Tímarit lögfræðinga - 01.01.1971, Page 49

flest atriði (þó má hann t. d. ekki ráðstafa fasteignum),
þar sem slík ráðstöfun felst í prókúruumboði. Ekki mætti
heldur takmarka heimild prókúruhafa til að gera réttar-
sáttir, þar sem ekki má takmarka slíkt umboð.
Sátt er ógildanleg, ef umboð hefur skort. Hafi hins
vegar ólöglærður málflutningsmaður gert sátt fyrir skjól-
stæðing sinn í Reykjavík (einkaréttur löglærðra málflutn-
ingsmanna), þá er sátt sennilega ekki ógildanleg af þeim
sökum, sbr. 9.1., ef hann hefur nægjanlegt umboð.
9.2.6. Aktiv (passiv) legitimation — raunverulegur
réttur. Langoftast er það svo, að sá, sem flytur mál í eigin
nafni, er hinn raunverulegi aðili máls. Stundum er þó
leyfilegt, að maður flvtji mál fyrir annan mann en i
eigin nafni. Tilvik þessi koma fremur sjaidan fyrir og
réttarfarsreglur amast heldur við slikum hætti á rekstri
mála. Taiið Jiefur verið, að hér væri um venjulegt mál-
flutningsumboð að ræða. t>ví hefur þó ýmist verið haldið
fram, að slíkt umboð til málflutnings veiti sjálfstæðan
rétt til að gera réttarsátt, en aðrir halda því á liinn bóginn
fram, að efnislegt uniboð tii að gera sátt þurfi að vera
fvrir iiendi. Með því að hér er um umboð að ræða, sem
jafna má til málflutningsumboðs, eru líkur fyrir því, að
umboð samkvæmt efnisrétti þurfi að vera fyrir hendi til
þess að slíkar sáttir geti verið gildar.
10.0.
10.1. í tilskipun frá 1795, 43. gr., og 1797, 30. gr., var
sagt, að sáttir skyldu hafa sömu „verkun og kraft sem
óhnökkjandi dómur, er enginn má kæra“. Akvæði þessi
voru talin bæði gölluð og ónákvæm, þar sem ákvæðin
tækju ekki tillit til þýðingar sátta sem samninga og að
þær væru settar á bekk með óhagganlegum dómi, sem
við nánari ihugun fengi ekki staðizt (sbr. Einar Arnórs-
son, Dómstólar og réttarfar, bls. 116). Ákvæði þessi hafa
nú verið afnumin.
Efni sáttar ræðst af samkomulagi aðila að verulegu
Tímcirit lögfræðinga
43