Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Blaðsíða 18
viS Stórþingið. Töldu ýnisir dómendanna þá, að slikur
réttur væri fvrir hendi og hefði hér átt við, þó að það
væri mjög umdeilt, því að atkvæðagreiðsla landsdóm-
aranna fór mjög á dreif.
Enn revndi á þennan rétt með margvíslegu móti eftir
innrás Þjóðverja í Noreg 1940. Strax að kvöldi dags hinn
9. apríl 1940 veitti Stórþingið, með hinni svokölluðu El-
verum-samþvkkt, rikisstjórninni umboð til að gæta hags-
muna ríkisins og taka ákvarðanir fyrir hönd Stórþings
og ríkisstjórnar, svo sem nauðsyn krefði vegna örvggis
landsins og framtíðar.
Hinn 15. april ákvað Hæstiréttur vegna knýjandi nauð-
synjar, að setja upp stjórnarnefnd — administrationsrád
— fyrir hinn hernumda hluta landsins. Um suma siðari
atburði, sem gerðust heima i Noregi á ófriðarárunum,
hefur verið samkomulag, að þá bæri að meta í ljósi stjórn-
skipulegs neyðarréttar, hver sem niðurstaðan um beit-
ing hans í hverju einstöku tilfelli yrði.
Hins vegar er óumdeilt gildi þeirra ráðstafana, sem
norska stjórnin í London gerði á stríðsárunum, þó að
þær gengju mun lengra en tilskipanaheimildin í 17. gr.
Hefur og verið talið, að eins og á stóð, mundi m. a.
ekki hafa þurft á Elverum-samþykktinni að halda til að
löghelga þær, enda hvíldi hún sjálf á þessum neyðar-
rétti. Ágreiningur varð liins vegar um gildi tilskipana
stjórnarinnar, senr g'engu lengra en 17. gr. heimilaði, eftir
að hún kom heim til Noregs, og varð sú skoðun þó ofan
á, að þær helguðust einnig af ríkjandi ástandi.
Loks reyndi á gildi þessara reglna varðandi það, hvenær
umboð Stórþingsmanna, sem kjörnir höfðu verið 1936
félli niður. Öumdeilt var, að þeir héldu umboðum
sinum, þó að kjörtiminn væri úti á meðan nýiar Stór-
þingskosningar gætu ekki farið fram samkvæmt ákvæð-
um stjórnarskrárinnar. En eftir að nýtt Stórþing væri
kosið og kæmi saman, gæti hið gamla ekki setið.
Loks komu þær grundvallarreglur, sem hér um ræðir
12
Tímarit lögfrœöinga