Fróðskaparrit - 01.01.2008, Page 142

140
TRÝ KVÆÐI EFTIR JENS HENDRIK DJURHUUS
Kaldi og kona hansara Cóðvara mæla teim-
um frá, tí í kongsins garði er ikki tørvur á
dugnaskapi teirra. Men um teir eru komnir
fyri „ui Rus táka Doil u dulja ui Spál u gjilde"
(ør. 28), sum Kaldi sigur speiksliga, eru teir
komnir rætt. Eirikur undrast á, at Fróði kong-
ur ikki steðgar óskilinum, og Kaldi greiðir frá,
at tað er, tí kongur vil ikki særa Vestmar, pápa
ótangarnar. Góðvara ávarar Eirik um, at hann
vágar lívið, fer hann hagar: „Tú váar her tút
unga luiv" (ør. 37).
Higar er kvæðið mest av øllum verk Jens
Hendriks Djurhuus. Lýsingarnaravveðrinum,
orðaskiftið um hurðina og nátturðaborðið
inn hjá Góðvaru og Kalda hevur Jens Hendrik
skapað soleiðis, at tilburðurin minnir um
Føroyingasøgu, har Sigmundur og Tórir koma
til garðs hjá Úlvi og Ragnhild í Dovrafjøllum.
Bæði í Føroyingasøgu og í „Eiriki og Rollari" er
illveður, kalt og kavarok. Bæði í Føroyinga-
søgu og í kvæðinum er eitt orðaskifti um teir
báðir fremmandu skuldu sleppa inn. í Føroy-
ingasøgu tosa Úlvur og Ragnhild um tað eftir
at dreingirnir eru slopnir inn, tí Ragnhild læt
upp fyri teimum, tí veðrið var so ringt, hóast
Úlvur var burturstaddur og hevði givið henni
boð um ikki at lova ókunnufólki inn (Føroy-
ingasøga kap. 10).
Eftir at Eirikur og Rollar eru komnir inn
til fólk fylgir kvæðið søguni um Fróða Friðar-
góða í Danmarks Krønike eftir Saxo Gram-
maticus. Men staklutir í gongdini er umskip-
aðir í kvæðinum. í søguni er Kaldi skattmeist-
ari Fróða og verji hansara saman við beiggj-
anum Vestmari. Jens Hendrik hevur flutt
hann út um kongsgarðin og gjørt hann til
vanligan bónda. í kvæðinum hevur Gripur
fingið leiklutin sum skattameistara hjá Fróða.
Eftir at Kaldi og Góðvara hava kunnað og
fyrireikað teir, fara Eirikur og Rollar til kongs-
ins garð, har ólevnaðurin møtir teimum alt
fyri eitt júst sum í søguni: Vestmarssynir hava
lagt eina váta húð á gáttina og rykkja í hana,
tá ið Eirikur stígur innum. Eirikur hevði dott-
ið, um ikki Rollar var beint aftan fyri hann og
loftaði honum. Bæði søgan og kvæðið taka
til orðafellið, at bert er bróðurleyst bak: „Bar
er Broderløs Bag" (Saxo 1994:153) og:
Rollar honun tá studdaje,
han Vár Garpin gevvur,
Øirikur seie, Bert eer Bák,
Táje oin saknar Brevvir. -
ør. 48
Umframt skálkabragdið við gáttini taka hirð-
menninir ímóti teimum við ýlum og tútan.
Kongur biður teir tiga og skikka sær sum fólk,
áðrenn hann leiðir drotningina Hánundu og
ta vøkru Gunnvør inn:
Áv suinun modjun Vár infild,
ui Hódl Hon var Hiin Vána,
Fire doilithoit so kadlavo
Toir Donsko Svoinar Hána.
Um qvuitan Hols gult háre hek,
Kjin bár Hoon so reia,
Hoon skjon sum Freia Óvvins Vuiv
Vár fire Øiriks Eia -.
ør53-54
Samanburðurin við Froyu í norrønu guda-
læruni er eisini verk Jens Hendriks, men orðið
„doilithoit" (Henriksen 1982:63) hevur hann
uttan iva frá Saxo, har tað tíðliga í søguni
stendur, at „Kongen havde en Syster, ved
Navn Gunver, som formedelst hendes sær-
deles dejlige Skabning, blev kaldet med Til-
navn hin Venne" (Saxo 1752:100). Síðani elvir