Ægir - 01.04.1992, Qupperneq 30

190
ÆGIR
4/92
lítill. Almennt verður mengun af
völdum kólígerla að teljast mjög
lítil á öllum stöðvunum. Sam-
kvæmt viðmiðunarreglum banda-
ríska skelfiskeftirlitsins (Shellt'ish
Sanitation Branch, Food and
Drug Administration) teldust
svæðin þrjú opin fyrir veiðum.
Tíðni heildarfjölda kólígerla var
svipuð í ígulkerum frá Ölveri og
Hvammsvík (nálægt 40%) en
nokkru lægri í sýnum frá Hvíta-
bjarnarey. Saurkólígerlar t'undust í
aðeins einu sýni sem var frá
Hvítabjarnarey. Fjöldi kólígerla
var í öllum tilfellum mjög lítill.
Enterokokkar fundust aðeins í
tveimur sýnum. Salmonella sýklar
fundust ekki í ígulkerum. Heil-
næmisástand ígulkera frá öllum
stöðvum telst því gott samkvæmt
niðurstöðunum.
Eldistilraunir með ígulker
Snemma á rannsóknartímabil-
inu kom upp sú hugmynd hvort
hægt væri að hafa ígulker í nokk-
urs konar eldi í þar til geróum
lónum eða kerjum. Með slíku
tímabundnu eldi væri hugsanlega
hægt að flýta fyrir og jafnframt
auka kynþroska þeirra, bæta gæði
þeirra með tilliti til litarháttar kyn-
kirtla og fleira. Til þess að þetta
væri hægt þurfti að fá hentuga að-
stöðu þar sem hreinn sjór og ó-
mengaður væri til staðar, hitastig
sjávar ekki mjög breytilegt og
seltan einnig. Leitað var eftir að-
stöðu og var hún góðfúslega veitt
í lúðueldisstöð Jóns Gunnlaugs-
sonar í Höfnum á Reykjanesi.
Okkur var látið í té stórt hringlaga
ker með rennandi sjó af þeim
gæðum sem að framan er lýst.
Kerið var hólfað niður í fjóra jat'n-
stóra bása og gengið þannig frá
að ígulkerin kæmust ekki á milli
þeirra með góðu móti. í hvert hólf
var síðan komið t'yrir mismunandi
þara og þangtegundum, en
þannig átti að finna út hvaða teg-
undir ígulkerin vilja helst og hvort
það hefur áhrif á litarhátt og
þyngd kynfæranna hvaða tegund-
ir þau éta. Þegar litið er á þær
niðurstöður sem fengust og litur
kynfæranna er fyrst skoðaður, þá
virðist enginn marktækur munur
vera á hlutfalli hinna ýmsu lit-
brigða (gulur-rauðgulur- annar) í
lok tilraunanna þó það hlutfall
hafi verið eitthvað breytilegt áður.
Það er Ijóst af þessari tilraun að
hægt er aó safna saman ígulker-
um og koma þeim fyrir í lónum
eða eldiskerjum með sírennandi
sjó og ala þau síðan upp á þangi
og þara í einhvern ákveðinn tíma,
eða þar til kynkirtlarnir hafa náð
æskilegum þroska og stærð. Með
því að auka hitastigið eitthvað
væri hægt að flýta fyrir æskilegum
þroska þeirra og þannig að skapa
meiri haghvæmni. Það kemur
einnig fram að ígulkerin þrífast
betur á sumum þang- eða þara-
tegundunum en öðrum, t.d. gát'u
beltisþari og hrossaþari mjög
góða raun. Til að skapa öruggari
útflutning á ígulkerum og stöðugri
afhendingu er hægt að hafa þau í
eldiskerum til skemmri tíma, þar
sem alltaf er hægt að grípa til
þeirra. Þar með er hægt að eyða
þeirri töf sem oft vill verða á ígul-
kerasendingum á fjarlæga mark-
aði vegna gæftaleysis og jafnframt
tryggja gæði þeirra. í framhaldi af
þessari fábrotnu tilraun væri vel
þess virði að kanna þessa þætti
enn frekar og annað þessu tengt.
Nýlegar rannsóknir sem unnar
voru við Nýfundnaland benda til
þess að hægt sé með góðum ár-
angri að safna saman ígulkerum á
takmörkuð, aðgengleg svæði þar
sem fæða er nóg og halda þeim
þar tímabundið í eldi. Þannig er
hægt aó auka þyngd þeirra og
hlutfall kynkirtla miðað vió heild-
arþunga að því marki sem mark-
aðurinn krefst hverju sinni. Þær
fæðutegundir sem reyndust best í
þessari rannsókn voru meðal ann-
ars hrossaþari (Laminaria digitata),
marínkjarni (Alaria esculenta) og
fjörugrös (Chondrus crispus).
Veiðar og vinnsla
Þegar farið var af stað með
þetta verkefni var það ásetningur
samstarfshópsins að kanna flestar
þekktar aðferðir til að veiða íguh
ker og gera einhverjar veióitil-
raunir. Menn settu sér þær starts-
reglur að veiðitækið þyrfti að vera
hagkvæmt, ódýrt og handhægt 1
allri meðferð.
Fyrst voru plógar prófaðir, en
þeir reyndust ekki vel nema við
sérstakar aðstæður og þar að auki
t'óru þeir svo illa með ígulkerin að
ekki kom til greina að nota þá ti’
frambúðar með útflutning á lif'
andi ígulkerum í huga. Þá voru
reyndar ýmsar hugmyndir um
gildrubúnað, t.d. vírnet sem lögð
voru á botninn og þau síðan
tengd bólt'ærum. Á þetta var síðan
lagt þang til að egna fyrir ígulker-
in og vitjað um eftir ákveðinn
tíma. Þetta þótti alltof þungt í vöt-
um. Þá var hugsað um sjónvarps-
stýrða eða fjarstýrða botnsugu þar
sem ígulkerin væru hreinlega tínd
upp af botninum með sogkratt'
eða fjarstýrðum griparmi. Þetta
þótti alltot' dýrt og óaðgengileg^-
Ýmislegt annað bar á góma sem
ekki er vert að tíunda hér, eP
hvernig sem menn veltu þessu
fyrir sér þá var það köfunin sem
virtist vera eini raunhæfi kostur-
inn að svo stöddu. Veiðarnar tara
því þannig fram að tveir kafarar
vinna saman og tfna fgulkerin
upp í netpoka sem síðan er hífður
um borð í bát eða þeir synda me
hann í land. Við bestu aðstæður
geta tveir kafarar tínt upP
300-400 kg at' ígulkerum hvor a
dag, en venjulega eru afköst|n
ekki svo góð. Vegna veóra
slæmra skilyrða geta gæftir orði
ansi stopular, þannig að nien|1
þurfa að tryggja sig á einhven1
hátt til að skapa öryggi í aíhen<-
ingum á hráefni. Það er best ger