Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Blaðsíða 46

þjóðréttarregla, þar sem framkvæmdin að baki venjunni
liafi verið innan marká rikjandi þjóðréttarreglna, og
venjulega sé hér aðeins um að ræða hreytni rikja á ein-
hverju þvi sviði, sem reglur þjóðaréttarins hafa ekki áður
náð til. 1 seinna tilfellinu fái venjan smám saman viður-
kenningu sem þjóðréttarregla, en hvenær þvi marki sé
náð, fari eftir kringumstæðum hverju sinni.1)
Elcki eru allir liöfundar á einu máli um að greina
þannig á milli myndunar réttarvenju, en ljóst er að flest-
ar hreytingar á gildandi þjóðréttarreglum geta aðeins
átt sér stað á seinni háttinn, og það er á þann hátt, sem
nýjar reglur myndast og víkja eldri þjóðréttarreglum
úr vegi. Ef sú slcoðun 3 mílna þjóðanna væri talin hafa
við rök að stvðjast, að 3 mílna reglan væri algild þjóð-
réttarregla, yrðu nýjar reglur um viðáttuna að myndast
á seinni háttinn, en slík mvndun er mun erfiðari og meiri
kröfur gerðar til hennar en á hinn fyrri. Yrði þá talið,
að framkvæmd rikja á nýjum landhelgismörkum hvildi
ekki á grundvelli rikjandi reglna, heldur væri heinlínis i
andstöðu við þær. Ef hallazt er hins vegar að þvi sjónar-
miði, að 3 mílna reglan hafi aldrei verið algild þjóðréttar-
regla, verður þróun nýrra reglna um takmörk landhelg-
innar auðveidari fyrir þá sök, að þar er ekki þörf á að
vikja ríkjandi reglu algjörlcga til hliðar, heldur fá nýjar
reglur þróazt við hlið hinnar eldri, án þess að vikja
henni að fullu úr vegi; þær virka samhliða á sama rétt-
arástand.
Hvort sem fast er haldið við þessa greiningu á grund-
velli og eðli réttarvenjunnar á sviði þjóðaréttarins eða
ekki, er höfuðvandamálið, sem úrlausnar krefst, það hve-
nær unnt sé að segja að framkvæmd ríkja um tiltekið
atriði i viðskiptum þeirra sé orðin slík, hafi náð þeirri
viðurkenningu, að hún liafi öðlazt lagagildi venjuregl-
unnar. Því er erfitt að svara, og um það verður eklci
1) Oppenheim-Lauterpacht, bls. 26.
40
Tímarit lögfrœöinga