Tímarit lögfræðinga - 01.01.1959, Blaðsíða 27

viÖurkenningu ekki aöeins lijá öðrum liandhöfum ríkis-
valdsins, sem hlut eiga að, heldur og i sögunni.
Gegn þessu hefur Castberg að mínu viti réttilega bent
á, að þessi skoðun augi ekki þar sem dómstólar eigi
úrsiitaaóm um lögmæti verknaðarins. Meðal annars þess
vegna telur hann óhjákvæmilegt að viðurkenna tilvist
liins stjórnskipulega neyðarréttar, sem lögbelgi verkn-
aðinn þegar i stað.
Þessi liugsun verður trauðla umflúin. Hitt kann að
vera rétt, sem prófessor Andenæs lieldur fram, að ekki
sé hægt að viðurlcenna neina réttarlieimild, sem standi
stj órnskipunarlögum ofar. Þess vegna kynni að vera
réttara að segja, að nevðartilfellið geri verknað, sem
venjulega væri stjórnarskrárbrot, réttmætan.
Andenæs útskýrir skoðun sína nánar svo:
„Þegar sérstaklega stendur á, kann að vera heimilt að
skýra stjórnarskrárákvæði öðru vísi en ella eða alveg
hoi’fa fram hjá þeirri reglu, senx þar kemur fram — sem
sé af þeii'i'i ástæðu, að ekki er nxeð skynsemi hægt að
skilja þau svo, að þau eigi að gilda undantekningarlaust.
Ákvörðunin getur ekki verið komin undir almennri
(abstrakt) neyðarréttarreglu, lieldur undir nxati í þessu
tilfelli skoðuðu í sambandi við þetta stjórnarskrárákvæði.
Hvort nxenn orða niðurstöðuna svo, að neyðarrétturinn
Ixeixxxili að bi'jóta regluna eða reglan eigi ekki eftir efni
sínu við þetta tilvik, en lireint oi'ðalags-atriði. Máli skiptir
aftur á móti, að það er ekki sama stig nauðsynjar, senx
hvarvetna er krafizt og að sérstök tilvik, senx ekki eru
hein ixeyðar-tilvik, geta liaft þýðingu um skýringuna.*'
Allar slíkar hollaleggingar eru fi'óðlegar og víst er hægt
ýmislegt fleira um þetta að fjölyrða. Aðalatriðið er, að
hér er vandi á höndum, sem nxenn verða að vera viðhún-
ir að leysa og geta þó aldrei séð fvrir franx í hvaða mynd
kann að birtast.
Þá verður ætíð að nxuna að láta hið minna víkja fvrir
hinu meira. Láta andann ráða en ekki bókstafinn. En
Tímarit lögfrœöinga
21