19. júní - 19.06.1976, Qupperneq 7

— afieins tækifærí sem konurnar fengu — Heldurðu að það hafi nokkurn tima verið val? Gða eins og John Lennon sagði...
kvenréttindi komu fram.
Bj Eg held að við verðum að
fara alla leið aftur fyrir frönsku
byltinguna á ofanverðri 18. öld.
G. Já, það byrjaði, svo margt
í frönsku byltingunni.
Bj. Konurnar fengu þá byr
undir báða vængi — þær voru við
hlið karlanna að hlaða götuvígin,
meðhöndla byssurnar og ala fall-
byssufóðrið. En að bardögunum
loknum, þegar sest var á rökstóla,
voru þær útilokaðar. Það er einn
mesti hnekkir, sem konur hafa
orðið fyrir.
G. Já, styrjaldirnar skipta
oftast sköpum með einhverjum
hætti. Tökum til dæmis viðhorfið
gagnvart börnum í stríði. Eins og
þú sagðir áðan, konunum var
beinlínis kastað út á vinnu-
markaðinn — i iðnaðinn,
þjónustustörfin, hergagnafram-
leiðsluna — og börnin bara sett
út fyrir; í Bretlandi voru þau send
í sveit. En eftir stríðið þá kom
áróðurinn fyrir þessu kvenlega —
þetta „new look“ — og fyrir
afturhvarfi inn á heimilin. í
barnauppeldi varð ríkjandi, að
vegna skapgerðarþroska barnsins
væri svo nauðsynlegt að það
tengdist aðeins einni persónu
fyrsta árið og þess vegna yrði
konan að vera heima.
M. Þetta er ekki eingöngu
bundið við konur. Tökum til
dæmis blökkumenn í sumum
ríkjum heims. Þeir voru nógu
góðir til að berjast við hlið hvítra
manna í stríði, þegar þess var
þörf. Eftir átökin áttu þeir svo að
setjast í sitt gamla far og verða
hinn kúgaði minnihluti.
Bj. Ert þú með þessu að segja
að ákveðin líking sé með
réttindabaráttu kvenna og
mannréttindabaráttu þeldökkra.
M. Það er auðséð og allri
kynþáttabaráttu.
L. Konan hefur staðið í
nokkurn veginn sömu baráttu og
negrarnir, eða eins og John
Lennon sagði: „Woman is the
nigger of the world“.
M. Ég tel að þessi barátta sé
sambærileg við alla, sem eru
kúgaðir með einhverjum hætti.
Þetta er það sama og gerðist hjá
nýlenduþjóðum.
Bj. Þýðir þetta í hnotskurn
— að konan hafi verið kúguð og
sé jafnvel kúguð.
L. Hún hefur verið og er
notuð sem ódýrt vinnuafl.
Be. Auðvitað hefur hún
verið kúguð.
M. Já, en ég er á því, að hún
sé ekki lengur kúguð af umhverfi
sínu eingöngu — hún er líka
kúguð af sjálfri sér. Af tregðu
sinni og úreltum hugmyndum
sínum um hvað hún geti og hvað
ekki — lamandi innbyggðri
tregðu og ótta. Það hefur verið
dreginn kjarkur úr konum, svo
lengi að ég held að þær skirrist við
að ganga út í þessa baráttu, og þá
erfiðleika sem henni fylgja og við
að axla ábyrgðina, sem auknum
réttindum fylgja.
Bj. Mér kom í hug, hvort hér
á landi væri hliðstæða við
konurnar í stríðslöndunum, sem
voru ekki beðnar um að koma út
á vinnumarkaðinn heldur
beinlínis kastað út á hann — af
þjóðarnauðsyn — en bolað burt
þegar ekki þurfti lengur á þeim
að halda. Þegar mikill afli berst á
land í sjávarplássunum verða
konurnar að koma og bjarga
verðmætum í þjóðarbúið — lítt
er spurt um börn, þegar svo
stendur á. Þegar hrotan er um
garð gengin heyrist rödd — nú
verðið þið að fara og hugsa um
börnin, sem á meðan hafa e. t. v.
verið upp um fjöll og út með sjó.
5