Fróðskaparrit - 01.01.2008, Síða 130

128
Paper boat in rough waters
Heterotopia in Jørgen-Frantz Jacobsen's noi/el Barbara
Pappírsbátur í ringum sjógvi
Bergur Rønne Moberg
PhD. Dpd. of Scandinavian Studies and Linguistics, University of Copenhagen
Email: moberg@hum.ku.dk
Abstract
The article analyzes the conflicting reality of place and
modemity in Jørgen-Frantz Jacobsen’s Dano-Faroese
novel Barbara (1939). The description of this breaking
is based on Michel Foucault's conception of hetero-
topia. In the figure of heterotopia the traces crosses
each other. The locality gets its dynamic by virtue of
the way it acts on the stranger. The article will under-
line three examples of heterotopia in the novel: 1) the
colony/place 2) the ship and 3) the novel 'itself' (e.g.
the many Faroese expressions) with the ship Fortuna as
the most important one. The article however consid-
eres heterotopia to be far more than just a Dano-
Faroese contact zone. The changing times are being
connected to modernity as a crisis for language and
metaphysics. The heterotopia is expressed as a dyna-
mic understanding for this crisis in both the interpre-
tive space of art and in the space of action of moder-
nity. The novel is explained as a critical commentary
to the Enlightenment era which regarded the illusion
and imagination to be a false view on things. In other
words Barbara conveys a meaningfull, inhabited mo-
dernity that functions as a correction to more ratio-
nalistic versions of modernity. Barbara is conceived as
a writing-back from the periphery to European me-
tropoles and modernity in order to give an account of
the encounter with a world outside the main current
of enlightenment. The main character, Barbara repre-
sents something other-worldly in terms of the 'bar-
baric' and untamable desire, that is released in contact
with the outside world. The novel is itself challenged
before it challenges the center and thus it opposes ex-
otism.
Úrtak
Henda greinin er ein viðgerð av røringinum millum
stað og modernitet í donsku-føroysku skaldsøguni Bar-
bara eftir Jørgen-Frantz Jacobsen (1939). Lýsingin er
grundað á hugtakið heterotopia hjá Michel Foucault. í
heterotopia umskarast spor frá tveimum ymsum
heimum. Staðið verður til ein fundarstað, har dynam-
ikkur kyknar upp á mótinum millum tað fremmanda
og staðið. Greinin tekur fram trý dømi um heterotopia
í skaldsøguni 1) hjáland/stað 2) skipið og 3) sjálvskald-
søgan (eitt nú tey nógvu føroysku tiltøkini í skaldsøg-
uni), við serligum atliti at skipinum Fortuna. Hetero-
topia verður lýst sum meira enn bert eitt danskt-fø-
royskt sambandsøki (contact zone). Broytingartíðirnar
eru eisini settar í samband við modernitet sum kreppa
í máli og metafysikki. Heterotopia-figururin umboðar
eina dynamiska fatan av hesari kreppu bæði sum eina
kreppu i tilsipingum til sjálva listina og í tilsipingum til
modernitet sum virkisrúm. Skaldsøgan verður løgd
fram sum ein kritisk viðmerking til upplýsingartíðina, ið
vrakaði gyklaverk og hugflog sum eina falska áskoðan.
Við øðrum orðum miðlar Barbara eina ímynd av
einum innihaldsríkum moderniteti, ið roynist sum ein
rættleiðing til meira rationalistiskar útgávur av mod-
ernitetinum. í royndini at meta um, hvussu komið
verður í samband við heimin uttan fyri tað upplýsing-
arliga meginrákið er Barbara hugsað sum eitt aftursvar
(writing-back) frá útryðjuni til evropeiskan stórbýar-
modernitet. Hetta svar fær skap sum ein afturundir-
gerð í einum upplýsingarávirkaðum meginráki. Høv-
uðspersónurin Barbara umboðar ein annan heim, sum
bæði er ein ógrundaður longsul og ein ótamd ‘bar-
barisk' girnd, ið slítur seg leysa, tá ið stað og modern-
aðar tíðir stoyta saman. Skaldsøgan er á henda hátt
sjálv avbjóðað, áðrenn hon bjóðar 'miðdeplinum' av.
Barbara kann tískil eisini sigast at gera upp við eksot-
ismu.
Fróðskaparrit 56. bók 2008:128-135