Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Síða 49

og gildi réttarvenju á sviði landhelginnar, þar sem venja
um ein mörk útilokar ekki eins og sakir standa, venju
um önnur mörk, sökum þess að ekki er unnt að
sýna fram á, að um neina algilda venjureglu á þvi sviði
sé að ræða. Dómstóllinn kvað venjuna verða að byggjast
á rétti þess ríkis, sem henni héldi fram. Er það sönnunar-
atriði hverju sinni, en í upphafi byggist ákvörðunin um
það, hvort um rétt er að ræða af hálfu ríkisins, sem
venjunni heldur fram, fyrst og fremst á subjektivu mati
þess ríkis á málsástæðunum.
Réttaráhrif mótmæla. Deilan um mörkun grunnlína.
Við myndun þjóðréttarvenju skiptir máli hvort hlutað-
eigandi ríkjum hafa borizt mótmæli gegn liinni tilteknu
framkvæmd frá öðrum ríkjum. Ef svo er, og þau mót-
mæli verða talin á rökum reist, hefur það áhrif á það,
hvort þjóðréttarvenja myndast eða ekki. Talið er, að ef
ríki fær vitneskju um atferli annars ríkis eða rikja, sem
það álítur ólöglegt og fela í sér brot á rétti þess, en
mótmælir þó ekki, þá afsali það sér þar með réttind-
um í málinu, svo framarlega sem mótmæli hafi verið
nauðsynleg til þess að tryggja þau.1)
Þetta kemur til álita, þegar ríki lætur undir höf-
uð leggjast að bera fram mótmæli gegn útfærslu
landhelginnar. Er spurning hvort það aðgjörðaleysi valdi
ekki því að ríkið glati rétti sínum til þess að véfengja
gjörðina og neita að viðurkenna hin nýju landhelgis-
mörk síðar meir. Telja verður, að mótmæli verði al-
mennt að álíta nauðsynleg af hálfu ríkis, er telur á rétt
sinn gengið við útfærslu landhelgi annars rikis, vilji
það geyma sér hugsanlegan rétt sinn í málinu.
1) Sjá „Wörterbuch des Völkerrechts und der Diplomatie",
útg. Strupp, 1924—1929, bls. 229—230. Einnig gerðardóm upp-
kveðinn af M. Huber i Palmas-málinu, 4. apríl 1928. (American
Journal of International Lavv, 22. (1928), bls. 880).
Timarit iögfrœöinga
43