Ægir - 01.12.1982, Blaðsíða 14

mæti sjávarafurða jókst á árunum 1979 og 1980
um 27 af hundraði. Við verðum einnig að minnast
þess, að öll þessi auknu verðmæti, þau hafa runnið
út í þjóðarbúið. Ekkert hefur orðið eftir hjá út-
gerðinni eða fiskvinnslunni. Staðreyndin er sú, að
við höfum nýtt þetta í það, sem við köllum betri
lífskjör, betri afkomu. Þess vegna er 16 af hundr-
aði samdráttur í verðmæti sjávarafurða gífurleg
blóðtaka og hlýtur fyrst að koma fram hjá þeim
sem í framlinunni standa.
Ég nefni þetta vegna þess, að mér finnst stund-
um lítið gert úr þessum samdrætti. Menn afskrifa
hann gjarnan með því að þetta sé engu minni afli
en var á árunum 1978 og 1979.
í raun og veru hefur þessi samdráttur verið tölu-
vert meiri á hvert einstakt skip. í upphafi ársins var
áætlað að afkoma minni togaranna, eftir fisk-
verðsákvörðun, yrði um 2% í plús. Samkvæmt út-
tekt, sem gerð var um mitt árið, hafði afkoman
versnað mjög og var þá talin um 20 af hundraði í
mínus. Þetta er meiri samdráttur en kemur fram í
minna heildarverðmæti sjávarafurða, enda eru
skipin orðin fleiri, og því minni afli á hvert skip.
Auk þess hefur aflasamsetning verið óhagstæð og
á stóran þátt í lélegri afkomu.
Eftir þær aðgerðir, sem gripið var til í tengslum
við gengisfellinguna, til að koma í veg fyrir stöðv-
un útgerðar, áætlar Þjóðhagsstofnun að afkoma
minni togara sé um það bil 3 af hundraði í mínus. í
þessu sambandi er einnig nauðsynlegt að hafa í
huga að hér er um meðaltalsútreikninga að ræða,
eins og allir þekkja. í raun og veru er hluti skipa í
flotanum með stórum lakari afkomu, en kemur
fram í slíkri meðaltalstölu. Sérstaklega á ég þar við
nýju skipin, sem eru ákaflega dýr og eru með fjár-
magnskostnað, sem er langt umfram það sem ger-
ist að meðaltali í flotanum. Að mati Þjóðhags-
stofnunar vegur þessi umframkostnaður fjár-
magnsins um það bil 4 af hundraði og er þá af-
koma annarra minni togara í kringum núllið, ef
tekið er tillit til þess.
Fiskvinnslan er talin vera með sæmilega af-
komu, líklega u.þ.b. 4—5% í plús í frystingu.
Framundan er hins vegar fiskverðshækkun og
einnig aðgerðir til þess að tryggja viðunandi af-
komu útgerðar og fiskvinnslu. Ég vil því leggja á
það ríka áherslu, að við núverandi aðstæður er
nauðsynlegt að nokkurt borð sé fyrir báru hjá fisk-
vinnslunni. Ég sagði áðan að athuganir á því,
hvernig tryggður verður grundvöllur útgerðar og
fiskvinnslu eru hafnar. Ég sagði einnig að ekki er
tímabært að ræða hvernig það verður gert. í raun
og veru er þó ekki nema um tvær leiðir að ræða.
Önnur er sú, að halda áfram þeirri niður-
greiðslu, sem ákveðin var á olíu sem nemur nú 22
af hundraði og að öllum líkindum þyrfti að auka,
a.m.k. ef fella á niður olíugjöld, eins og um hefur
verið rætt um næstu áramót.
Hin leiðin er sú, að stokka upp spilin frá grunni
og lagfæra það óhagstæða hlutfall, sem er á milli
framleiðslukostnaðar hér á landi og erlendis.
Hvort sem verður ofan á um þessi áramót, er það
sannfæring min, að ekki verði komist hjá því fyrr
eða síðar.
Staðreyndin er sú, að orðinn er mikill munur á
fiskverði hér á landi og erlendis, og þótt við getum
stundað fiskveiðar og gerum það að sumu leyti af
meiri hagkvæmni, m.a. vegna meiri afla, heldur en
flestar aðrar þjóðir, hygg ég þó að fullyrða megi að
sá munur, sem er í dag á fiskverði hér og erlendis,
verði ekki borinn til lengdar. Vel getur verið að um
næstu áramót verði enn að tjalda til einnar nætur,
ef ég má orða það svo, þ.e.a.s. halda áfram ein-
hverri millifærslu, en ég legg áherslu á, að tví-
mælalaust er nauðsynlegt í náinni framtíð að
endurskoða grundvöll okkar sjávarútvegs og
þjóðarbús.
Fiskveiðistefnan svonefnda er nú til meðferðar,
og er þá venjulega átt við stefnuna í sambandi við
þorskveiðar. Ég geri ekki ráð fyrir neinum róttæk-
um breytingum á þeirri stefnu. Ég hef átt einn fund
með fulltrúum hagsmunaaðila um þetta mál og ég
hef ekki heyrt tillögur um slikt. Ég mun þó hlusta
vandlega á þær hugmyndir sem koma frá Fiski-
þingi og öðrum þeim þingum hagsmunasamtaka,
sem haldin verða nú á næstu vikum. Ég mun sér-
staklega í sambandi við fiskveiðistefnuna skoða
allt sem getur orðið til þess að auka gæði, bæði
afla og framleiðslu. Mun ég koma að því síðar.
í þessu sambandi er jafnframt nauðsynlegt að
hafa i huga að fiskveiðilögin eru nú til endurskoð-
unar. Ég skipaði nefnd hagsmunaaðila til þess að
hefja þá vinnu í upphafi þessa árs. Nefndin hefur
sent frá sér drög, sem gera ráð fyrir róttækum
breytingum. Þessar hugmyndir verða til umfjöll-
unar hér á þinginu og hjá hagsmunaaðilum í haust
og munu síðar verða lagðar til grundvallar tillögu,
sem ég geri ráð fyrir að leggja fyrir fulltrúa þing-
flokkanna. Ég hef gert ráð fyrir því, að með þessi
mjög svo viðkvæmu mál verði farið á svipaðan
622 — ÆGIR