Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Blaðsíða 15

í Frakklandi við ófarirnar vorið og sumarið 1940. Þá
lýsti de Gaulle sig sem hinn sanna talsmann Frakklands.
Aður en yfir lauk, varð valdataka hans viðurkennd af
öllum, en hins vegar var ráðum hans ekki lilýtt, um setn-
ingu stj órnarskrár þess lýðveldis, sem tók við af hinu
fyrra að styrjaldarlokum, og hvarf hann þá frá völdum.
Á s.l. sumri var liann kvaddur til valda á ný og réði nú
mestu um setningu liinnar nýju stjórnarskrár. Þar er
forseta lýðveldisins í 16. gr. fengið víðlækt vald. Sú
heimild liljóðar svo:
16. grein. — Þegar stofnunum lýðveldisins, sjálfstæði
þjóðarinnar, einingu landsins eða uppfvllingu skuldbind-
inga á alþjóðlegum vettvangi er alvarleg og l)ráð hætta bú-
in og þegar hindruð er eðlileg starfsemi löglegra yfir-
valda, þá gerir forseti lýðveldisins þær ráðstafanir, sem
þessi atvik krefjast, eftir að hafa opinberlega ráðfært
sig við forsætisráðherra, forseta (flt.) þingsins, og enn
fremur stjórnarskrárráðið.
Hann tilkvnnir þjóðinni það með boðskap.
Þessar ráðstafanir verða að byggjast á viljanum til að
tryggja löglegum yfirvöldum tækifæri til að gegna lilut-
verki sínu á sem skemmstum tíma. Þessar ráðstafanir eru
bornar undir stjórnarskrárráðið.
Þingið kemur saman án kvaðningar.
Ekki er heimilt að rjúfa þjóðþingið meðan á fram-
kvæmd þessara sérstöku ráðstafana stendur.“
í þessu ákvæði sýnist ýmislegt óljóst. Enn hefur ekki
revnt á um framkvæmd þess og væri vissulega æskilegast,
að hún vrði ekki mjög tíð, þar sem sízt virðast minni
hættur hér í fólgnar en voru í 48. gr. Weimar stjórnar-
skrárinnar.
Á Norðurlöndum hefur samfelld þróun stjórnskipunar
varað lengst i Svíþjóð. Stjórnarskrá Svia er frá 6. júni
1809. Sviar lelja liana setla eflir hyltingu, scm gerð hafi
verið, ekki einungis vegna þess að sá konungur, sem
sviptur var völdum, hafi hegðað sér óviturlega, heldur
Timarit lögfrccöinga
9