Ægir - 01.04.1992, Blaðsíða 19

4/92
ÆGIR
179
5. mynd
D&gurbreytingar ímagafylli og meltingarástandi fæðu loðnu.
Sólarupprás Sólarlag
Tími dags (klst.)
uVvnt prósentuhlutfall fæðunnar í
. n8 fyrir öll þrjú söfnunartíma-
an'n sarr|an. Vegna þess að Ijósát-
td ^ mörgum sinnum stærri en
mit iaUðátan kemur raunverulegt
I 1 Vægi hennar í fæðu stærstu
an nUnnar ekki fram fyrr en fæð-
ar erþskoðuð með tilliti til þyngd-
grei -f kemur einnig fram að
, n' tírnskipti verða í fæðu
Iensdunnar við um 11-13 cm
rauó"' ^ 6 ba m'nnkar mikilvægi
mit-ftU Ijósáta tekur við sem
Þilv*gastafæðan.
loðn?Urbreytinsar ' magafyllingu
þV|- ,nar v°ru kannaðar með
tímgþii gögnin ' 4 klst
miþna ettir söfnunartíma og
|0a síðan meðalmagafylli
mynd) ,'1vcrt tfmabi: (5.
fyrir ' yj0f’nin v°ru takmörkuð
siðure|!.nStaka tímabi' en engu að
'ngar '°ma tram akveðnar breyt-
hringin'n ma8afyllinni Vfir sólar-
eða f' Þannig var magafyllin
bilinufraUnktm8ið1f,hámarkÍátíma-
• u-12 a morgnana og
kl. 16-20 síðdegis. Á sama hátt
voru einnig kannaðar breytingar á
meltingarstuðli fæðunnar á hverju
4 klst. tímabili yfir sólarhringinn.
Meltingarstig fæðunnar virtist
vera lægst kl. 8-12 og kl. 16-20
eða á sömu tímum og magn fæðu
í mögunum var í hámarki. Lágt
meltingarstig fæðunnar á sama
tíma og magn hennar í mögunum
var hvað mest bendir til þess að
þá hafi hennar aðeins nýlega ver-
ið neytt. í sameiningu benda at-
huganir á dægurbreytingum í
magafylli og melingarástandi fæð-
unnar til þess að um sé aö ræða
raunverulegar dægursveiflur í áti
loðnunnar. Hámörkin í magafylli
og lágmörkin í meltingarástandi
fæðunnar féllu nokkurn veginn
saman við Ijósaskiptin að morgni
og kvöldi fyrir norðan land í nóv-
ember. Sumum kann að finnast
það undarlegt að minnast á Ijósa-
skipti í nóvember fyrir norðan Is-
land, en staðreyndin er hinsvegar
sú að jafnvel að vetrinum verða
þar birtubreytingar og svo virðist
sem fæðunám loðnunnar sé að
einhverju leyti tengt þeim. Til
gamans má geta þess að loðnu-
veiði að hausti og fyrri hluta vetr-
ar er oft best að morgun- og
kvöldlagi. Hugsanlega stafar veið-
anleiki loðnunnar á þeim tíma af
samþjöppun hennar í tengslum
við fæðuöflun.
Loðnunni sem rannsókn okkar
byggði á var hvorki safnað á meg-
infæðuöflunartímabili né á meg-
infæðuslóð hennar. Brýnt er að
gera frekari rannsóknir á fæðu og
atferli loðnunnar svo og á dýra-
svifinu á mikilvægustu fæðuslóð-
inni í íslandshafi, til aukins skiln-
ings á útbreiðslu, göngum og
vexti þessa mikilvæga nytjastofns
f haf’inu við landið. Eins og að
ofan sagði stefnir Hafrannsókna-
stofnunin að slíkum rannsóknum
á næsta ári í tengslum vió svokall-
aðar fjölstofnarannsóknir.
Heimildir
Erlendur Jónsson og Eyjólfur Friðgeirsson.
1986. Observations on the distribution
and gut contents of fish larvae and en-
vironmental parameters, south-west of
lceland. International Council for the
Exploration of the Sea. C.M.
1986/L:36. 22 bls.
Hjálmar Vilhjálmsson og Páll Reynisson.
1991. Mælingar á stærð loðnustofnsins
1978-1991, aðferðir og niðurstöður.
Hafrannsóknastofnunin fjölrit nr. 26,
108 bls.
Kjartan Magnússon og Ólafur K. Pálsson.
1989. Tropic ecological relationships of
lcelandic cod. Rapports et Proces- ver-
baux des Reunions Counceil in-
tenational pour l'Exploration de la Mer
188, 206-224.
Ólafur K. Pálsson. 1974. Rannsóknir á
fæðu fiskseiða við strendur íslands.
Náttúrufræðingurinn 44, 1-21.
Þorsteinn Sigurðsson og Ólafur S. Ástþórs-
son. 1991. Aspects of the feeding of
capelin (Mallotus villosus) during
autumn and early winter in the waters
north of lceland. International Council
for the Exploration of the Sea. C.M.
1991/H:49. 16 bls.