Melkorka - 01.05.1944, Blaðsíða 27

að konur fengju fullkomið jafnrétti við karlmenn. —
Eins og kunnugt er náðist sú réttarbót með lögum frá
Alþingi, sem gengu í gildi 19. júní 1915.
Hver er svo ávinningurinn? Hvað hefur svo gerzt síð-
an? Það orkar ekki tvímælis, að miklar framfarir liafa
orðið með þjóðinni á öllum sviðum. Konurnar eiga þar
einnig sinn þátt í umbótunum, bæði beint og óbeint.
Eigi að síður hafa það orðið vonbrigði allra þeirra, sem
áttu bjartastar vonir um árangurinn af jafnréttislög-
gjöfinni, hvað konur hafa reynzt seinar til að nota
frelsið. En því valda að miklu leyti aldagamlar venjur,
að enn er í dróma sá máttur, sem býr með konunni,
og sjálf er hún sér þess ekki meðvitandi, hvað hún gæti
áorkað. Því er það rétt, að við konur eigum sjálfar
mikla sök á því, að jafnréttis- og kvenfrelsislöggjöfin
er ennþá í mörgum tilfellum einungis á pappírnum. —
Þegar jafnréttið var fengið, héldu ýmsir, að kvenfélögin
væru alveg úr sögunni. En reynslan varð önnur, það
voru ýms mál, sem konum féll bezt að fjalla um í sínum
eigin félögum, kynningin þar hafði kennt þeim að
vinna saman. Fyrst voru það hjálpar- og líknarstörf,
sem konur létu til sín taka, enda þarft verk, sem fljótt
fékk viðurkenningu — jafnvel af þeim þröngsýnu, en
þeir vildu helzt, að konur væru ekki að skipta sér af
fleiri málum, — en jafnvel sú starfsemi gat orðið æði
víðtæk. — Það má rekja til fórnarlundar og hjálpfýsi
kvenna (sem þeim er í hlóð borin), að fyrstu stórmálin,
sem þær beita sér fyrir í þágu þjóðfélagsins, eru: hjá
frk. Þorbjörgu Sveinssen ljósmóður háskólamálið, þá
Landsspítalinn, verk kvenna, frk. I. If. Bjarnason alþm.
og fleiri kvenna; Hressingarhælið í Kópavogi, frú Kristín
Jakobsson og fleiri konur. Þá eru sjúkrahús og hæli
út um land, sem konur hafa átt frumkvæði að, — einn-
ig stofnun sjúkrasamlaga. — Já, við eigum sem betur
fer margar ágætis konur, sem væru áreiðanlega betur
komnar á alþing en margur, sem þar situr. En það tekur
sinn tíma, að konur sjálfar læri að meta verðleika kyn-
systra sinna, það er Ijósasta og ógleymanlegasta dæmið,
þegar við bárum ekki gæfu til að koma Bríeti Bjarn-
héðinsdóttur á alþing.
Kvenfélögin hafa mikið starfað, það er flestum ljóst.
Alls staðar hafa þau fyrst og fremst byrjað á að bæta
það, sem bráðast kallaði að í þeirra umliverfi. T. d. er
handavinnukennsla í barnaskólum, þar sem hún er kom-
in, mest fyrir þeirra atbeina, sama má segja um söng, og
dæmi eru til þess, að félögin gangast fyrir sundkennslu
barnaskólanna. Á ýmsan hátt vinna félögin þannig að
menningarmálum. -— Á fundum kvenna kemur glöggt
fram áhugi þeirra fyrir fræðslu og uppeldismálum. En
mikið þarf til að fá nokkru áorkað á þeim erfiðu tím-
um, sem við lifum nú. Heimilishald allt gjörbreytist og
virðist stefnt í voða, en á móti því hafa konur með
félagsskap sínum reynt að sporna með ýmsu móti, t. d.
með námskeiðum í ýmsu verklegu, og hefur þar með
unnizt, að nokkur kennsla í fleiri en einni grein hefur
flutzt inn í sveitirnar. Með vélanotkun hefur margt ver-
ið unnið nú á fólksfáum heimilum fyrir forgöngu félaga,
sem gengust fyrir kaupum spuna- og prjónavéla, vefstóla
og rokka —- en vélavinnuna verður að auka, en það þarf
menntun og menning til þess. — Kvenfélög hafa yfir-
leitt mikið hlynnt að kirkjum og kirkjugörðum, svo út-
lit þeirra hefur gjörbreytzt síðustu áratugi, víðast hvar.
Verkefni félaganna fara sívaxandi, .þau hafa rætt upp-
eldismálin á ýmsan hátt, mestu vandamál nútímans,
sem eru skóla- og fræðslumálin.
Kvenfélög landsins eru nú öll, undantekningarlaust,
komin í fjórðungasambönd og þau aftur í eitt lands-
samband, K. I., sem nú er 14 ára gamalt, en hefur nú
fyrst fengið fulla viðurkenningu á tilverurétti sínum frá
löggjafarvaldinu með fjárstyrk á þessa árs fjárlögum, að
upphæð 100 þúsund krónur. Verður þá fyrst lífrænt
samband milli allra kvenfélagasambanda út um land.
Gert er ráð fyrir hliðstæðri tilhögun og við Búnaðarfé-
lag Islands.
Nú er svo komið, að öllum, sem hugsa um og vinna
að uppeldis- og fræðslumálum, kemur saman um að eina
lækningin við því bágborna ástandi, sem virðist' vera
meðal æskulýðsins, sé aukin fræðsla, bókleg og verk-
leg. — Samband sunnlenzkra kvenna hefur nú í 15 ár
haft húsmæðraskólamálið sem sitt aðalmál, en því mið-
ar þó ekki eins vel áfram og vera ber. Okkur vantar
nokkra menn og konur nú á þessu ári, sem gera sér það
ljóst, að það er sannarlega kominn tími til að suSur-
lands undirlendið eignist fullkominn húsmœSraskóla. —
Við mættum enn einu sinni líta aftur í tímann og getum
við þá fundið menn til fyrirmyndar í þessum efnum,
ég minnist t. d. eins í Vestfirðingafjórðungi, en það er
sfra G. Einarsson, Kvennabrekku, sem fyrir meir en 100
árum vildi koma upp kennsluskólum og sjúkrasamlögum.
Að síðustu vil ég segja við allar íslenzkar konur:
Lyftum þjóðfána vorum hátt! Vér berum ábyrgð á fram-
tíð þjóðarinnar til jafns við menn vora, bræður og syni.
Megi komandi kynslóðir ætíð hafa ástæðu til að minn-
ast þess með virðingu, hve einhuga íslenzka þjóðin stóð
á þessum miklu tímamótum, sem nú eru að nálgast.
Megi svo verða, að þeim mun stærri flóðalda menn-
ingar gangi yfir þjóðlíf vort nú en 1874, sem meiri er
munurinn á „frelsisskránni“ þá og því marki, sem nú
verður náð: ísland sjálfstætt lýðveldi.
í marz 1944
Að öllu forfallalausu kemur tímaritið Melkorka aftur
út með haustinu. Konur, sem vildu senda greinar, kvæði
eða sögur, snúi sér til afgreiðslu tímaritsins, Skóla-
vörðustíg 19.
MELKORKA
23