19. júní - 19.06.1966, Blaðsíða 12

Rætt við Ilarald Guðinundsson, fyrrverandi
Auknar tryggingar
Eftirlaun
Árið 1964 fól ríkisstjórnin Haraldi Guðmunds-
syni fyrrverandi ráðherra að semja álitsgerð um,
hvort ekki sé tímabært að setja löggjöf um al-
mennan eftirlaunasjóð fyrir alla tekjuaflandi
landsmenn. Hefur hann kynnt sér, hvernig hin-
ar Norðurlandaþjóðirnar hafa leyst eða hyggjast
leysa þetta mál og afhenti rikisstjórninni á síðast-
liðnu hausti álitsgerð sína.
„19. júni“ sneri sér því til Haraldar og bað hann
að segja lesendum blaðsins frá nokkrum höfuð-
atriðum varðandi þetta mál.
Sviþjóð setti þegar árið 1959 lög um almennan
eftirlaunasjóð allra tekjuaflandi landsmanna og
komu þau til framkvæmda 1. janúar 1960 að því
er iðgjaldagreiðslur snerti, en eftirlaunagreiðslur
samkv. lögunum hófust þrem árum síðar, eða
l.janúar 1963.
— Hvernig hefur þessum málum veriS skipað
í SvíþjoÖ í stórum dráttum?
í Svíþjóð er Almannatrygginga-kerfið svipað
og hér. Samkvæmt því eiga allir landsmenn, kon-
ur sem karlar, rétt til bóta, þegar starfsorkan glat-
ast varanlega, svo og til ákveðinna styrkja vegna
skylduliðs, sem þeir hafa á framfæri sínu.
Helztu bætur Almannatrygginganna eru þessar:
1) ELlilífeyrir. Hann greiðist frá 67 ára aldri
og er hinn sami fyrir alla einstaklinga, án tillits
til eigna og tekna, en breytist til samræmis við
breytingar á vísitölu, og nemur á þessu ári, mið-
að við janúar-vísitölu, um 4250 sænskum krónum
eða ca. 35 000 ísl krónum. Sé um hjón að ræða,
sem bæði eiga rétt til lífeyris, er upphæðin á
þessu ári — einnig miðað við janúar-vísitölu —
um 6650 sænskar krónur (ca. 54860 ísl. kr.), eða
rösklega 50% hærri en einstaklings lífeyrir.
Til samanburðar skal þess getið, að einstaklings-
lífeyrir Almannatrygginganna hér á landi er nú
2505 kr. á mánuði, miðað við marzvísitölu, þ. e.
ráðherra, um Almannatryggingar og álitsgerð
hans varðandi stofnun eftirlaunasjóðs fyrir alla
tekjuaflandi landsnienn.
a. s. um 30 000 krónur á ári, og breytist til sam-
ræmis við breytingar á kaupgjaldi verkafólks.
Hjónalífeyrir er hins vegar um 80% hœrri hér
en einstaklings-lífeyrir.
2) örorkulífeyrir greiðist þeim, sem misst hafa
starfsgetu varanlega, og nemur sömu upphæð og
ellilifeyrir, ef orkutapið nemur 75% eða meiru,
en lœkkar, ef orkutapið er minna.
3) Ekkjulífeyrir er jafnhár ellilífeyri, ef ekkj-
an er 50 ára eða eldri við lát eiginmanns. Sé hún
yngri, lækkar lífeyrir hennar um %5 hluta fyrir
hvert ár, sem á skortir. Hafi ekkjan börn á fram-
færi, fær hún ekkjulífeyrisrétt án tillits til aldurs,
á meðan þau eru á hennar framfæri. Giftist ekkj-
an aftur fellur ekkjulífeyrir niður.
4) Auk þess greiðist bamalífeyrir ca. 1300
sænskar krónur (um 10 725 ísl. kr.) á ári með
hverju barni innan 16 ára aldurs, sem misst hef-
ur annað foreldri. Þessi upphæð hækkar um 40%,
ef báðir foreldrar eru látnir.
Barnalífeyrir Almannatrygginga hér á landi er
kr. 1080.00 á mánuði samkv. janúar-vísitölu þ. á.,
eða um 13000 krónur fyrir allt árið. Til þess að
hærri lífeyrir fáist greiddur hér með barni, sem
misst hefur báða foreldra sína, þarf að sækja um
það sérstaklega og fella um það úrskurð í hvert
sinn. Samkvæmt slíkum úrskurði hefur verið
greiddur allt að því tvöfaldur bamalífeyrir með
munaðarlausum börnum, ef ástæður hafa þótt til.
Samkvæmt upplýsingum Kjartans Guðnasonar,
afgreiðslustjóra hjá Tryggingastofnun ríkisins,
greiða Almannatryggingarnar hér á landi ekkjum
eftirtaldar bætur:
1) Allar ekkjur innan 67 ára aldurs fá 3ja mán
aða bætur eftir lát eiginmanns og nema þær
samkv. marz-vísitölu þ. á. kr. 3143,00 á mán-
uði. Ef ekkjan á börn (barn) innan 16 ára
aldurs, fær hún bætur í 9 mánuði til við-
10
19. JÚNl