Tímarit lögfræðinga - 01.04.1953, Page 13

Ohur orj slcyld brc/t.
75
farið eftir því, hversu þeim var í sveit komið, hversu
mannfrekar eða erfiðar þær voru, hlunnindum og ítökum
í lönd annarra manna, sem þeim kunnu að fylgja, o. s. frv.
Jarðir voru, eins og áður getur, metnar til hundraða á
landsvísu. Leigan (landskuldin) var ákveðin með sama
hætti, í hundruðum eða álnum. Eftir Iiundraðatali jarð-
ar og hundraða eða álnatali landskuldar má þá finna,
hversu hár hundraðshluti (%) jarðarverðsins leigan nem-
ur árlega. 1 skrá um jarðir þær, sem konungur seldi
Bjelke höfuðsmanni 1675, má t. d. sjá, að jörðin Fagurey
er talin 30 hundruð með hálfs annars hundraðs land-
skuld (Alþb. Isl. VII. 414), og verður þá landskuldin,
ársleigan, nákvæmlega 5%. Ymsar jarðir hafa verið lægra
leigðar, allt niður í 3%, t. d. Ulfljótsvatn samkvæmt Jarða-
tali Johnsens. Hins vegar sýnast sumar hafa verið leigð-
ar eitthvað hærra. t. d. Málmey í Skagafirði eftir sama
riti. En þetta mál er líka sérstakt rannsóknarefni, en
hér yrði of langt mál, ef gera skyldi því sæmileg skil.
Þegar jörð er byggð, skal landskuld ákveðin, 6. gr. laga
nr. 87/1933 og ]. 1951- Landskuldarupphæð fer yfirleitt eft-
ir samningum aðilja. En ef byggingarbréf er ekki gert, þá
skal telja sama leigumála vera á jörð sem síðast var á
henni, enda telji úttektarmenn hann hæfilegan. Annars
kostar meta þeir jarðarafgjald, 1. málsgr. 7. gr. sömu
laga. Samkvæmt 35. og 36. gr. sömu laga geta breyting-
ar á verðlagi eða notagildi jarðar á ábúðartímanum valdið
breytingum á eftirgjaldi hennar samkvæmt mati úttektar-
manna.
C. 1.—G. gr. olcurlaganna.
I lögum þessum eru að nokkru settar nýjar reglur um
vexti. Um ýmis atriði í sambandi við lög þessi er ástæða
til að gera nokkrar athugasemdir.
I. I lögunum ræðir um vexti af „skuldum", sbr. 1.—6.
gr., þar sem alls staðar er talað um vexti af „skuld“ eða
umlíðun „slculdar", I 6. gr. er og talað um „lánveitingu“.
Er í fyrsta lagi ljóst, að átt er við lán til eignar, þ. e.
skuldunautur skal skila lánardrottni sama magni sömu