Fréttablaðið - 18.05.2010, Blaðsíða 17

ÞRIÐJUDAGUR 18. maí 2010 17
AF NETINU
Umræða um fjárlög næsta árs er nú þegar á villigötum. Alls
staðar heyrir maður sama sönginn
um nauðsyn niðurskurðar á sviðum
sem varða þjóðina miklu, í mennta-
og heilbrigðiskerfinu. Talað er um
allt að 40 milljarða króna niðurskurð
sem augljóslega mun hafa geigvæn-
leg áhrif mjög víða og getur jafn-
vel lamað starf víða á spítölum og
í skólum.
Því miður virðist ríkisstjórn-
in vera undir áhrifum frá þeim
rétttrúnaði að aldrei megi hækka
skatta. Þetta er sami rétttrúnaður-
inn og leiddi af sér afdrifaríkustu
hagstjórnarmistök seinasta ára-
tugar að mati þáverandi forsætis-
ráðherra. Þessi áróður styðst hins
vegar ekki við staðreyndir. Því fer
fjarri að skattbyrði sé há á Íslandi.
Að minnsta er hún ekki svo há að við
ættum að eyðileggja okkar góða heil-
brigðiskerfi eða stefna sókn þjóðar-
innar í menntamálum í voða vegna
þess að ekki sé til fé til að standa
undir því. Það verður á endanum
mun dýrara heldur en skattahækk-
un til að brúa fjárlagagatið.
Skattar á Íslandi eru ekki háir
og ríkisstjórnin sem nú situr hefur
lækkað skatta hjá stórum hópi launa-
fólks. Ef litið er til gagna frá Hag-
stofu Íslands voru meðallaun á
Íslandi 334 þúsund krónur á mánuði
á árinu 2009. Í frétt Hagstofunn-
ar kom einnig fram miðgildi launa
og einnig var gefið upp algengasta
gildi sem ákveðið launabil. Skemmst
er frá að segja að miðgildið er 282
þúsund á mánuði. Algengasta gildið
er svo 175-225 þúsund. Helmingur
vinnandi fólks hefur sem sagt lægri
laun en 282 þúsund á mánuði, en
stærsti hópurinn er mun verr laun-
aður, hefur 175-225 þúsund krónur.
Ríflega fimmti hver launamaður fell-
ur í þennan hóp og sé þeim bætt við
sem hafa minna en 175 þúsund, sést
að hátt í 30% launafólks fær minna
en 225 þúsund í mánaðarlaun. Sein-
asta fjárlagafrumvarp létti skatt-
byrði þessa hóps en samkvæmt því
lækka skattar einstaklinga sem eru
með 270 þúsund eða minna á mán-
uði og hjóna sem eru með 540 þús-
und eða minna. Stór hluti íslenskra
launamanna hefur því fengið skatta-
lækkun nýlega. Þeir sem hafa minnst
á milli handanna.
Nýútgefnar upplýsingar um orku-
verð segja okkur að stóriðjufyrir-
tæki borgi minna fyrir orkuna á
Íslandi en annars staðar í veröld-
inni, auk þess sem að samið hefur
verið um rífleg skattfríðindi orku-
fyrirtækjum til handa. Það er auður
sem hægt er að endurheimta, ef
ríkis-stjórnin hefur kjark til þess
að endurvekja tímabærar hug-
myndir um auðlindaskatt. Harður
áróður Samtaka atvinnulífsins kom
því miður í veg fyrir að það tækist á
seinasta ári, en það er varla ástæða
fyrir stjórnvöld að taka endalaust
tillit til þessa þrýstihóps eftir að
Samtök atvinnulífsins sögðu sig frá
stöðugleikasáttmálanum. Auðlinda-
skattur gæti dregið verulega úr þörf
fyrir niðurskurð. Samkvæmt mjög
hófsömum tillögum stjórnvalda í
fyrra hefði hóflegur auðlindaskatt-
ur skilað 16 milljarða tekjum eða
næstum helmingi niðurskurðar-
ins sem er boðaður núna. Er okkur
virkilega stætt á því að láta þrýsti-
hópa koma í veg fyrir að sú leið verði
könnuð til hlítar? Eru tekjur álfyrir-
tækjanna svo heilagar að sjúklingar
eigi að fá verri þjónustu frekar en
að litið sé af alvöru á þennan tekju-
stofn? Svo ekki sé minnst á þá stað-
reynd að þessi fyrirtæki ganga nú á
takmarkaðar orkulindir Íslendinga
án þess að mikill innlendur virðis-
auki verði til af þeirri starfsemi.
Einnig þarf að meta skuld
íslenskra fyrirtækja við samfélag-
ið sem þau hafa brugðist. Skattar
á fyrirtæki eru lægri á Íslandi en
víða annars staðar, en sá skortur á
aðhaldi hafði sitt að segja um hegð-
un þeirra í aðdraganda hrunsins. Við
höfum fylgst með því að undanförnu
hvernig stjórnendur íslenskra fyrir-
tækja tóku milljarða út úr rekstri
þeirra skömmu fyrir hrun. Því fer
fjarri að íslenskir stóreignamenn
hafi endurgreitt þjóðinni fórnar-
kostnaðinn af glæfraskap sínum í
viðskiptum. Ein leið til þess væri
í formi hærri skatts á allra hæstu
tekjur. Það er staðreynd að hámarks-
tekjuskattsprósentan á Íslandi, 47%,
er ekki há miðað við það sem þekk-
ist erlendis. Hún var enn hærri víða
um lönd hér áður fyrr. Á mesta hag-
sældarskeiði Bandaríkjanna, 1950-
1960, var skattur á hæstu tekjur t.d.
yfir 90%. Eigi að síður stóð atvinnu-
líf þar traustum fótum, ólíkt því sem
var á Íslandi fyrir hrunið.
Nauðsyn niðurskurðar
Sverrir Jakobsson
Sagnfræðingur
Í DAG
Er okkur virkilega stætt á því að láta
þrýstihópa koma í veg fyrir að sú leið
verði könnuð til hlítar? Eru tekjur ál-
fyrirtækjanna svo heilagar að sjúkling-
ar eigi að fá verri þjónustu frekar en að
litið sé af alvöru á þennan tekjustofn?
www.xd.is/reykjavik
Reykjavík 1.0 var mjög góð. Á undanförnum árum hefur hins vegar verið unnið að uppfærslu
með meira samráði við íbúa, beinu lýðræði og aukinni notkun netsins. Einnig hafa verið
viðraðar hugmyndir um að kosið verði í hverfaráð borgarinnar beint af íbúunum.
En hvað meira? Hvað ber framtíðin í skauti sér? Hvernig getur Reykjavík 2.0 litið út?
Opinn hádegisfundur í Þjóðminjasafninu við Hringbraut,
miðvikudaginn 19. maí milli kl. 12:00 og 13:00. Allir velkomnir.
Hanna Birna Kristjánsdóttir borgarstjóri
Guðjón Már Guðjónsson, frá Hugmyndaráðuneytinu og Agora
Hildur Sverrisdóttir lögfræðingur
Fundarstjóri: Júlíus Vífill Ingvarsson, formaður skipulagsráðs Reykjavíkur
Guðjón Már
Guðjónsson
Júlíus Vífill
Ingvarsson
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
Hildur Sverrisdóttir
Fyrirlestraröðin Reykjavík 2.0
7. maí: Menning er málið!
11. maí: Græna Reykjavík
19. maí: Reykjavík 2.0
Reykjavík 2.0
Hvernig færum við fólkinu völdin?
ÓDÝR
VINNUFATNAÐUR
Knarrarvogi 4 | 104 Reykjavík | 533 6030 | thjarkur.isOpið alla virka daga 8–17
Sæbraut
Knarrarvogur
Dugguvogur
9616 KW408
SMÍÐAVESTI
Litur: Khaki
Stærðir: S - XXXL
Verð 4.549 kr.
9623 0210
SAMFESTINGUR
Litir: Blár/svartur
eða grár/svartur
Stærðir: 48 - 66
Verð 5.648 kr.
9616 KW301
MARGVASABUXUR
Litur: Khaki
Stærðir: 46 - 64
Verð 4.534 kr.
9628 2250
SLOPPUR
Litur: Blár
Stærðir: XS - XXXL
Verð 2.442 kr.
Hundruð sitja um heimili bankamanna
Ekki á Íslandi, heldur í Washington DC.
[...] Og auðvitað heyrast sömu kvartan-
irnar í Bandaríkjunum og hér á landi
- svona mótmæli gangi nú “of langt“,
því þau valdi fjölskyldu bankamanna
óþægindum, troði á friðhelgi einkalífsins
og bitni á börnum. Hávaðinn var þó að stórum hluta til
kominn vegna þess að mótmælendurnir voru að deila
sorgarsögum af gjaldþrotum og því hvernig bankinn
hafði hirt hús og íbúðir þeirra upp í veðköll eftir að hafa
ekki verið til viðtals um breytingar á lánakjörum eða
endurgreiðslum. Auðvitað veldur það mönnum óþæg-
indum að þurfa að hlusta á svoleiðis sögur.
blog.eyjan.is/freedomfries
Magnús Sveinn Helgason
Vald spillir
Eftir hrun voru þingmenn Vinstri grænna
einu óspjölluðu meyjar íslenskra stjórn-
mála, en nú sjáum við hvernig ráðherrar
flokksins sökkva bókstaflega á bólakaf
ofan í dúnmjúka valdastólana – alveg
eins og allir hinir.
Ekkert mál var að semja um fækkun ráðuneyta áður en í
þá var komist en eftir að menn fengu bergt á sykursætu
valdinu láta þeir stólana ekki svo glatt af hendi.
http://www.pressan.is/pressupennar/Lesa_Eirik_
Bergmann/vald-spillir--lika-radherrum-vinstri-gra-
enna
Eiríkur Bergman