Ægir - 01.04.1992, Blaðsíða 16

176
ÆGIR
4/92
Ólafur S. Ástþórsson og Þorsteinn Sigurðsson:
Um fæðu loðnu
Inngangur
Loðnustofninn er einn mikil-
vægasti nytjastofn íslendinga.
Loðnan er einnig ein helsta fæða
þorsksins á íslandsmiðum sem
aftur er okkar mikilvægasti botn-
fiskastofn (Kjartan Magnússon,
Ólafur K. Pálsson 1989). Nær
ekkert er vitað um sveiflur í stærð
loðnustofnsins áður en veiðar úr
honum hófust seint á sjötta ára-
tugnum en frá þeirn tíma höfum
við hinsvegar orðið vitni að mikl-
um og stundum skyndilegum
breytingum á stofnstærðinni
(Hjálmar Vilhjámsson og Páll
Reynisson 1991). Þessar stofn-
stærðarsveiflur eru án efa að ein-
hverju leyti tengdar veióunum en
umhverfis- og átuskilyrði í sjónum
eiga líklega rnestan þátt í breyti-
legri nýliðun loðnunnar frá ári til
árs. Stofnstærðarbreytingar loðn-
unnar hafa m.a. endurspeglast í
vexti þorskstofnsins (Kjartan
Magnússon og Ólafur K. Pálsson
1989) og þannig gefið til kynna
það mikilvæga hlutverk sem
loðnan gegnir í fæðutengslum 1
hafinu við Island.
Fæða loðnulirfa (Erlendur Jóns-
son og Eyjólfur Friðgeirsson 1986)
og loðnuseiða (t.d. Ólafur K. Páls*
son 1974) hefur lítillega verið
könnuð en að öðru leyti hefur
ekki verið hugað að fæðu loðn-
unnar hér við land. Ýtarlegar upp'
lýsingar um átuskilyrðin í sjónum
svo og fæðu loónunnar eru hms
vegar mikilvæg forsenda þess að
okkur takist að skilja þær niiklu
breytingar sem hafa átt sér stað og
geta áfram orðið á stofnstærð.
vexti og kynþroska hennar frá an
til árs.
Sú grein sem hér birtist er
útdráttur ritgerðar sem kynnt var a
fundi Alþjóðahafrannsóknaráós-
ins sfðastliðið haust (Þorsteinn
Sigurðsson og Ólat’ur S. Ástþórs-
son 1991). Líta ber á þessar ranP'
sóknir sem fyrsta skrefið í átt 11
aukinna rannsókna á fæðuvist-
fræði loðnunnar, en í svokölluó'
um fjölstofnarannsóknum Hat'
rannsóknastofnunarinnar er m-a-
stefnt að mun ýtarlegri rannsókn-
um á fæðu loðnu og því hvernig
hún er háð framboði dýrasvifs og
umhvefisskilyrðum í tíma
rúmi.
Aðferðir
í ágúst, nóvember og desember
1989 var loðan til fæðurannsókna
veidd í flotvörpu á 17 stöðvum
fyrir norðan íslands (67-68°
(1. mynd). Á hverri stöð var reynt
að safna um 50 fiskum úr hverj
um hinna þriggja árganga sem
eru meginuppistaða loðnustotnS'
Loðnan var varðveitt í 5/0
ins.
formalíni þangað til mæling