19. júní - 19.06.1976, Qupperneq 10

þannig á að konan þurfi leyfi frá
vinnu vegna veikinda barna
sjaldgæft er að maðurinn sé frá
vinnu vegna veikra barna. Fyrir
þetta er konunni haldið í skefjum
á meðan karlmanninum er leiðin
opin í betur launaðar stöður.
Bj. Með öðrum orðum —
núverandi tilhögun á meðhöndl-
n og umönnun barna verður
tálmi fyrir konu en ekki karl. Nú
geng ég að því að vísu að allir séu
sammála um að velferð barnanna
skuli höfð að leiðarljósi, en
hvernig verður hún tryggð?
M. Þetta er kjarni málsins.
Be. Það er e. t. v. af því að ég
er orðin þetta fullorðin, að mín
skoðun er sú að barnið sé best
komið heima á heimili foreldra
sinna. Auðvitað getur verið frávik
t. d. ef um veikindi er að ræða og
ég er alls ekki á móti því að börn
séu einhvern tíma á dagvistunar-
heimili. En mér finnst mjög
æskilegt að foreldrar séu mikið
með börnum sínum.
Bj. Haldið þið ekki að flestir
foreldrar vilji raunverulega vera
mikið samvistum við börn sín.
Be. Jú, jú, án efa flestir.
L. Þar njóta konur oftast nær
forréttinda gagnvart körlum —
þær fá að vera meira með
börnunum.
Bj. En eru það ekki þessi
forréttindi, sem konan verður að
borga svona mikið fyrir.
Be. Vill hún ekki borga
dálítið fyrir það.
Bj. Þarna er tvískinnungur
hjá konum — þær vilja annars
vegar hafa forréttindi, en kvarta
undan þeim í hina röndina.
Be. Mér finnst margar ungar
konur ganga með þá hugsun, að
það sé hálfskammarlegt að vera
heima — svo margar vinni úti og
þær verði að gera það líka. Ef
störfin inni á heimilinu eru ekki
metin er meiri hætta á að fleiri
fari út að vinna. Eg fæ ekki séð
annað en, að það sé fullt starf að
annast t. d. heimili þar sem 3—4
börn eru á barnaskólaaldri.
M. Mundir þú vilja láta
meta heimilisstörfin til fjár.
Be. Já — það þarf að breyt-
ast. Ég get tekið dæmi af
miðaldra konu, sem fór að vinna
við ræstingar og var sett á sama
kaup og 15 ára unglingur, sem
var að vinna þessi störf í fyrsta
sinn — og þetta var manneskja,
sem hafði unnið þessi störf heima
hjá sér í 30 ár.
L. Hvað gerir sú kona, sem
langar að vera heima og annast
börn sín á meðan þau eru á þeim
aldri, að þau þurfa mest á því að
halda — síðan fer hún út í
atvinnulífið og á hvað er hún þá
metin þessi starfsreynsla, sem hún
öðlaðist heima. Alls ekkert.
Bj. Hverjum stendur það
nær að knýja fram mat á þessum
störfum en þeim, sem vinna þau.
Þarna komum við aftur að
þessum tvískinnungi, sem iðulega
verður vart hjá konum — þær
kvarta, en gera ekkert í málinu
sjálfar.
M. Ég er alveg sammála.
Bj. Finnst ykkur koma til
greina að taka við peninga-
greiðslum einhversstaðar frá fyrir
störf unnin á eigin heimili?
Sumar: Auðvitað.
Bj. Það er megin regla ef starf
er metið til launa úti á vinnu-
markaðinum, að starfið verður að
inna af hendi — þetta eru hrein
viðskipti. Kallar fólk ekki yfir sig
starfsmat og eftirlit inni á eigin
heimili, ef tekið er við greiðslum.
Verður þetta ekki of stórt skref
frá núverandi tilhögun. Er ekki
nægjanlegt að karlar eða konur
hafi frelsi til að fara af vinnu-
markaðinum og sinna störfum á
heimilinu — fyrst og fremst
uppeldis störfum eða umönnun
sjúkra og aldraðra og koma svo til
baka, sanna hæfni sina í
tilteknum störfum og fá hana
viðurkennda sem verðmæti,
gjaldgengt á vinnumarkaðinum.
G. Sanna hana hvernig?
Bj. Hugsun okkur að hægt sé
að fara inn í einhverja fræðslu-
stofnun t.d. hjá námsflokkum eða
innan fullorðinnafræðslunnar og
annað hvort farið á stutt nám-
skeið eða tekið próf í einhverju
því, sem þú telur þig hafa verk-
kunnáttu i og síðan fengið það
staðfest — fengið bréf upp á það.
M. Tökum til dæmis konu,
sem hefur unnið, segjum áratug,
á heimili sínu og vildi síðan
gjarnan starfa við matargerð
utan þess — þá gæti hún farið inn
á einhverja stofnun og fengið
viðbótartilsögn ef með þarf eða
aðeins verið prófuð í matargerð í
samræmi við það starf, sem hún
ætlar að sækja um.
Ef hún ætlaði að sækja um
ræstistörf þá þyrfti hún aðeins að
sanna hæfni sína í þeim störfum
o. s. frv.
Bj. Það er álitamál hvort
þetta er ekki meira virði, en að
taka við peningum meðan verið
er inni á heimilinu.
G. Flestir eru sammála um
að störf á heimilunum eru
mikilvæg og nauðsyn að inna þau
af hendi, en þau eru slitin úr
samhengi við efnahagskerfi þjóð-
félagsins. Þau koma hvergi fram
þar sem þau hafa annað gildi en
notagildi. En þetta eru prívat
störf og það er prívatiseringin á
heimilisstörfunum, sem veldur
erfiðleikunum við að fá þau
metin. Öll önnur störf í þjóð-
félaginu eru bundin vinnu-
markaðinum.
Bj. Ég tek undir það, að störf
8