Ægir - 01.09.1997, Blaðsíða 51

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Starfsmeim Hafrannsóknastofmmar í síldarleiðangri á einu af rannsóknarskipum stofii-
unarinnar. Mynd: Túmas Gíslason
að umhverfisskilyrðum í sjónum, svo
sem hita, seltu, næringarefnum og
vistfræði þörunga, dýrasvifs, fisklirfa
og botndýra. Þá er og unnið að grunn-
rannsóknum auk þjónusturannsókna.
Á Nytjastofnasviði felst verulegur hluti
starfsins í gagnasöfnun sem nýtist við
rannsóknir á stofnstærð, beinum
stofnstærðarmælingum og ráðgjöf til
stjórnvalda og sjávarútvegs. Þar er
einnig unnið að ýmsum grunnrann-
sóknum er snerta nytjastofna, samspil
þeirra og nýtingu.
Með breyttri skipan á stofnuninni
árið 1984 var og ákveðið að mynda
verkefnisstjórnir um tiltekin áherslu-
verkefni sem tryggja þurfti framgang
vegna umfangs og /eða eðlis. Helst
þessara áhersluverkefna á undanförn-
um árum eru: verkefnisstjórn um fisk-
veiðiráðgjöf, veiðieftirlit, stofnmæling
botnfiska, átak í hvalrannsóknum,
eldi sjávardýra, fjölstofnarannsóknir,
hrygningar- og klakrannsóknir, verk-
efnisstjórn um flatfiskarannsóknir,
síldar- og umhverfisrannsóknir í Aust-
urdjúpi, netarall, stofnmæling botn-
fiska að haustlagi, gagnagrunnur Haf-
rannsóknastofnunarinnar. Þetta fyrir-
komulag um átaksverkefni á sérstök-
um sviðum hefur reynst vel og sýnt að
með samhæfðu átaki má oft á skömm-
um ná miklum vísindalegum árangri.
Á undanförnum árum hefur á
hverju ári verið unnið að um 130
rannsóknaverkefnum á Hafrannsókna-
stofnuninni. Fyrir hvert verkefni er ár-
lega gerð nákvæm rannsóknar- og fjár-
hagsáætlun og þannig fylgst stöðugt
með árangri og fjárhagsstöðu verk-
efna.
Astand fiskistofna og ný viðhorf
Þeir þættir sem mest áhrif hafa á verk-
efnaskipan Hafrannsóknastofnunar-
innar á næstu árum eru án efa þeir
sem snerta ástand og líklega þróun
fiskstofnanna. Flestir stærstu nytja-
stofnar við landið eru nú nánast full-
nýttir en miklir möguleikar felast þó í
nýtingu norsk-íslensku vorgotssíldar-
innar. Aðrir vaxtarmöguleikar, að því
er ætla má, felast nær eingöngu í frek-
ari nýtingu úthafs- og djúpfiskteg-
unda, einnig nokkurra tegunda flat-
fiska, brjóskfiska og hryggleysingja
innan íslenskrar efnahagslögsögu.
Enda þótt óliklegt virðist að framlag
þessara tegunda vegi þungt í saman-
burði við þá stofna sem nú eru burða-
rásar sjávarútvegsins ætti ekki að gera
lítið úr möguleikum sem felast í nýt-
Með tilkomu nýs rannsóknaskips verður
ráðist í umfangsmiklar Suðurdjúpsrann-
sóknir sem cetlað er að varpi Ijósi á
hafsvœðið djúpst suður aflandinu.
ingu stofna sem nú eru lítið sem ekk-
ert veiddir. Þar eð upplýsingar um
ástand hvala- og selastofna sýna að
stofnarnir þola umtalsverðar veiðar
mælir Hafrannsóknastofnunin ein-
dregið með nýtingu sjávarspendýra.
Talið er víst að aukinni eftirspurn
eftir sjávarfangi í heiminum verði að
mestu mætt með framleiðslu úr eldi.
Aðstæður til eldis í sjókvíum eru ekki
sérlega hagstæðar hér við land og
kostnaður við eldi í landkerum er mik-
ill. Svo virðist sem eingöngu lúða hafi
tilskilið markaðsverð til þess að standa
undir framleiðslukostnaði í landkerum
en forsenda arðbærs eldis sjávardýra
hér á landi er hins vegar öflug rann-
sókna- og þróunarstarfsemi.
Nýlegar alþjóðlegar skuldbindingar
íslendinga á sviði hafréttar- og um-
hverfismála munu einnig setja mark
sitt á rannsóknastarfsemina á kom-
andi árum. Þessar aðstæður gera aukn-
ar kröfur til gæða rannsókna og ráð-
gjafar Hafrannsóknastofnunarinnar og
kalla á verulega auknar fjárveitingar til
haf- og fiskirannsókna og eflingu starf-
seminnar á næstu árum.
Efling vísindalegrar starfsemi
Til þess að Hafrannsóknastofnunin
mm 51