Melkorka - 01.07.1950, Qupperneq 14

Forréttindastétt Ráðstjórnarríkjanna
Eftir Katrinu Thoroddsen lœkni
Katrin Thoroddsen lœknir hefur um þriggja
mdnaða skeið verið á ferðalagi um Norðurlönd,
Bretland og Sovétrikin og kynnt sér heilsugcrzlu
i þessum löndum. Það sem hér fer ú eftir er út-
drúttur úr erindi, er hún flutti ú fundi félagsins
MIR (Menningartengsl Islands og Rúðstjórnar-
rikjanna) 21. mai s.l.
Allt frá dögum októberbyltingarinnar
halði mig langað að koma í land sósíalism-
ans og sjá með eigin augum það sem þar
væri að ske. Því fór fjarri að ég byggist við
að allt væri komið þar í ákjósanlegt horf,
mér var vel ljóst það, sem mörgum virðist
gleymast, að Ráðstjórnarríkin eru aðeins
rúmlega þrítug að aldri og þó 33 ár sé
drjúgur spölur af mannsæfinni, er það ekki
ýkja langur áfangi í þróunarsögu þjóðanna
og Sovétlýðveldin hafa auk þess verið mjög
tafin á j^roskabrautinni af erjum, orustum
og stríði við innlenda og útlenda óvini, svo
ekki mun ofmælt, að um það bil þriðjung-
ur af æfi þeirra hafi farið í vörn og varnar-
baráttu, en 2^ í viðreisnarstarf. Viðreisnar-
starf sem þó liefur verið svo tafið og tor-
veldað, at’ erlendum andstæðingum að ekki
er ólíklega tilgetið að tveir þriðju, ef til
vill miklu meira, af orku Sovétríkjanna hafi
eyðzt og sé enn að eyðast í vörn og varnar-
aðgerðir, en aðeins einum þriðja hluta ork-
unnar hafi verið unnt að verja til viðreisn-
ar. Ég var því ekki haldin neinu sérstöku
ofvæni, en mér var mikið í mun, að dómur
minn um jiað sem fyrir augun bæri, yrði
óvilhallur, óháður pólitískri sannfæring
minni um ágæti sósíalismans, — og þó ég
teldi mig sæmilega dómbæra á einu sviði
a. m. k., þ. e. a. s. á heilsufari og aðbúnaði
barna, kaus ég heldur að hafa annað til
hliðsjónar við dómsúrskurðinn um aðgerð
ir Ráðstjórnarríkjanna að því er heilsu-
gæzlu ungbarna viðvíkur, en ódugnaðinn
og úrræðaleysið hér heima, og því tók ég
þann kostinn að fara fyrst til Stokkhólms og
Helsinki; en Svíþjóð og Finnland eru talin
að vera mjög vel á vegi stödd í jjeirri grein,
og í fremstu röð Vestur-Evrópuríkjanna.
Og margt gott og gagnlegt lærði ég í lönd-
unum joeim, margt sem okkur íslendingum
væri hollt áð liafa eftir; og margt sá ég þar,
einkum í Finnlandi, glæsilegra heilsugæzlu-
stöðva og barnahæla svo íburðarmikilla að
manni lá jafnvel við blindu af ofbirtu, en
allt um J^að leyndi það sér ekki að geysi-
mikið vantaði á að heilsugæzlan gæti talizt
fullgild, enda leyfa félagslegar aðstæður
slíkt ekki. Það verður að viðurkennast að
þar sem auðvaldsskipulag er, verða heilsu-
farslegar ráðstafanir og aðgerðir aldrei ann-
að en bætur, að vísu góðar, slitmiklar, jafn-
vel ágætar og glæsilegar bætur á gamalt fat,
sem alltof oft er ósnið á frá upphafi og
hlýtur ávallt svo að vera meðan þjóðskipu-
lagi er þannig háttað, að hverjum einstakl-
ing er ekki sniðinn stakkur eftir vexti,
heldur er stakkurinn, þ. e. a. s. félagslegar
aðstæður látnar ráða vextinum, kippa úr
honum, krækla og bækla, vanskapa og
brengla, eftir því sem verkast vill. í Ráð-
stjórnarríkjunum er annar háttur hafður á,
þar er, svo líkingunni sé haldið áfram, ver-
ið að sníða nýjan alklæðnað þar sem vaxtar-
lagið, andlegt og líkamlegt atgervi, nýtur
sín lil fulls. Og þó flíkin sé að vonum ekki
fullgerð enn, til þess hefur ekki unnizt tafa-
laus tími, þá er alh útlit á að hún fari vel
um það'lýkur, því borgarar Ráðstjórnar-
40
MKLKORKA