Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Blaðsíða 17

ráðstafanir voru gerðar í samráði við fulltrúa dómara,
þ. á m. forseta Hæstaréttar.
í Noregi liggur þetta allt Ijósara fyrir. Þar hefur engin
dul verið á það dregin, að hvað eftir annað hafi verið
gripið til þvílíks neyðarréttar. Norska stjórnarskráin hef-
ur mjög takmarkaða heimild til útgáfu bráðabirgðareglna.
Um það segir í 17. gr. hennar:
„Konungur getur gefið og fellt úr gildi tilskipanir (An-
ordninger), sem varða verzlun, tolla, atvinnuvegi og lög-
reglu. Þó mega þær ekki bx-jóta í hág við stjórnarskrána
og þau lög, sem Stói'þingið hefur sett (svo sem ákveðið
er í §§ 77, 78 og 79 liér á eftir). Þær gilda til bráðabirgða
til næsta þings.“
Svo sem sjá má, er þessi heimild enn þrengri en bráða-
birgðalagaheimildin sainkv. dönsku og íslenzku stjórn-
arskránni.
En sti;ax 1814, haustið eftir að stjórnarskráin var sett
á Eiðsvelli, þurfti að breyta nokkrum ákvæðum liennar
vegna sambandsins við Svíþjóð, sem Noregur var þá
knúinn til að taka upp. Yegna þess, hversu brátt bar að,
varð því ekki við komið að fresta breytingunni svo lengi,
sem þurft hefði, ef fvlgja átti fyrirmælum um stjórnar-
skrárbreytingar. Stórþingið samþykkti brevtingarnar því
umsvifalaust og lét þær taka gildi, þvert ofan í bókstaf
stjórnarskrárinnar.
Þegar Noregur sleit sambandinu við Svíþjóð 1905 og
tók konungsvaldið inn í landið, var ekki fai'ið eftir bók-
staf stjórnarskrárinnar, heldur á því byggt, að Stórþingið
yrði tafarlaust að sjá landinu fyrir ríkisstjórn. Sama
liaust gerði Stói’þingið nokkrar ákvarðanir um efni stjórn-
arskrárinnar vegna hins breytta ástands án þess að fvlgja
formreglunum um stjórnarskrárbreytingar, og var þá
byggt á þeirri nauðsvn, sem væri fyrir hendi.
Spurningin um stjórnskipulegan neyðarrétt vaknaði enn
i iandsdómsmáli, sem liöfðað var gegn ráðuneyli Bci'ghs
1926 fyrir óheimila meðferð rikisfjár og leynd á henni
Tímarit lögfræðinga
11