Samtíðin - 01.10.1934, Blaðsíða 13

S AMTÍÐIN
handrit. Þetta verður að ritvélast
hvoi't sem er. Og- það er ekki eins
og' ég' sé að eiga við einhvern
viðvaning, þar sem þú ert. Þér
verður ekki skuldaskot úr því að
skrifa þetta.
Þetta kemur ekki til mála,
Doddi. Ekki veit ég hverskonar
félag þetta á að vera. Hlutafélag,
samvinnufélag', eða hvað?
Auðvitað hlutafélag.
Og hvað á höfuðstóllinn að
vera mikill ?
Við skulum nú sjá. — Já, ÍO
þÚEund, — ætli það veiti af því?
Er það ekki nokkuð lág upp-
hæð?
Jú, það getur annars vel veriö.
Við skulum segja 100 þúsund. lá,
við skulum segja það.
En geturðu hugsað þér að fá
svo mikið fé, nema að fara til
kapítalistanna ? Væri ekki eins
gott að það væri samvinnufélag
með lágum hlutum, t. d. 10 krón-
um. Þá gætu jafnvel öreigarnir
verið með?
Jú, það segir þú satt. Við skul-
um hafa það samvinnufélag.
Og höfuðstólinn óákveðinn?
Já, alveg rétt, höfuðstólinn óá-
kveðinn. Það er ekki svo gott að
segja nákvæmlega fyrirfram
hvað svona rekstur útheimtir
mikið fé. Það getur iíka verið
varasamt að hafa höfuðstólinn of
háan. Þeir hafa brent sig á því í
Ameríku. Ég talaði við mann fyr-
ir vestan, sem sjálfut hafði lent
í því. Þeir stofnuðu námufélag
með 100 þúsund dollara höfuð-
stól. En svo kom á daginn, að
þeir höfðu ekki brúk fyriv meira
en helminginn. Well! Þeir urðu
að gera svo vel og borga háan
reksturshagnað af 100 þúsund
dollurum, þó ekki væri notað
nema 50 þúsund, og félagið á
hausinn í hvelli. — Nei, ég ætla
ekki að brenna mig- á því svell-
inu.
En seg'ðu mér nú eitt, Doddi,
þú sem ert jafnaðarmaður. Væri
ekki tilvalið að þjóðnýta þessa
námu ?
Þjóðnýta, ha? Já, við getum at-
hugað það. — Þjóðnýta, — já, en
hvernig spyrðu maður? Er það
ekki einmitt það sem ég er að
gera með því að hafa hlutina
svona lága? Tíu króna hlutir!
Þarna geta bókstaflega allir ver-
ið með. Er hægt að hugsa sér
þjóðnýtingu fullkomnari en þetta?
Það mun satt viera. Þetta er
líklega betra en ríkisrekstur.
Já, mikil ósköp. Ríkisrekstur —
ég hefi einmitt hugsað lengi um
hann í þessu sambandi. En ég
hefi komist að þeirri niðurstöðu,
að hann sé ekki heppilegur í
þessu falli. Hvaða vit ætli þeir
hafi á gullgrefti, þarna í stjórn-
arráðinu? Þeir ættu þá að hafa
vit á að taka upp mó. Og það er
þó skrambans mikill munur á mó
og gulli. Ég skal segja þér það
svona undir fjögur augu — án
þess að ég sé að hæla sjálfum
mér — að ég er ekki alveg viss
11