19. júní - 19.06.1976, Qupperneq 9

Var þctta e.t.v. slys?
Mér kemur i hug höfundur eins og Virginia
Woolf...
sögunnar og taka mörg verkefn-
anna úr höndum hennar og það
verður m.a. til að ýta henni út á
vinnumarkaðinn. En konan hefur
eftir sem áður umsjón og ábyrgð
með heimilisrekstrinum og upp-
eldi barnanna og er þess vegna
undirorpin tvöföldu álagi.
Bj. Mér virðist þessi þróun,
sem við höfum verið að rekja hér
aðallega skiptast í tvö tímabil
með nokkru hléi á milli. Hið fyrra
að ná grundvallarréttindum
þjóðfélagslega séð — og það
seinna að ná launajöfnuði.
Alþjóðavinnumálastofnunin
samþykkti 1957 að konur og
karlar skyldu hafa jöfn laun fyrir
jafnverðmæt störf og ári seinna
fullgilti Island fyrir sitt leyti þessa
samþykkt. Árið 1961 voru sett lög
á alþingi um launajöfnuð kvenna
og karla og skyldu lögin öðlast
gildi í áföngum á 6 árum.
Samhliða því að lögin tóku
gildi smátt og smátt átti sér stað
stórkostleg tilfærsla á vinnu-
markaðinum. Konunum var
þokað saman í ákveðin störf
þannig að þeir, sem unnu hlið við
hlið höfðu sömu laun fyrir sömu
störf og konurnar voru áfram
láglaunafólk.
Þetta var ekki sú staða, sem
barist hafði verið fyrir —
konurnar átta sig margar hverjar
og næstum samtímis fer þessi
nýja jafnréttishreyfing af stað í
mörgum löndum s.s. Vestur—
Evrópu, Norðurlöndum og
Bandaríkjum Norður-Ameríku,
hreyfingar eins og Women's Lib.,
Rauðsokkar, Feministaro. fl.
G. Þetta helst aftur í hendur
við bættan efnahag. Þróun
iðnaðarþjóðfélagsins leiðir til þess
að fleiri fá menntun — lýðræði
eykst á því sviði, en samt er það
ekki nóg fyrir stúlkur, þær eru
ekki lausar á klafanum.
Bj. Hvað bindur þær?
M. Afstaða milli kvenna og
barna. Hvernig á að gera kon-
unni fært að vera andlega- og
efnahagslega sjálfstæð og sinna
þeim störfum, sem hugur hennar
stendur til, án þess að það bitni á
börnunum.
G. Með aukinni iðnvæðingu
vantar meiri vinnukraft til að
geta framleitt sem mest. At-
tvinnurekendur vilja fá konurnar
út á vinnumarkaðinn, en hjá
þeim ræður fyrst og fremst
gróðasjónarmiðið og konurnar
reka sig á að þær eru aðeins
varavinnuafl. Þær hafa ekki
sömu stöðu á vinnumarkaðinum
og karlar, þó að þær hafi fengið
menntun.
Bj. Snýst þá barátta kvenna í
nútíma um það að vera ekki
varavinnuafl? Um að ná fullri
stöðu á vinnumarkaðinum —
getum við kristallað þetta atriði;
um hvað snýst baráttan í raun og
veru?
M. Algjörlega um það að
vera jafngildar karlmanninum á
vinnumarkaðinum — með jafn-
an rétt, jafnar skyldur og jafna
möguleika. Um það hvernig hægt
sé að ná þessu marki án þess að
börnin líði fyrir það. Hvernig
unnt verði að tryggja umönnun
uppvaxandi kynslóðar út frá
þessari forsendu.
L. Ef við lítum á karl og
konu, sem eru að fara út í
menntun og starf, þá eru trafalar
á vegi konu, sem eru ekki á vegi
karlmanns. Hún þarf að vera frá
störfum vegna barnsfæðinga og
enda þótt um sé að ræða nýjan
samfélagsþegn, sem hefur gildi
fyrir heildina, verður hún að
gjalda komu hans með lakari
stöðu á vinnumarkaðinum en
faðirinn. Atvinnurekandi lítur oft