19. júní - 19.06.1976, Qupperneq 40

Þingskrifarar stefna Alþingi
Nú er fyrir Borgardómi í
Reykjavík mál gegn Alþingi.
Stefnendur eru fyrrum þingskrif-
arar, sem hættu störfum vegna
óánægju með kaup og kjör, sér-
staklega er þeir báru sig saman
við einn þingskrifara, sem hafði
hærra kaup og naut betri kjara en
þeir.
Störf þingskrifara felast
einkum í því að vélrita ræður
þingmanna eftir segulbands-
spólum með hjálp eyrnartækja.
Það liggur í hlutarins eðli, að starf
þetta er óvenju vandasamt, þar
sem ræðurnar eru teknar upp, um
leið og þingmenn flytja þær. Og
má ætla, að þar tali þingmenn
fyrst og fremst fyrir áheyrendum
sínum og beiti þá blæbrigðum
raddar og framburðar, eins og
menn gera, þegar þeir tjá sig, en
þeir leggi ekki áherzlu á hægan
framburð, eins og menn gera,
þegar þeir lesa gagngert inn á
segulband fyrir vélritun.
Á árunum 1930—1940 nutu
þingskrifarar góðra launa, flest
þau ár voru launin 11 krónur á
dag eða um 300 krónur á mánuði
yfir þingtímann, sem þá var
aðeins nokkrir mánuðir. Einnig
voru laun greidd í nokkra daga
eftir þingslit, vegna þess að ganga
þurfti frá ræðum, sem fluttar
höfðu verið í önnum seinustu
daga þingsins. Störfum þing-
skrifara á þessum árum var
þannig háttað, að tveir þingskrif-
arar tóku niður ræðu þingmanns,
yfirleitt hálftíma í einu, báru sig
síðan saman, unnu úr ræðunni og
gengu frá henni. Á þessum árum
var farið að hraðrita ræður, um
leið og þær voru fluttar.
Athyglisvert er, að á árunum
1930—1940 fengu konur, sem
38
unnu á skrifstofum, um 200
krónur á mánuði.
Ragnhildur Smith er stefnandi
í fyrsta málinu, sem liggur fyrir
frá þingskrifurum.
Ragnhildur er fæddur Reyk-
víkingur. Hún útskrifaðist úr
Samvinnuskólanum 1951 og
hefur síðan unnið við ýmis skrif-
stofu- og verzlunarstörf, svo sem
starfað í vélritunardeild SÍS og
verið þar ritari í iðnaðardeild,
einnig var hún við gjaldkerastörf
í Héðni.
Um tíma starfaði Ragnhildur
erlendis og þá aðallega við vélrit-
un hjá bandaríska hernum í
Stuttgart. Hjá bandaríska
hernum urðu menn fyrst að
gangast undir hæfnispróf. Og þar
var gengið frá kaupi og kjörum
við menn, um leið og þeir voru
ráðnir, áður en þeir hófu störf.
Hjá hernum hækkuðu menn í
starfi eftir því, hvernig þeir stóðu
sig.
Hér á eftir verður leitast við að
gera grein fyrir málum þingskrif-
aranna, einkum út frá máli
Ragnhildar Smith, með ívafi af
svörum hennar við spurningum,
sem lagðar voru fyrir hana.
I stefnu er sakarefninu lýst svo:
„Stefnandi hefur starfað sem
þingskrifari hjá Alþingi undan-
farin ár, í ígripum 1966—1972 en
sem fastur starfsmaður frá 1.
janúar 1973, en aðeins eftir
hádegi og launin miðuð við 4/7
fastra launa i þeim launaflokki,
sem þingskrifarar taka laun. Við
ráðningu var stefnanda tjáð, að
laun samkvæmt 13. launaflokki
(efsta þrepi) ætti við um starf
hennar. Það kom hins vegar á
daginn, að stefndi, Alþingi,
greiddi hærri laun til karlmanns,
sem var þingskrifari og vann
sambærilegt verk, eða samkvæmt
18. launaflokki. Var stefnandi
minnug ákvæða laga um launa-
jöfnuð karla og kvenna nr. 6
9/1961 og einnig kunnugt um
frumvarp um Jafnlaunaráð, sem
Alþingi fjallaði um og er lög nr.
37/1973, og vildi ekki sætta sig
við misrétti þetta. Hins vegar
náðist ekki nema óveruleg leið-
rétting í janúar 1974 og hvarf
stefnandi úr starfi, fyrst og fremst
vegna óánægju, í apríl sama ár.“
Um kröfur stefnanda segir:
„Stefnandi krefst þess aðallega, að
stefndu verði gert að greiða 4/7
hluta mismunar launa sam-
kvæmt 13. og 18.1 flokki frá 1.
janúar 1973 til 31. janúar 1974
krónur 76.123 og 4/7 hluta mis-
munur launa samkvæmt 17. og
21.1 flokki 31. janúar — 30. apríl
1974 krónur 21.162.— eða alls
krónur 97.285.—, auk 15% upp-
bóta krónur 14.600.—, eða alls
krónur 111.865.— auk þess eru
gerðar vaxtakröfur.
í aðiljaskýrslu sinni farast
Ragnhildi Smith svo orð um
ráðningu sína: „Á árunum 1966
til 1972 var ég ráðin þannig að
vera alltaf til staðar þegar hringt
væri i mig, þannig að það þýddi
nánast að ég væri á vakt allan
sólarhringinn og fengu þingskrif-
arar þá fasta greiðslu pr. mánuð
(krónur 2.000.— á mánuði sem
hækkaði í krónur 3.000.—
seinna).“ Síðan segir hún, að
þingskrifari sá, sem hún og hinir
þingskrifararnir beri sig saman
við í kröfum sinum, og annar
þingskrifari hafi verið á föstum
mánaðarlaunum á þessum árum
eftir því, sem hún viti bezt.
Vert er að gcta þess, að á því