Tímarit lögfræðinga - 20.12.1992, Blaðsíða 19

með lagafrumvarpinu en þar segir að með þessu sé ætlunin að tryggja að stærri
einingar standi að barnaverndarstarfi en nú er. Þar segir einnig að barnavernd-
arstarf strandi oft á smæð sveitarfélaga en þau hafi ekki bolmagn til að sinna
raunhæfu barnaverndarstarfi bæði vegna fjárskorts og ófullnægjandi sérþekk-
ingar við úrlausnir erfiðra barnaverndarmála. Einnig kemur oft fyrir að gera
þarf sérstakar athuganir á börnum og aðstæðum þeirra en það er bein lagaskylda
að fullnægjandi rannsóknir fari fram við úrlausnir barnaverndarmála. Reynslan
hefur margsinnis leitt í ljós að mjög erfið og alvarleg barnaverndarmál geta
komið upp í litlum sveitarfélögum. Með sameiginlegri barnaverndarnefnd ættu
sveitarfélögin auðveldara með að ráða sérhæft starfsfólk og standa undir öðrum
óhjákvæmilegum kostnaði svo sem sérfræðirannsóknum.
2. ÞÖRF Á ENDURSKOÐUN BARNAVERNDARLAGA
Eitt meginmarkmið endurskoðunar barnaverndarlaga var að bæta úr brýnni
þörf á að samræma lagasetningu sjónarmiðum og aðstæðum í nútíma þjóðfélagi.
Mikilvægt er að löggjöf um barnavernd sé í samræmi við þá þekkingu sem fyrir
hendi er á hverjum tíma um börn, aðstæður þeirra og þarfir. Segja má að stöðugt
aukist þekking manna á því hvað börn þurfi til að verða heilbrigðir einstakling-
ar. Jafnframt eykst þekking á því hvað börnum er skaðlegt bæði á uppvaxtarár-
unum og þegar til lengri tíma er litið. Talið er að börnum sem alast upp við
ófullnægjandi aðbúnað bíði mun meiri hættur en öðrum jafnvel eftir að þau eru
orðin fullorðin. Einnig er líklegt að börn er búa við mikinn óstöðugleika eða
vanrækslu geti sjálf aldrei orðið góðir foreldrar. Gott barnaverndarstarf byggir á
því að nýta sérfræðiþekkingu í þágu barnaverndar.
3. ÞRÓUN RÉTTARREGLNA UM BARNAVERND
Þegar fjallað er um lagabreytingar og lagasetningu um barnavernd er
nauðsynlegt að gera sér grein fyrir þeirri þróun sem orðið hefur á síðustu árum á
þessu réttarsviði. Alitaefnin sem upp koma bæði í barnaverndarstarfi og
varðandi lögfræðileg úrlausnarefni í því sambandi eru oft afar vandmeðfarin
enda snúast þau um einhver helgustu réttindi manna til friðhelgi einkalífs,
heimilis og fjölskyldu. Hafa verður í huga að frá því að mannréttindaákvæði
stjórnarskrárinnar sem hér skipta máli voru sett 17. júní 1944 svo og samningur
Evrópuráðsins um verndun mannréttinda og mannfrelsis frá 4. nóvember 1950
hefur þróunin alls staðar orðið sú að ríkin viðurkenna í æ ríkari mæli sjálfstæðan
rétt barna og þörf þeirra fyrir sérstaka vernd, a.m.k. í þeim löndum sem við
þekkjum best og hafa líkasta menningu og við. Hvorki stjórnarskráin né
Mannréttindasáttmáli Evrópu vernda sérstaklega réttindi barna umfram aðra
en að sjálfsögðu njóta börn réttar samkvæmt þessum réttarheimildum eins og
aðrir. Þróun réttinda barna hefur verið sérstaklega áberandi á síðustu áratugum.
249