Tímarit lögfræðinga - 01.10.1976, Qupperneq 31

samband Islands, og togaraeigendur Félag íslenzkra botnvörpuskipa-
eigenda, sem var aðal forsvarsfélag vinnuveitenda, þar til þeir stofn-
uðu Vinnuveitendafélag Islands 1934, síðar Vinnuveitendasamband Is-
lands.
Fljótlega eftir stofnun stéttarfélaga og félaga vinnuveitenda varð
sýnt, að nauðsyn væri á végna brýnna þjóðfélagshagsmuna að setja
ákveðnar lagareglur um samskipti þessara aðila og um sáttatilraunir
í vinnudeilum. Á þingi 1923 og 1925 flutti Bjarni Jónsson frá Vogi
frumvörp um gerðardóm í kaupgjaldsþrætum. Frumvarp þetta dagaði
uppi og einnig frumvarp um svipað efni flutt á Alþingi 1929. Á Al-
þingi 1925 voru hins vegar sett lög um sáttatilraunir í vinnudeilum.
Stóðu allir þingflokkar að þeirri lagasetningu. Eru þau lög fyrsti vís-
ir að vinnulöggjöf hérlendis. f lögum þessum er kveðið á um, að at-
vinnumálaráðherra skuli skipa ríkissáttasemjara til þriggja ára í senn.
Um verksvið sáttasemjara var sagt, að það væri skylda hans að fylgj-
ast sem best með atvinnumálum og horfum í atvinnulífinu, þegar til
vinnudeilna kæmi, sem hætta væri á, að hefðu alvarlegar afleiðingar
fyrir atvinnulífið. Er sáttaumleitanir deiluaðila höfðu hætt án árang-
urs, bar sáttasemjara skv. lögum þessum að kveðja deiluaðila til sín
og reyna að koma á sáttum. Tækist það ekki, hafði sáttasemjari heim-
ild til að bera fram sáttatillögu, er borin skyldi undir atkvæði í við-
komandi félögum.
Eftir stofnun Vinnuveitendafélags fslands beitti Eggert Claessen
hrl. sér fyrir setningu vinnulöggjafar, þar sem fyi'st og fremst var
stuðst við reynslu annarra Norðurlanda. Samdi hann fruvarp að
í lögum nr. 55/1925 um sáttatilraunir í vinnu-
deilum sagði að skipa skyldi „sáttasemjara
í vinnudeilum“. Var þetta síðan gert haust-
ið eftir, og gegndi Georg Ólafsson bankastjóri
starfinu fyrstur manna, en Björn Þórðarson tók
við því nokkru síðar. Vegna þess, að fyrir
nokkru var hálf öld frá þessum þáttaskilum í
löggjafarafskiptum af þessu mikilvæga sviði,
fékk TL Barða Friðriksson hrl. til að segja frá
aðdraganda lagasetningarinnar 1925, lögunum
um stéttarfélög og vinnudeilur frá 1938 og þeim
mönnum, er skipaðir hafa verið sáttasemjarar
ríkisins. Barði er skrifstofustjóri Vinnuveitenda-
sambands Islands, sbr. TL 1974, 3. hefti.
73