonn) og afli á togtima (kg) á svœðinu n°r'* ur og vestur af Eldey 1962-1979. 190 — ÆGIR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Ægir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.