Fréttablaðið - 26.08.2010, Blaðsíða 22

22 26. ágúst 2010 FIMMTUDAGUR
Íslendingar eru sjálfstæð og full-valda þjóð með eigin örlög í
sínum höndum. Þannig viljum við
hafa það og það er stefna Vinstri-
hreyfingarinnar - græns framboðs.
En maðurinn er aldrei einn og eins
er það með þjóðirnar. Stjórnmála-
og viðskiptasambönd, þátttaka í
margskonar tvíhliða og marghliða
samstarfi, aðild að alþjóðastofnun-
um og sáttmálum eru óaðskiljanleg-
ur hluti þess að vera til og þróast
sem sjálfstætt ríki meðal ríkja, sem
þjóð meðal þjóða. Við úrlausn mála
eftir efnahagshrun er sjálfstæðið
áfram mikilvægur útgangspunkt-
ur allrar okkar vinnu. Við ætlum
sem sjálfstæð þjóð, ekki síst efna-
hagslega sjálfstæð, að endurreisa
hér það sem hrundi og sanna okkur
á ný sem ráðvant og ábyrg fólkt.
Þar höfum við verk að vinna því
orðspor okkar er laskað. Svo grip-
ið sé til sögulegrar líkingar þá má
segja að ótrúlega fáir hafi valdið
ótrúlega mörgum, þ.e. heilli þjóð,
ótrúlega miklum skaða. Í reynd
heyjum við sjálfstæðisbaráttu sem
nú og sennilega nokkur næstu árin
mun fyrst og fremst miða að því
að tryggja fullt efnahagslegt sjálf-
stæði landsins. Án þess að endur-
reisa hér traustan efnahag, tryggja
góð lífskjör og fulla atvinnu verð-
um við ekki sjálfstæð í reynd eða að
minnta kosti ekki á þann hátt sem
við viljum.
Ísland og Evrópusambandið
Mörgum kann að virðast það sem
hér að ofan er sagt í mótsögn við
þá staðreynd að meirihluti alþing-
ismanna og undirritaður þar með
talinn stóð að því að lögð var inn
umsókn um aðild að Evrópusam-
bandinu fyrir ári síðan. Það var
erfið ákvörðun að taka en rökin
voru þau – fyrir utan stjórnmála-
legar ástæður þ.e. málamiðlun
milli samstarfsflokka í ríkisstjórn,
– að fá botn í það hvað er í boði og
fá einhverja niðurstöðu í áratuga
langa umræðu um hvernig framtíð-
artengslum Íslands við Evrópusam-
bandið skuli háttað. Um leið skýrist
hvert verður framtíðarumhverfið
í gjaldmiðilsmálum okkar og við
getum hagað efnahagsuppbygging-
unni í samræmi við það. Fari svo
að samningsniðurstaða náist sem
þykir á borð leggjandi verður það
þjóðin sjálf sem ræður úrslitum í
þjóðaratkvæðagreiðslu. Það er hin
lýðræðislega nálgun í þessu stór-
máli, og sem á að viðhafa í öðrum
slíkum, að okkar mati í VG. Til að
taka af öll tvímæli hefur ekki orðið
nein breyting á afstöðu Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs
í Evrópumálum. Við erum andvíg
aðild Íslands að Evrópusambandinu
en við óttumst ekki opna lýðræðis-
lega umræðu og þá niðurstöðu sem
slík umræða skilar.
Icesave hluti af mjög stórri heild
Enn er ófrágengið hvernig upp-
gjöri milli Tryggingarsjóðs inn-
stæðueigenda og fjárfesta á Íslandi
og breskra og hollenskra gagnaðila
verður háttað. Icesave-málið hefur
sannarlega reynt á þolrifin í okkur
öllum en við hljótum samt að vera
sammála um að nálgast málið eins
og sjálfstæðri þjóð sæmir. Hluti af
sjálfstæðinu er að leysa á ábyrgan
hátt úr deilumálum við aðrar þjóð-
ir. Jafnframt fylgir sjálfstæðinu
bæði réttindi og skyldur. Rétt eins
og sigrarnir eru okkar þegar þeir
vinnast eru ósigrarnir og mistök-
in það líka. Við getum ekki eignað
okkur annað en afneitað hinu.
Undirritaður er enn jafn ein-
dregið þeirrar skoðunar og hann
var á útmánuðum 2009, eftir að
hafa kafað ofaní saumana á mál-
inu, að samningaleiðin sé farsæl-
ust og áhættuminnst fyrir Ísland.
Málið hefur valdið og mun, óleyst,
valda okkur áfram margvíslegum
erfiðleikum. Þeir sem nú tala digur-
barkalega um að okkur hafi þó ekki
gengið verr en raun ber vitni þrátt
fyrir óleyst Icesave-mál vita minnst
um þá baráttu sem það hefur kost-
að bak við tjöldin að halda hlutum í
horfinu, t.d. knýja fram aðra endur-
skoðun samstarfsins við AGS þrátt
fyrir stöðu Icesave-málsins. Eitt af
verkefnum núverandi ríkisstjórnar
hefur verið að endurreisa trúverð-
ugleika Íslands út á við og sýna
fram á að hér starfi ábyrg stjórn-
völd. Rannsóknarskýrsla Alþingis
sýnir með ótvíræðum hætti að orð-
spor Íslands erlendis hrundi meðal
annars vegna þess að þáverandi
ríkisstjórn landsins hlustaði ekki
á vinaþjóðir og var algjörlega ótrú-
verðug í sínum aðgerðum.
Lausn Icesave-málsins, auðvitað
eins hagstæð og aðstæður frekast
bjóða hverju sinni, er nauðsynleg
forsenda fyrir áframhaldandi end-
urreisn efnahagslífsins og liður í
að koma á eðlilegu ástandi í sam-
skiptum okkar við umheiminn, opna
aðgang að erlendum fjármálamörk-
uðum og endurreisa orðspor okkar.
Icesave-málið er því ekki einangr-
að vandamál heldur hluti af mjög
stórri heild, því að koma Íslandi
áfram.
AGS
Ísland hefur verið aðili að Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum frá því sjóðnum
var komið á laggirnar 1946. Sá sjóð-
ur á sér misjafna sögu víðs vegar
um heim. Samstarf Íslands við
AGS hefur verið vandræðalaust ef
frá eru taldar tafir vegna óskyldra
mála sem við vorum að sjálfsögðu
ekki sátt við. Sjóðurinn er sér með-
vitaður um að í tilviki Íslands er
hann í samstarfi við norrænt vel-
ferðarríki og að hann á sjálfur, ekki
síður en við, mikið undir í því að vel
til takist. Tillögur hans í skatta-
málum eru til marks um þetta. Þær
miðast við að hér sé hægt að halda
uppi samneyslu í norrænum anda
og ná fram jöfnuði í þjóðfélaginu.
Samstarf okkar við Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn hefur til þessa verið
málefnalegt og það hefur reynst
mögulegt að aðlaga ýmislegt í upp-
haflegri áætlun að okkar aðstæð-
um. Ef allt fer að óskum þá lýkur
samstarfsáætluninni að ári og að
sjálfsögðu munum við fagna þeim
tímamótum.
Framtíðin er umhverfismál
Vinstrihreyfingin - grænt framboð
er eins og nafnið bendir til grænn
flokkur, umhverfisflokkur. Við
leggjum ekki áherslu á umhverf-
ismál bara vegna okkar eigin hug-
sjóna eða hagsmuna sem þjóð-
ar. Umhverfismálin og framvinda
sjálfbærrar þróunar eru mikilvæg-
ustu alþjóðamál okkar tíma. Átök
framtíðarinnar í heiminum verða
um auðlindir á borð við vatn. Átökin
verða hörðust þar sem umhverfis-
málin hafa verið vanrækt. Umhverf-
ismálin snúast því um örlög mann-
kynsins. Það er mikilvægt fyrir
Ísland, bæði fyrir landið sjálft og
sem hluta af heiminum, að málstað
umhverfisins og sjálfbærrar þróun-
ar sé haldið til haga af myndugleik í
ríkisstjórn og á Alþingi. Vænlegasti
kosturinn til þess er Vinstrihreyf-
ingin - grænt framboð og áfram-
haldandi samstarf innan núver-
andi ríkisstjórnar sem gert hefur
umhverfismálum hærra undir höfði
í áherslum sínum en nokkur önnur
ríkisstjórn á Íslandi.
Hornsteinar utanríkisstefnunar
Hornsteinar utanríkisstefnu okkar
eru þessir; Sjálfstæði þjóðarinnar
í samvinnu innan Sameinuðu þjóð-
anna, í vestnorrænu, norrænu og
evrópsku samstarfi og með heiminn
allan undir á tímum hnattræns sam-
runa. Svæðissamvinna við Norður-
Atlantshaf og Norðurslóðasamstarf
eru mikilvæg verkefni næstu ára-
tuga. Það samstarf þarf að byggja
á framsýnni umhverfisstefnu,
virðingu fyrir sjálfstæði einstakra
þjóða, friðarviðleitni í þágu alls
mannkyns og jafnari skiptingu lífs-
ins gæða. Öðruvísi komumst við og
mannkynið allt ekki af.
Landið tekur að rísa!
Ísland og umheimurinn Grein 5
Þjóðmál
Steingrímur J.
Sigfússon
fjármálaráðherra
Þeirra eigin orð II
Umræðan um hugsanlega aðild okkar Íslendinga að
ESB er lífleg um þessar mund-
ir. Hún hefur kallað á skoð-
un heimilda um þau málefni,
sem hæst ber í rökræðunni.
Ég sagði hér nýlega frá því, að
mér hefði fundist bera dálít-
ið á milli þess, sem fram kom
í „Tengsl Íslands og Evrópu-
sambandsins“, skýrslu Evrópu-
nefndarinnar frá 2007, og mál-
flutningi sumra nefndarmanna
undanfarna mánuði. Önnur
heimild barst mér nýlega og
vakti svipaðar hugrenningar.
Björn Bjarnason skrifaði
þetta á „Evrópuvaktina“ 28.
júní sl.:
„Aðild Íslands að ESB þýðir,
að Íslendingar afsala sér for-
ræði á sjávarauðlindinni og
gera atlögu að eigin landbúnaði.
Fleiri náttúruauðlindir eru í
húfi.“ Hann og fleiri hafa ham-
ast á þessum hræðsluáróðri í
greinum sínum þar og víðar.
Við sem aðhyllumst samn-
ingaleiðina, höfum undrast
skrif þeirra og aðeins hefur
verið ýjað að því, að þeir hafi
gerst málsvarar sérhags-
muna.
Svo vel vill til, að Björn
Bjarnason hefur ekki ætíð talað
svona, jafnvel mótmælt skrif-
um Morgunblaðsins í þessa
veru. Það gerði hann í grein
10. mars 1992. Síðan hefur það
eitt breyst í sjávarútvegsstefnu
ESB, þá EB, að hún hefur held-
ur færst nær stefnu okkar.
Umrædd grein Björns er rit-
dómur hans um bókina „Hin
sameiginlega sjávarútvegs-
stefna Evrópubandalagsins“
eftir Ketil Sigurjónsson, útg.
1991, og er byggð á lokarit-
gerð hans fyrir embættispróf
í lögfræði. Björn skrifar m.a.:
„Þegar rætt er um Ísland og
Evrópubandalagið (EB) er
því gjarnan slegið fram, að
umræður um aðild að EB muni
óhjákvæmilega stranda á sjáv-
arútvegsstefnu Evrópubanda-
lagsins. Hún sé þess eðlis, að
við Íslendingar getum aldrei
sætt okkur við hana. Má segja,
að þetta sé orðið að viðtekinni
skoðun hér og með því að halda
henni á lofti sé talið auðvelt að
slá vopnin úr höndum þeirra,
sem mæla með umræðum um
aðild Íslands að bandalaginu,
svo að ekki sé minnst á þá, sem
gerðust svo djarfir að hvetja til
slíkrar aðildar. Til að staðfesta
réttmæti þessara fullyrðinga
nægir að vitna til Reykjavíkur-
bréfs Morgunblaðsins, sem
birtist 8. mars sl., en þar segir
meðal annars: „Þeir Íslending-
ar, sem kunna að telja tímabært
að taka upp viðræður um beina
aðild að EB vegna afstöðu ann-
arra Norðurlandaþjóða verða
að svara því, hvernig þeir ætla
að komast í kringum sjávarút-
vegsstefnu Evrópubandalags-
ins, sem er eins andstæð hags-
munum okkar Íslendinga og
hugsast getur.““
Þarna er talað eins og Nei-
mennirnir gera í dag, en svo
er það Björn Bjarnason, sem
segir:
„Ef marka má niðurstöð-
ur rannsókna innan Háskóla
Íslands er sjávarútvegsstefna
EB ekki eins andstæð íslensk-
um hagsmunum og margir hafa
ætlað. Þeir, sem vilja kynnast
þessari stefnu EB og átta sig á
því, hvernig framkvæmd henn-
ar hefur verið háttað, geta auð-
veldlega glöggvað sig á því í
þessu riti, sem eðli málsins
samkvæmt er ritað frá lög-
fræðilegum sjónarhóli.
Sjávarútvegsstefna EB
byggist að sjálfsögðu á Róm-
arsáttmálanum, stjórnarskrá
bandalagsins, eins og aðrir
sameiginlegir réttargjörning-
ar bandalagsþjóðanna. Sjáv-
arútvegsstefnan er hins vegar
ekki njörvuð niður með sama
hætti og aðrar mikilvægar og
stefnumarkandi ákvarðan-
ir um atvinnuvegi bandalags-
þjóðanna. Á það ekki síst rætur
að rekja til þess, að upphaflega
voru það meginlandsþjóðir Evr-
ópu, sem stofnuðu EB, og þær
voru ekkert sérstaklega með
hugann við sjávarútveg. Þetta
breyttist þegar áhugi vakn-
aði í Danmörku og Bretlandi á
aðild að EB og til undirbúnings
henni var hafist handa við að
móta hina sameiginlegu sjávar-
útvegsstefnu á árinu 1970. Varð
stefnan ekki til í þeirri mynd,
sem við þekkjum hana, fyrr en
1983.“
Björn bendir enn fremur á,
að undir lok bókar sinnar lítur
Ketill Sigurjónsson á sjávarút-
vegsstefnu EB frá sjónarhóli
Íslendings og veltir því fyrir
sér, hvernig staðan væri, ef
Ísland ætti aðild að EB. Ket-
ill nefnir þar t.d., að fiskveiði-
stjórnun hafi tekist betur á
Íslandsmiðum en innan EB-lög-
sögunnar. Innan EB sé nú for-
gangsverkefni að bæta eftirlit
með fiskveiðum og auka hag-
kvæmni í útgerð. Loks fengi
Ísland verulega fjárstyrki til
eftirlits á Íslandsmiðum og
væntanlega einnig til að byggja
upp atvinnuvegi samkvæmt
byggðastefnu EB.
Að lokum segir Björn:
„Ástæða er til að minna á þá
staðreynd, að við útfærslu
landhelginnar hafa Íslending-
ar ætíð byggt á vísindaleg-
um rökum og skírskotun til
alþjóðaréttar. Að baki stefnu-
mörkunar á þeim vettvangi
lá fræðilegt álit til styrktar
hinum pólitísku ákvörðunum.
Sé ætlunin að hefja frekari við-
ræður við EB-ríki um íslenska
sjávarútvegshagsmuni verður
málstaður Íslands að byggjast
á fræðilegum grunni og víð-
tækri þekkingu á EB-rétti og
framkvæmd hans. Hann klykk-
ir svo út með því að segja: „Í
ritgerð Ketils Sigurjónssonar
er að finna svör við því, hvern-
ig Íslendingar kynnu að geta
gætt mikilvægustu hagsmuna
sinna í aðildarviðræðum við
Evrópubandalagið.“
Ég er svo innilega sammála
Birni, í þessum ritdómi hans.
En jafnframt undrast ég mjög
hans eigin orð í dag, þau sem
ég vitnaði til hér að upphafi:
„Aðild Íslands að ESB þýðir,
að Íslendingar afsala sér for-
ræði á sjávarauðlindinni og
gera atlögu að eigin landbún-
aði. Fleiri náttúruauðlindir
eru í húfi.“ Og ég spyr enn: Af
hverju má ekki reyna samn-
inga?
Evrópumál
Þórir
Stephensen
fyrrverandi
dómkirkjuprestur
Svo vel vill til, að Björn Bjarnason
hefur ekki ætíð talað svona, jafnvel
mótmælt skrifum Morgunblaðsins
í þessa veru. Það gerði hann í grein
10. mars 1992.
Til að taka af öll tvímæli hefur ekki
orðið nein breyting á afstöðu Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs í
Evrópumálum. Við erum andvíg
aðild Íslands að Evrópusambandinu en við óttumst
ekki opna lýðræðislega umræðu og þá niðurstöðu
sem slík umræða skilar.