Tímarit lögfræðinga - 01.07.1975, Blaðsíða 9

Ljóst er, að á þessu eina ári verða ekki leyst af hendi öll þau verkefni, sem
fyrir liggja, kvennaárið er aðeins byrjunin.
Ætlun Sameinuðu þjóðanna er, að unnið verði að þessum verkefnum
kvennaársins bæði á alþjóðlegum vettvangi og innan hvers aðildarríkis
fyrir sig.
Á alþjóðlegum vettvangi mun starfið beinast að því að rétta hag þeirra
kvenna, sem verst eru settar í heiminum í dag, og að því að uppiýsa þær um
sín sjálfsögðu mannréttindi. Til þess að árangur náist, þarf samstillt átak allra
þjóða, sem lengra eru komnar í þróuninni.
Innan aðildarríkja Sameinuðu þjóðanna verður þessi jafnréttisbarátta efiaust
mismunandi, vegna þess að í sumum þessara landa berjast konur enn við það
að fá jafnrétti sitt viðurkennt af löggjafarvaldinu, og að fá sömu pólitísk rétt-
indi og karlmenn. Aðrar þjóðir hafa fyrir löngu tryggt konum þessi réttindi, en
jafnvel meðal þeirra þjóða er baráttan langt frá því að vera á enda.
Hvað ísland áhrærir, verður að telja, að konur hafi öðlast lagalegt jafn-
rétti á við karlmenn. Jafnréttisákvæði er ekki í stjórnarskrá landsins, og
spurning gæti verið, hvort það ætti ekki rétt á sér þar. Hinsvegar verður ekki
talið, að það sé nauðsynlegt til þess að tryggja lagalegt jafnrétti kynjanna.
Það er hægt að tryggja með almennum lögum, auk þess sem jafnréttishug-
takið á sér eflaust mjög djúpar rætur í réttarvitund almennings.
Þrátt fyrir lagalegt jafnrétti er Ijóst, að konur hafa ekki notið þess sem
skyldi, hverjar svo sem ástæðurnar kunna að vera. Ekki verður þó talið, að
hér sé eingöngu konum um að kenna. Ekki er ólíklegt, að rótgróin viðhorf fólks
til þess, hvað sé hlutverk konunnar í þjóðfélaginu, ráði hér nokkru um. Til
þess að fullkomið jafnrétti náist, þarf breyting að verða hér á. Hvað konur
snertir, þarf breytingin fyrst og fremst að felast í auknum möguleikum til
starfa af ýmsu tagi og í auknum möguleikum, til þess að taka þátt í stjórnmál-
um og þjóðfélagsmálum. Til þess að svo verði, þurfa konur að standa sam-
an, en jafnframt þurfa þær á hvatningu að halda, bæði frá karlmönnum og
opinberum aðilum. Hvað karlmenn áhrærir, þurfa þeir að taka á sig aukna
ábyrgð á heimilishaldi og uppeldi barna sinna, vegna þess að ekki eru allar
konur gæddar þeim dugnanði að geta gegnt tveimur hlutverkum í þjóðfélag-
inu, þ.e. að standa jafnfætis karlmanninum ( atvinnulífi og þjóðfélagsmálum og
annast jafnframt heimilishald og uppeldi barna sinna.
Misrétti hefur verið og er eflaust mest í launamálum og þeirri tilhneigingu
að meta hin svonefndu „kvennastörf" til lágra launa.
Ýmis önnur mál mætti taka til athugunar. Mál sem eru konum e.t.v. fremur
tilfinningamál, en að þau snerti réttindi þeirra. Mætti í því sambandi nefna
það, hvort ekki ætti að gera það að almennri reglu, að hjón telji fram til skatts
sitt í hvoru lagi.
Fyrst farið er að minnast á skattamál, má minnast á 3. gr. 2. mgr. I. um
tekjuskatt og eignaskatt, þar sem heimild er til þess að draga helming frá tekj-
um eiginkonu áður en tekjur hjónanna eru skattlagðar. Sýnist mörgum sem
ákvæði þetta sé ósanngjarnt bæði í garð karla og kvenna.
Eflaust mætti tiltaka ýmislegt fleira, en verður ekki gert í þessu stutta
spjalli. Aðalatriðið er, að með samstilltum vilja getum við leyst úr öllum
ágreiningsmálum og tryggt það, að hæfileikar allra þjóðfélagsþegna fái notið
sín, hvort sem þeir eru karlar eða konur. Kristjana Jónsdóttir.
3