Ægir - 01.05.1993, Blaðsíða 4

Laugardaginn 8. maí sl. var haldinn fundur á vegum
Fiskifélags Islands um áhrif veiðarfæra á umhverfið. Fund-
urinn var fjölsóttur og sýndi ljóslega áhuga manna á þessu
málefni. Frummælendur voru Einar Hreinsson sjávar-
útvegsfræðingur og Sveinbjörn Jónsson sjómaður og trillu-
útgerðarmaður. Þeir hafa mikla reynslu í sjávarútvegi,
hvor á sínu sviði, og má nefna að Einar er einn af frum-
kvöðlum í myndatökum af veiðarfærum í sjó hér við land.
I máli Einars kom fram að deilur um veiðarfæri væru
ekki nýjar af nálinni og rakti hann deilur um handlóð og
línu í annálum, en þessi veiðarfæri voru talin eyða allri
fiskislóð og voru í reynd bönnuð í framhaldi af þeim deil-
um. Sagði hann ljóst að’hagsmunir einstaklinga hverju
sinni ráði mestu um viðhorf þeirra til hvers veiðarfæris á
hverjum tíma. Einar sýndi neðansjávarmyndir af tog-
veiðarfærum. A þeim kom fram hvernig veiðarfærin liggja
við botninn og hvaða áhrif þau hafa á botninn sjálfan og
sjóinn umhverfis. Var þetta sýnt við margvíslegar aðstæð-
ur, þ.e. harðan botn, mjúkan botn, á grunnu vatni og
dýpra. Niðurstaða Einars var sú að togveiðarfæri, þ.e.
botnvarpa og dragnót, væru ekki eins skaðvænleg og
ntenn vilja vera láta. Á hinn bóginn væri kjörhæfni þeirra
til að fiska eingöngu þann fisk sem eftir væri leitað ekki
eins mikil og annarra veiðarfæra, en þó væru menn búnir
að þróa þessi veiðarfæri þannig að stórkostlegur munur
væri á frá því íyrir áratug og enn væri verið að bæta þau.
Einar benti á að á grunnslóð væri svo mikið rask af völd-
um sjávar, þ.e. öldugangi, straumföllum o.þ.h., að áhrif
togveiðarfæris á botninn og lífið á honum væru hverfandi.
Áhrif þessara veiðarfæra á botninn á djúpslóð, þar sem
nteiri kyrrð og friður ríkti, væri hins vegar umhugsunar'
efni en sá þáttur væri mjög Iítið rannsakaður.
I máli Sveinbjörns kom fram að menn væru sma'11
saman að vakna til skilnings á því að lifa í sátt við náttur-
una. í því sambandi nefndi hann Bruntland-skýrsluna unl
sjálfbæra þróun og samþykktir umhverfisráðstefnunnar >
Ríó. Þar er talað um rétt heimamanna og að taka verði til'
lit til séraðstæðna í hverju tilviki, þ.m.t. að smábátar þur1
bæði rétt til veiða og möguleika á að framfleyta þeim sen1
gera hann út. Að öðru leyti taldi Sveinbjörn að króka'
veiðar væru vistvæn veiðiaðferð og þær myndir sem sýnd‘ir
voru hefðu eingöngu staðfest þá skoðun hans að botn
varpa og dragnót væru stórhættuleg veiðarfæri fyrir un1
hverfi það sem þeim væri beitt í.
í máli þessara tveggja manna speglast viðhorf almen11
ings til fiskveiða við Iandið. Annar talar af tilfinningah>ra
um rnálið og færir fram rök sem vissulega eru góðra gja^
verð. Hinn færir frarn rök á vísindalegan hátt og reynita
beina umræðunni á brautir fagmannlegrar rökhyggjm erl
mætir þar tilfinningum sem eru blandnar beinum fjar
hagslegunt hagsmunum margra smárra aðila sem óttast
um lífsviðurværi sitt og lífsafkomu. Ljóst er að báðir ha •
veigamikil rök frarn að færa og á þá verður að hlusta. Ve|ta
verður þessum smáu aðilum rými og það verður að veraa
þann hátt að þeir geti haft af því sitt lífsviðurværi. Á hmn
bóginn er það ljóst í mínum huga eftir þennan fund a
togveiðarfæri eins og botnvarpa og dragnót eru eng>n
skaðræðisverkfæri, heldur veiðarfæri sem eiga fullan rett •
sér.
Bjarni Kr. Grímsson.
218 ÆGIR 5. TBL. 1993