Fréttablaðið - 24.11.2010, Síða 31

MIÐVIKUDAGUR 24. nóvember 2010
Hlutverk Rannís er að veita faglega aðstoð og þjónustu við undirbúning og framkvæmd vísinda- og tæknistefnu
Vísinda- og tækniráðs. Rannís er miðstöð stuðningskerfi s vísinda- og tæknisamfélagsins. Í vörslu Rannís
eru opinberir samkeppnissjóðir s.s. Rannsóknarsjóður og Tækniþróunarsjóður. Rannís sér um greiningu
á rannsóknum og nýsköpun á Íslandi og gerir áhrif rannsókna og nýsköpunar á þjóðarhag og hagvöxt
sýnilegan. Rannís er miðstöð upplýsinga og miðlunar alþjóðasamstarfs vísinda- og tæknisamfélagsins.
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
sími 515 5800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Dagskrá
Fundarstjóri: Hallgrímur Jónasson forstöðumaður Rannís
8.30 Setning Haustþings Rannís
Katrín Jakobsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra
8.45 Developing the European Research and Innovation Ecosystem
Professor Luke Georghiou, Vice-President for Research and Innovation,
University of Manchester and Professor of Science and Technology Policy and Management
9.30 Einkaleyfi sem mælikvarði á þekkingu
Grétar Ingi Grétarsson aðstoðarforstjóri Norrrænu einkaleyfastofunnar
9.50 Frá rannsóknum á Íslandi til alþjóðlegrar nýsköpunar
Rögnvaldur Sæmundsson dósent við Viðskiptadeild HR og forstöðumaður
Rannsóknarmiðstöðvar HR í nýsköpunar- og frumkvöðlafræðum
10.10 Samantekt
Haustþing Rannis verður á Hótel Sögu, Harvard 2. hæð
Morgunverður fyrir gesti. Skráning á rannis@rannis.is
Haustþing Rannís 2010
Frá rannsóknum til nýsköpunar
25. nóvember kl. 8.30 - 10.30 á Hótel Sögu
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
s
k
h
ö
n
n
u
n
Í fréttum RÚV um liðna helgi var fjallað um hið svokallaða
Nímenningamál, þar sem lög-
fræðiprófessor nokkur
kallaði áskorun á dóms-
málaráðherra um niður-
fellingu saksóknar „gróf
afskipti af dómsvaldinu“.
Því miður kom ekki fram
neinn rökstuðningur
prófessorsins fyrir þess-
ari skoðun, og ekki var
útskýrt hvenær mætti
yfirleitt beita 29. grein
stjórnarskrárinnar, sem
heimilar dómsmálaráð-
herra að fella niður sak-
sókn, né heldur af hverju
það gæti ekki átt við í
máli nímenninganna. Hæstirétt-
ur hefur a.m.k. tvisvar fjallað um
beitingu 29. greinarinnar (mál
85/1958 og 95/1946), og ljóst er
að rétturinn telur ekkert athuga-
vert við að dómsmálaráðherra
beiti henni (þótt formlega séð
geri hann tillögu til forseta).
Almennt er samstaða um að
framkvæmdarvaldið eigi ekki
að grípa fram í fyrir dómsvald-
inu. Oft gleymist hins vegar í
umræðum um þrískiptingu rík-
isvaldsins, að greinarnar þrjár
eiga að tempra vald hver annarr-
ar. Það er góð ástæða fyrir 29.
grein stjórnarskrárinnar, nefni-
lega að ef ákæruvaldið fer offari,
þá þarf að vera hægt að stoppa
það. Svo dæmi sé tekið má hugsa
sér að einhver sé ákærður fyrir
að hafa banað manni sem er enn
á lífi. Slíka saksókn ætti ráð-
herra að sjálfsögðu að stöðva.
Það er hægt að hafa ólíkar skoð-
anir á réttmæti ákærunnar á
grundvelli 100. greinar hegning-
arlaga gegn nímenningunum, en
nánast enginn hefur haldið því
fram opinberlega að hún sé verj-
andi. Það er skiljanlegt, því 100.
greinin fjallar um tilraunir til að
svipta Alþingi „sjálfræði“, og hún
tilheyrir XI. kafla hegningarlaga,
en sá kafli fjallar um vernd gegn
valdaráni.
Í frumvarpinu þegar þessi lög
voru samþykkt 1940 segir m.a.: „Í
þennan kafla er safnað ákvæðum
um vernd ríkjandi stjórnskipunar,
eins og hún er ákveðin í stjórnar-
skránni og öðrum stjórnskipun-
arlögum. Enn fremur er ákveðin
sérstök vernd fyrir æðstu hand-
hafa ríkisvaldsins, konung eða
ríkisstjóra, ráðuneyt-
in, Alþingi, landsdóm
og Hæstarétt, enda
beinist verknaður,
sem miðar að ólög-
legri breytingu stjórn-
skipunarinnar, að
jafnaði fyrst að þess-
um aðiljum, einum
eða fleiri.“ Ljóst ætti
því að vera að hér er
fjallað um valdaráns-
tilraunir, enda er refs-
ing fyrir brot á 100.
grein í samræmi við
það, eins árs til lífs-
tíðar fangavist. Jafn augljóst er
að aðgerð nímenninganna ógnaði
ekki sjálfræði Alþingis, né mið-
aði hún að „ólöglegri breytingu
stjórnskipunarinnar“.
Einnig er, í f-lið 113. greinar
laga um meðferð opinberra mála,
ákvæði sem heimilar að fella
niður mál, „ef sérstaklega stendur
á og telja verður að almannahags-
munir krefjist ekki málshöfðun-
ar“. Þetta gæti settur saksóknari
í málinu, Lára V. Júlíusdóttir, gert
enda er vandséð hvaða almanna-
hagsmunum það þjónar að dæma
til langrar fangelsisvistar mót-
mælendur sem greinilega höfðu
engan saknæman ásetning.
Verði saksókn í máli nímenn-
inganna haldið til streitu verður
það óhjákvæmilega ljótur blett-
ur á íslensku réttarfari, og hætt
við að það sár grói seint, rétt eins
og gerðist með ákærurnar vegna
mótmælanna á Austurvelli 1949.
Saksóknari gerði mistök, sem
hún ætti að leiðrétta, vilji hún
síður skrá nafn sitt í sögubæk-
urnar með þessum miður geð-
fellda hætti. Þrjóskist hún við,
þvert á afstöðu lögreglunnar sem
rannsakaði málið, ætti dómsmála-
ráðherra að taka í taumana.
Niðurfelling saksóknar
og nímenningamálið
Dómsmál
Einar
Steingrímsson
stærðfræðingur
Ef ákæru-
valdið fer
offari, þá
þarf að vera
hægt að
stoppa það.
AF NETINU
Virðing en ekki umburðarlyndi
Fjölmenningarsamfélag er ekki valmöguleiki sem við stöndum frammi
fyrir. Það er þvert á móti verkefni sem okkur ber að leysa. Fjölmenningar-
samfélag verður að byggja á virðingu fyrir þeim sem skera sig úr.
Umburðarlyndi nægir ekki. Það er ekki nóg að við umberum þau sem
falla ekki undir staðalmynd hins íslenska borgara. Við verðum að virða
þau sem jafningja og læra að meta það sem þau vilja og geta lagt til
samfélags okkar. Virðing en ekki umburðarlyndi er lykillinn að góðu
og öruggu samfélagi þar sem margbreytileiki nýtur sín og auðgar
samfélagið.
Vísir.is
Arnfríður Guðmundsdóttir og Hjalti Hugason
Eitt kjördæmi
Landið á að minni hyggju að vera eitt kjördæmi. Það er greiðasta leiðin
til að jafna atkvæðisréttinn og tryggja óskorað lýðræði. Ójafn atkvæðis-
réttur í Bandaríkjunum, þar sem fulltrúadeildin er umbjóðandi fólksins
og öldungadeildin er umbjóðandi landsins, er óraunhæf fyrirmynd handa
Íslendingum vegna þess, að Bandaríkin eru risavaxin og Ísland er þúsund
sinnum fámennara land. Ójafn atkvæðisréttur hefur skaðað Ísland líkt og
Hannes Hafstein varaði við strax á heimastjórnarárunum. Sama verður
ekki sagt um ESB. Við þurfum að finna aðrar leiðir til að tryggja sátt og
samlyndi milli landshluta. Borg og sveit eru systur, og góðum systrum
semur vel.
Vísir.is
Þorvaldur Gylfason
Vandinn að velja
Á vefsíðu http://simnet.is/~hj.vst/ er að finna KROSSASKRÁ um
afstöðu frambjóðenda (til stjórnlagaþings) til nokkurra álitamála. Þau
álitamál sem spurt er um snerta ekki öll stjórnarskrána beinlínis, en
svörin geta auðveldað kjósendum val á milli frambjóðenda. Ríflega
helmingur frambjóðenda hefur svarað spurningunum, flestir samvisku-
samlega en örfáir með því að vísa til skrifa sinna á öðrum vettvangi.
Hver kjósandi verður auðvitað að túlka það á sinn hátt hvað vakir fyrir
frambjóðanda sem annað hvort neitar að svara spurningunum eða
lætur það ógert.
Vísir.is Haukur Jóhannsson