Heilbrigðismál - 01.03.1993, Page 11

þjónusta sem tryggir sanngjarna
hlutdeild manna í lífstækifærum
viðheldur líka sjálfsvirðingu þegn-
anna. Samfélagið er ekki af gæsku
sinni að aumka sig yfir þá sem
standa höllum fæti heldur eru
menn sameiginlega og með reisn
að reisa sér réttláta skipan sem allir
geta þurft á að halda. Félagslegt
heilbrigðiskerfi er hvorki velgjörð
né ölmusa sem einn hópur þiggur
af öðrum. Það er sameiginleg
trygging þegnanna gegn áföllum
og óréttlæti.
Lengi hefur ríkt eins konar þjóð-
nrsátt um íslenskt heilbrigðiskerfi.
Það er hins vegar mikilvægt að líta
ekki einungis á slíka sátt sem sögu-
lega staðreynd heldur getur hún
jafnframt þjónað sem gagnrýnið
leiðarmerki samfélagslegrar um-
ræðu um heilbrigðisþjónustu.
Markmiðið er ekki síst að greina á
milli þess sem er viðtekið og sam-
þykkt þegjandi og þess sem yrði
samþykkt í opinni og óþvingaðri
umræðu þegnanna. Þar með er
greint á milli þess sem þjónar
þröngum sérhagsmunum tiltekinn-
ar stéttar eða valdakerfis og þess
sem stuðlar að almannaheill. I stað
þess að skera stefnulaust niður heil-
brigðisþjónustu væri í Ijósi þessa
réttlætismál að skera upp heilbrigð-
iskerfið í því skyni að afnerna starf-
semi sem þjónar fremur sérhags-
munum heilbrigðisstétta en al-
mannahag.
Slík gagnrýnin og endurskoðuð
þjóðarsátt gæti gert heilbrigðisþjón-
ustu bæði árangursríkari, hag-
kvæmari og réttlátari en hún er nú.
Menn eiga ekki að þurfa að velja á
milli þjóðarsáttar um óbreytt
ástand og einhliða niðurskurðar.
Heilbrigðisþjónusta á einkum að
sinna þörfurn sem eru öllum mönn-
um nauðsynlegar til að þrífast og
Skilaboð í skoðanakönnun:
Ekki meiri niðursknrð í heilbrigðismálum
Ríkisstjórnin hefur verið að
skera niður útgjöld síðustu tvö
árin og enn þarf að skera meira
eftir gerð kjarasamninganna í
maí og vegna minni þorskafla.
En hvar á að skera og hvar á ekki
að skera? Til að kanna viðhorf al-
mennings til niðurskurðar var
lögð spurning fyrir 1060 þátttak-
endur í spurningavagni Hag-
vangs 13.-18. maí 1993. Spuningin
var þannig orðuð: A undanförnum
árum hefur verið reynt að draga lír
ríkistítgjöldum. Hvaða málaflokkur
telur þú að þoli síst frekari niður-
skurð? Þeir sem þátt tóku í könn-
uninni áttu síðan að tilgreina ein-
hvern málaflokk sem spyrlarnir
skráðu.
Niðurstaðan var ótvíræð: Nær
þrír af hverjum fjórum sem af-
stöðu tóku töldu að heilbrigðis-
og tryggingamál þyldu síst frek-
ari niðurskurð. Yfirburðir þessa
málaflokks voru mjög miklir, um
71% tilgreindu hann, næst komu
menntamál, 15%, og félagsmál
voru í þriðja sæti, 6% nefndu
þau. Heilbrigðis- og trygginga-
málin voru efst í huga fólks í öll-
um aldurshópum og ekki var
mikill munur á afstöðu fólks eftir
kynjum. Menntamálin höfðu þó
heldur meiri hljómgrunn meðal
yngri en eldri og landbúnaðar-
mál voru landsbyggðafólki hug-
Ieiknari en þeim sem búa á höf-
uðborgarsvæðinu.
Þegar ráðherrar ríkisstjórnar-
innar og ráðgjafar þeirra fara að
huga að frekari niðurskurði ættu
þeir að hlífa heilbrigðis- og
tryggingamálunum - ef þeir ætla
að taka mark á vilja almennings.
'F-
Hvar á ekki að skera niður?
Könnun ITagvangs fyrir Heilbrigðismál í maí 1993 meðal 1060 karla og kvenna, 15-89 ára.
Niðurstöðurnar sýna hlutfall meðal þeirra sem tóku afstöðu.
Spurningin var svohljóðandi: Á undanförnum árum hefur verið reynt að draga úr ríkisútgjöldum. Hvaða
málaflokkur telur þú að þoli síst frekari niðurskurð?
Karlar
Heilbrigðis- og tryggingamál 71% 69%
Menntamál 15% 15%
Félagsmál 6% 7%
Dómsmál 2% 3%
Landbúnaðarmál 2% 2%
Samgöngumál 1% 1%
Umhverfismál 1% 1%
Annað 2% 2%
Konttr 15-29 30-44 45-59 60 ára
ára ára ára og eldri
74% 61% 72% 78% 80%
16% 25% 16% 9% 6%
5% 7% 5% 6% 7%
1% 2% 1% 1% 3%
1% 1% 1% 2% 3%
1% 2% 1% 1%
1% 1% 1%
2% 1% 3% 2% 1%
HEILBRIGÐISMÁL 1/1993 11