Samtíðin - 01.12.1952, Blaðsíða 16

10
SAMTÍÐIN
Nútímahöfundur á fornum
^damta( vi( ^digarjón JJóniion iháld
slóðum
KVÖLD EITT seint í október var
stærðar bók laumuð inn á skrifborð
til min. Var þar komin skáldsagan
Yngvildur fögurkinn eftir Sigurjón
Jónsson. Efnið er, eins og nafn sög-
unnar bendir til, að verulegu leyti
sótt i Svarfdæla sögu. Ég las fyrsta
kvöldið tæpar 60 síður og hafði gam-
an af. „Sagnaskemmtun“, hugsaði ég,
þegar mál var að sofna.
Yngvildm- fögurkinn er lengri saga
en svo, að hún verði lesin i einun'
áfanga. Hún er í tveim hlutum, og er
fyrri hlutinn 221 bls., en sá seinui
277. Ekki hafði ég lengi lesið, er mér
varð ljóst, að skemmtun er ekki full-
nægjandi einkunnarorð þessarar bók-
ar. Sagan er víða tilþrifamikil og
gjörð af miklum hagleik og listrænni
alvöru. Við lesturinn varð mér oft
hugsað til höfundar. Hann hefur
nokkuð á fjórða áratug gegnt störf-
um í Landsbanka Islands. Fjöldi í'ólks
þekkir liann sem hógværan og geð-
þekkan forstöðumann bankaútbúsins
við Klapparstíg. Þeir eru sennilega
færri, sem vita, að áratugum sainan
hefur þessi maður risið úr rekkju kl.
5—6 að morgni til þess að sinna
aðalliugðarefnum sínum, ritstörfun-
um. Ég veit ekki til þess, að nokkur
annar ísl. bankamaður hafi sent frá
sér 11 skáldrit, og vel mæfti það vera
heimsmet, að maður, sem sinnt liefur
lýjandi skrifstofustarfi á fjórða ára-
tug, sendi frá sér höfuðskáldrit sitt á
sjötugsaldri. Þeim manni er vissulega
ekki fisjað saman. Það dylst ekki,
að skáldiðjan er köllun hans.
Þegar ég óskaði Sigurjóni Jóns-
syni lil hamingju með hina nýju sögu,
bað ég hann að segja lesendum „Sam-
tíðarinnar“ nokkuð frá ritstörfum
sínum, og áttum við þá eftirfarandi
samtal.
„Hvað vakti aðallega fyrir þér með
skáldsögunni um Yngvildi fögur-
kinn ?“
„Sannast að segja hefur mér alltaf
fundizt fremur illa haldið á þessu
stórkostlega söguefni i Svarfdælu.
Þar er líka sá Ijóður á, að í öll þau
handrif, sem varðveitt eru af sög-
unni, vantar sama kaflann, og gerir
það söguna miklu torráðnari en ella.
Fyrri bluti Svarfdælu fjallar um Þor-
stein svörfuð landnámsmann. Honuin
sleppti ég að mestu í bók minni, en
hóf frásögnina þar, sem Yngvildur
kémur til sögunnar. Siðan breytti ég
ýmsu smávegis eftir geðþótta og þótt-
ist hafa til þess skáldaleyfi á borð við
mér færari höfunda. Eiga ýmsir kafl-
ar sögu minnar ekkert skylt við
Svarfdælu, en ég tel þá nauðsynlega
til þess að varpa ljósi á líf og aðstöðu
Yngvildar.
Mig langaði til að túlka söguefnið
á nútíðarvísu. Áður hafði ég í nokkr-
um bókum reynt að lýsa samtíð
minni, en hlotið fyrir það óþökk og
raunar aðkast nokkurt, vegna þess
að einhverjir þóttust kenna sjálfa
sig eða sína nánustu í mannlýsingum