Tímarit lögfræðinga - 01.01.1971, Síða 64

gamla málið áfram milli aðila án þátttöku þriðja manns.
Þriðji maður, sem er aðili sáttar, þarf sennilega ekki að
uppfylla nein réttarfarsskilyrði heldur aðeins efnislegu
skilyrðin, þar sem hann er ekki aðili málsins. Hlutverk
3ja manns er einungis bundið við það að gera sátt, þ. e.
að gera vissa skuld aðfararhæfa, en slíkt er unnt á }hnsan
hátt án þess að þurfa að vera aðili dómsmáls, t. d. með
aðfararhæfu veðbréfi. lAf framangreindu leiðir m. a. það, að
um heimild þess sem mætir fvrir 3ja mann i rétti til að
gera dómssátt, fer vafaiitið eftir efnislegum rétti.
15.2. Dómur eða sátt bindur aðeins aðila sjálfa en
elcki 3ja mann. Ef A. hefur viðurkennt í sátt rétt B að
tiltekinni fasteign, þá er 3ji maður, sem telur sig eiga
rétt, ekki bundinn við þá sátt. Þriðji maður getur þá
gripið til ýmissa ráðstafana til verndar rétti sínum, sbr.
13.0., en auk iþess mundi hann oftast geta orðið meðal-
göngumaður i dcmsmálinu milli aðila eða i sambandi
við aðför og mótmælt hugsanlegri sátt milli aðila. Ef
verjandi liefur afhent 3ja manni réttindi eða hlut með
þeim hætti sem segir i 54. gr. laga nr. 85/1936, þá er
álitaefni, hvort verjandi hafi heimild eftir það til að gera
sátt um þann hlut eða réttindi. 54. gr. eml. nefnir það
aðeins, að 3ji maður sé bundinn við „dóm“ í málinu, en
sátt er ekki nefnd.
Ef sama regla ætti hér að gilda og um dóma, þá væri
slíkt mjög varhugavert fyrir 3ja mann, þvi að aðilar
gætu þá með réttarsátt mjög auðveldlega gengið á hags-
muni hans og 3ji maður yrði að hlíta þeirri sátt. Á hinn
bóginn standa hagsmunir stefnanda til þess, að ekki sé
unnt að hnekkja réttarsátt, sem hann hefur e. t. v. gert
við verjanda grandlaus um það, að verjandi hafi þá þegar
afhent deiluhlut 3ja manni. Ekki er heppilegt að réttar-
sáttir séu þannig varhugaverðari fyrir aðila en dómar í
tilvikum sem þessum, því að það dregur almennt úr vilja
aðila til að velja réttarsáttir sem endalok dómsmáls.
Stundum hefur sátt víðtækari verkanir en dómur. Hafi
58
Tímarit lögfræðinga