Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Page 24

styrkur Bandaríkjaliðs væri orðinn nægilegur til að verja
landið, en þá lofuðu Bretar að verða jafnskjótt á brott
með allan herafla sinn. Það loforð var að vísu ekki efnt,
enda ekki eftir efndunum gengið svo kunnugt sé. En eftir
samningsgerðina við Bandarikin verður að telja, að Bret-
ar hafi verið hér í skjóli Bandarikjanna, en þau lofuðu
að „lilutast ekki til um stjórn lslands“. Jafnframt var
þeim ákveðnu tilmælum heint til Breta, að þeir létu lausa
alla þá Islendinga, sem þeir höfðu handtekið liér og flutt
til Bretlands, þ. á m. Einar Olgeirsson alþingismann, og
var skjótlega orðið við þeim tilmælum.
Þó að hreytingin yrði e. t. v. minni i framkvæmd en
ætlað hafði verið, var að formi um gerbreytingu að ræða.
Arekstrar slíkir, sem urðu á hinum hreina hernámstima
Breta, endurtóku sig og ekki.
Því var skjótlega hreyft eftir gerð herverndarsamn-
ingsins, a. m. k. af Sigurði Kristjánssyni, að nú væru
forsendur kosningafrestunarinnar úr sögunni. Sú hug-
mynd félck þó ekki hyr þá. Það var fyrst eftir að ráðherra
Alþýðuflokksins hvarf úr ríkisstjórn snemma árs 1942
vegna ágreinings um gerðardómslögin, að hann taldi, að
þar með væri grundvöllur kosningarfrestunarinnar
fallinn burt. Skömmu síðar lýstu ráðherrar Framsóknar-
flokksins yfir þvi, að þeir teldu sjálfsagt, að kosningar
yrðu látnar fara fram þá um vorið, enda kvaðst Hermann
Jónasson forsætisráðherra ætíð hafa talið, „að kosn-
ingafrestun kæmi ekki til mála nema mikill meirihluti
Alþ. sé þvi samþykkur“. Stjórnir beggja þessara flokka
lýstu sig þessu sammála. Lét forsætisráðhei'ra þó uppi, að
efnislega teldi hann samt sízt minni ástæðu til kosninga-
frestunar en verið liefði 1941.
Ýixisir þingmexxn Sjálfstæðisflokksins vildu aftur á
nxóti lialda fast við fi'estunina, og hélt Gísli Sveinsson
forseti Sanxeinaðs Alþingis þvi t. d. fraixx, að samþvkktin
frá 15. nxaí 1941 væri enn i gildi og fella þyrfti hana form-
lega úr gildi af Alþingi sjálfu. Foi’sætisi'áðhei’ra sagði
18
Tímarit lögfrœSinga