Fréttablaðið - 24.11.2010, Síða 32

24. nóvember 2010 MIÐVIKUDAGUR24
timamot@frettabladid.is
Saga hjúkrunar á Íslandi á 20. öld kom út fyrir skömmu
en hún er gefin út í tilefni af því að 91 ár er liðið frá því að
hjúkrunarfræðingar stofnuðu Félag íslenskra hjúkrunar-
kvenna, fyrsta félag íslenskra hjúkrunarfræðinga á Íslandi.
Sagnfræðingurinn Margrét Guðmundsdóttir skrifar söguna
og leitar víða fanga.
„Ég hef aðallega fengist við sögu kvenna og safnað að mér
efni tengt konum allt frá því að ég hóf nám í sagnfræði við
Háskóla Íslands á sínum tíma. Fljótlega, og í raun löngu áður
en þetta verkefni kom til, vaknaði áhugi minn á hjúkrun og
hjúkrunarkonum hér á landi enda fannst mér starf þeirra
vanmetið og þeirra framlag að miklu leyti falið í sögunni,”
segir Margrét.
Í bókinni rekur hún sögu íslensku hjúkrunarstéttarinnar
á tuttugustu öldinni en sagan er samtvinnuð sögu og rétt-
indabaráttu kvenna og endurspeglar um leið þjóðfélags-
breytingar tuttugustu aldarinnar. Margét tekur fyrir
menntunina og störf hjúkrunarfræðinga í gegnum árin
ásamt því að fjalla um innra starf félagsins. „Þá er líka
heilmikið af persónulegum sögum sem fléttast inn í sög-
una,“ segir Margrét. „Í upphafi var félagið svo lítið að
félagsmenn áttu í persónulegum bréfaskriftum sín á milli.
Hjá félaginu hafa varðveist bréfaskipti fyrsta formanns-
ins, Sigríðar Eiríksdóttur, móður Vigdísar Finnbogadótt-
ur, og annarra félagsmanna sem ég notast við og lyftir það
textanum mikið. Hins vegar eru ekki til margar ævisögur
hjúkrunarkvenna til að styðjast við samanborið við til að
mynda ævisögur lækna.“
Hjúkrun varð ekki til sem fag á Íslandi fyrr en á þriðja
áratugnum en saga hjúkrunar hér á landi nær þó lengra
aftur. „Fyrstu hjúkrunarkonurnar komu erlendis frá en
það er ekki fyrr en á þriðja áratugnum sem þeim fer að
fjölga að einhverju marki. Ríkið sá ekki ástæðu til að setja
á stofn hjúkrunarskóla fyrr en löngu seinna og var það Félag
íslenskra hjúkrunarkvenna, sem var stofnað árið 1919, sem
skipulagði nám í hjúkrun fyrsta áratuginn. Nokkru áður,
eða árið 1915 þegar íslenskar konur fengu kosningarétt, var
ákveðið að stofna sjóð til að safna fyrir byggingu Landspít-
alans. Hjúkrunarkonur í Félagi íslenskra hjúkrunarkvenna
sáu fram á að fjölga þyrfti íslenskum hjúkrunarkonum sem
gætu tekið til starfa þegar spítalinn yrði tilbúinn. Hann var
tekinn í notkun árið 1930 og skömmu síðar var settur á stofn
hjúkrunarskóli á vegum ríkisins.“
Hjúkrunarkonur beittu sér ekki einungis fyrir menntun
stéttarinnar fyrstu árin heldur byggðu þær einnig upp
merkilegt heilsuverndarstarf og voru frumkvöðlar á því
sviði. Margrét segir að störf hjúkrunarkvenna á Íslandi
fyrstu áratugina séu þó vanmetin. „Sjúkraþjónustan hvíldi
mikið á þeirra herðum enda voru ekki sams konar lækn-
ingar í boði og nú. Á þeim tíma voru ekki til lyf og fólk dó
úr einföldustu smitsjúkdómum. Það var því í verkahring
hjúkrunarkvenna að hjúkra og koma í veg fyrir smit. Þá
gegndu þær mikilvægu hlutverki þegar kom að því að gæta
hreinlætis eftir aðgerðir enda sýklalyf ekki fyrir hendi.“
vera@frettabldid.is
SAGA HJÚKRUNAR Á ÍSLANDI: KOMIN ÚT
Vanmetin stétt
ER KVENNASAGAN HUGLEIKIN Margrét segir framlag hjúkrunarkvenna
víða falið í sögunni. Mynd/Heida.is
Gintaras Urbonas
var bráðkvaddur 17. nóvember. Útför hans fer fram
29. nóvember kl. 11.00 frá Kópavogskirkju.
Kaspar Urbonas
Sólveig Urboniene
Laimuté Braduniené
Algis Bradunas
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir, afi,
langafi og langalangafi
Sigurjón Guðmundsson
Lönguhlíð 3, áður Hólmgarði 24,
lést á Droplaugarstöðum 18. nóvember. Jarðarförin fer
fram frá Bústaðakirkju fimmtudaginn 25. nóvember
kl. 15.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Rósa Sigurjónsdóttir Heimir Ingimarsson
Edda Sigurjónsdóttir Alexander Þórsson
Guðmundur Sigurjónsson Margrét Sverrisdóttir
afa-, langafa- og langalangafabörn.
Kveðjustund, fjölskylda
Páls Sigurgeirs Jónssonar
sem lést í Danmörku þann 15.11. heldur kveðjustund
í sal hafnarhússins á Seyðisfirði laugardaginn 27.11.
kl. 11.00. Þeir sem vilja minnast góðs drengs eru vel-
komnir. Blóm og kransar afþakkaðir en þeim sem vilja
minnast hans er bent á Sjúkrahúsið á Seyðisfirði eða
Björgunarsveitina Ísólf.
Aðstandendur.
Maðurinn minn, faðir, tengdafaðir,
afi og langafi,
Garðar Pálsson
fv. skipherra, Fornhaga 15,
andaðist á Hrafnistu í Kópavogi sunnudaginn
21. nóvember. Útförin verður auglýst síðar.
Lilja Jónsdóttir
Ásta Garðarsdóttir Sturla Þórðarson
Helga Garðarsdóttir Sigurjón Sindrason
Lilja, Kjartan og Halldór Sturlubörn
Garðar, Sindri og Eva Sigurjónsbörn
og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir og
tengdafaðir,
Jón Pétur Pétursson
Höfðabraut 8, Akranesi,
lést sunnudaginn 14. nóvember. Útförin hefur farið
fram í kyrrþey að ósk hins látna. Þökkum samúð
og hlýhug.
Steinunn Dalla Ólafsdóttir
Ólafur Þór Jónsson Ester Delatore Talledo.
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og langamma,
Erla Sigurjónsdóttir
Túngötu 15, Húsavík,
lést á gjörgæsludeild FSA Akureyri laugardaginn
13. nóv. s.l. Útförin fór fram í kyrrþey að hennar ósk.
Valdimar Ingólfsson
Hulda Valdimarsdóttir Sveinn Pálmi Guðmundsson
Olga Valdimarsdóttir Hermann Jónasson
Jón Ingi Valdimarsson Rannveig Anna Ólafsdóttir
ömmubörn og langömmubörn
Okkar ástkæri
Örn Óskarsson
er látinn. Útförin hefur farið fram frá Hønefoss í
Noregi.
Hilmar Þór
Davíð Örn
Bertha
Hanne Lise
Glenn Tore
og fjölskyldur.
Sigríður Sæunn
Þórdís
Jakobína
Auður Óskarsdætur
og fjölskyldur.
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi,
langafi og langalangafi,
Víglundur Guðmundsson
Greniteigi 53, Keflavík,
sem lést á heimili sínu fimmtudaginn 18. nóvember sl.,
verður jarðsunginn í Keflavíkurkirkju föstudaginn
26. nóvember 2010 og hefst athöfnin kl. 14.
Þeim sem vilja minnast hans er bent á MND-félagið,
sími: 565 5727.
Guðbjörg Kristín Víglundsdóttir Guðmundur Ingi
Guðjónsson
Magnea Inga Víglundsdóttir Gunnar Magnússon
Hafrún Ólöf Víglundsdóttir
Sverrir Víglundsson Hallfríður Anna
Matthíasdóttir
Jóhann Sigurður Víglundsson Halla Sjöfn
Hallgrímsdóttir
Íris Víglundsdóttir Böðvar Bjarnason
Lilja Víglundsdóttir Njáll Karlsson
Ragnheiður Víglundsdóttir Kristján Valur
Guðmundsson
Ástkær eiginkona, móðir, tengdamóðir,
amma og langamma
Hallfríður
Guðmundsdóttir
Hjúkrunarheimilinu Eir,
sem lést mánudaginn 22. nóvember, verður jarðsungin
frá Grafarvogskirkju föstudaginn 26. nóv. kl. 15.00.
Gunnar Guðmundsson
Guðmundur Gunnarsson Helena Sólbrá Kristinsdóttir
Kristín Gunnarsdóttir Óli Már Aronsson
Auðunn Örn Gunnarsson Hjördís Guðnadóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Tilkynningar um merkis atburði, stórafmæli
og útfarir má senda á netfangið
timamot@frettabladid.is.
PETE BEST, fyrrverandi meðlimur Bítlanna, er 67 ára í dag.
„Við vorum upp á okkar besta þegar við spiluðum á skemmtistöðum í Liverpool
og Hamborg. Heimurinn varð aldrei vitni að því.“
67