Ægir - 01.11.1995, Page 26

á fund Svavars Armannssonar aðstob-
arforstjóra Fiskveiðasjóbs og bað
hann að lýsa helstu breytingum á
starfsemi sjóðsins undanfarin áratug.
„Við gerðum á síðasta áratug viða-
miklar skuldbreytingar, fyrst 1984
þegar öllum lánum flotans var breytt
og endurlánað þeim sem það vildu.
Sams konar endurskipulagning fór
fram gagnvart fiskvinnslunni 1987.
Það er rétt að fram komi að síðast-
liöin tíu ár, hvað sem lögin segja,
hefur Fiskveiðasjóöur engin framlög
fengið úr ríkissjóði og engar tekjur
haft úr sjóðakerfinu. Lögbundið
framlag til sjóösins úr ríkissjóði er
jafnan fellt nibur. Frá 1986 hafa eng-
in útflutningsgjöld verib en af þeim
skyldi sjóðurinn hafa tekjur," sagði
Svavar.
„Síðan verða kaflaskipti 1986 þeg-
ar Fiskveiðasjóbi er heimilað að taka
erlend lán í eigin nafni sem ábur
þurfti að gera gegnum Framkvæmda-
sjóð. Við teljum þessa breytingu hafa
verið mjög til hagsbóta fyrir sjóbinn.
Árið 1992 var ennfremur gerð sú
breyting ab fellt var niður ákvæði um
aö ríkið bæri ábyrgð á innlendum
skuldbindingum Fiskveiðasjóðs.
Þannig nýtur sjóðurinn ekki ríkis-
ábyrgðar af neinu tagi þó hann sé
lögum samkvæmt sjálfstæð stofnun í
eigu ríkisins.
Fiskveiðasjóður var lengi skattfrjáls
en var sviptur því skattfrelsi 1992 og
hefur síðan verið með hæstu skatt-
greiðendum í landinu bæði í tekju-
og eignarskatti. Þá var einnig fellt
niður stimpilfrelsi sem gilt hafði um
bréf útgefin til sjóbsins. Þannig er
búið að ganga svo frá málum að sjóð-
urinn hefur á engan hátt betri aö-
stöðu en einkabankar í landinu.
Hann verður að standa alfarið á eig-
in fótum og hefur aðeins andlit sitt
og ársreikninga til að treysta á.
Þó er rétt að hafa í huga tvö atriöi
sem vib enn njótum fram yfir aðrar
lánastofnanir. Annað er lagaákvæði
sem tryggir sjóðnum ávallt fyrsta
veðrétt í fiskiskipum, hitt er lögboðin
innheimta gegnum Stofnfjársjóö
fiskiskipa."
Markaðslögmálin ráða
Svavar Ármannsson orðaði þetta
svo í ávarpi til aðalfundar Landssam-
bands íslenskra útvegsmanna 1994:
„Hvað ræður lánskjörum fjármála-
stofnana og sérstaklega Fiskveiða-
sjóðs? Nú á dögum þykir flestum svar-
ið líklega auðvelt, nefnilega: markað-
urinn.
Þab er vissulega rétt svo langt sem
það nær. Allir sem koma nálægt
rekstri vita að langvarandi taprekstur
er dauðadómur. í ibjuveri eða skipi
eru bundnir svo miklir fastafjármunir
að tímabundinn taprekstur getur ver-
ib réttlætanlegur. Slíkt á miklu síður
vib um fjármálastofnanir og nánast
alls ekki urn Fiskveiðasjóð.
Þetta þýðir m.ö.o. það að verði
Fiskveiðasjóður undir í samkeppninni
og fái ekki þá vexti sem þarf til að
skila góðri afkomu þá mun hann
væntanlega rifa seglin um hríð og
bíða færis."
Hvaba áhrif hefur þetta haft á starf-
semi sjóðsins?
„Okkar skattlagning og sú stað-
reynd að vib höfum ekkert skjól til ab
skáka í hefur leitt til hærri útláns-
vaxta. Það segir sig sjálft þar sem þab
er eina tekjulind sjóðsins sem verður
ab skila hagnaði á hverju ári. Hærri
vextir hafa skert samkeppnisstöðu
okkar.
Eg tel reyndar að við séum mjög vel
samkeppnishæfir. Eignir okkar eru
afar vel tryggðar og afskriftaþörf okkar
er því minni en hjá flestum ef ekki
öllum öbrum lánastofnunum.
Við töpuðum 600-700 milljónum á
lánum til fiskeldis fyrir nokkrum
árum en það hefur allt verib afskrif-
að."
Er stjórn Fiskveiðasjóðs pólitískt
skipub eins og bankaráð ríkisbank-
anna?
„Nei. Nú er stjórn sjóbsins skipuð
sjö mönnum, það eru þrír frá hags-
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994
Afgreidd lán til fyrirtækja í sjávarútvegi á verðlagi hvers árs (m.kr.).
26 ÆGIR