Fróðskaparrit - 01.01.2008, Blaðsíða 123

121
Skúvanes, Skúvisnøs, Nøsin
ella Vesturi í Nøs
Skúvanes, Skúvisnøs, Nøsin or Vesturi í Nøs
Eivind Weyhe
Fróðskaparsetur Føroya, Føroyamálsdeildin, V.U. Hammershaimbsgøta 16, FO-100 Tórshavn
Email: eivindw@setur.fo
Úrtak
Tá ið máliborðsbløðini (Føroyar 1:20 000) komu út á
fyrsta sinni umleið 1900, stóð Skúvanes á kortinum
sum navn á einum forbergi í Vági. Vágbingar hava tó
ongantíð viljað kenst við henda navnaform og siga, at
soleiðis hevur staðið ongantíð itið. í greinini viðger
høvundurin navnið og setur fram eina navnatolking.
Niðurstøðan er at plássið hevur itið Skúvisnøs (kundi
eins væl verið skrivað Skúvusnøs). Eftirliðurin nøs er orð
fyri ávísan lendisform og lýsir staðið. Forliðurin er
fuglaheitið skúgvur (Stercocarius skua) í hvørsfalli ein-
tali, upprunaliga skúvs, men víðkað við stuðulsljóði. [
nærumhvørvinum hevur formurin Vesturi íNøs tó ver-
ið tann vanligari. Generalstaburin, sum gjørdi kortini,
hevur uppfatað eftirliðin sum nes (da. nces). Teir hava
hildið formin skúvis verið grammatiskt óregluligan og tí
valt formin Skúva-, t.e. hvørsfall fleirtal, til eftirlið. Tá ið
eingilskmenn í 1943 bygdu eina loranstøð á staðnum,
fekk hon navnið Skúvanes, og soleiðis gjørdist hesin
navnaformur alment kendur.
Abstract
When the Faroese topographical maps (Føroyar 1:20
000) were issued for the first time around 1900,
Skúvanes was given as the name of a headland in Vágur.
However, the inhabitants of Vágur have never recog-
nised this form and insist the place concerned was
never called thus. In the article the author discusses
the name and suggests an interpretation. He concludes
that the original name was Skúvisnøs (which can as
easily be written Skúvusnøs). The second element, nøs
'nose', is a descriptive term for a particular landscape
feature. The first element is the bird-name skúgvur
(Stercocarius skua) in the genitive singular, originally
skúvs, but with the addition of a svarabhakti vowel.
Locally, however, the form Vesturi í Nøs has been the
more common appellation. The Danish ordnance sur-
vey, who made the maps, construed the second ele-
ment as nes (Danish nces). They deemed skúvis a gram-
matically irregular form and replaced it with Skúva-,
thegenitive plural. When in 1943 the British army built
a LORAN (long range navigation) station at the spot, it
was given the name Skúvanes, and as a result this form
became the one generally used.
Inngangur
í hesi grein er ætlanin at siga nøkur orð um
staðanavnið Skúvanes og um onnur nøvn á
staðnum. Hetta navn hevur í meira enn eina
øld staðið á kortum sum navn á einum for-
bergi suðuri í Vági. Men vágbingar hava ong-
antíð reiðiliga viljað kenst við navnið og hava
mangan kjakast um tað.1
Her verður greitt frá hvørjir navnaformar
hava verið og verða brúktir um staðið, og
roynt verður at greina hvør upprunin til
navnið er.
Støðin við Eggjarnar
í 1943, meðan seinri heimsbardagi leikaði
sum harðast, bygdu eingilskmenn eina loran-
Fróðskaparrit 56. bók 2008:121-127