Fréttablaðið - 12.03.2011, Blaðsíða 8

12. mars 2011 LAUGARDAGUR8
Jarðskjálftinn sem skók Tókýó
og stóran hluta Japans í gær var
sá stærsti sem Stefán Lárus Stef-
ánsson sendiherra Íslands í land-
inu hefur fundið. „Maður verð-
ur býsna lítill í sér þegar maður
stendur frammi fyrir svona kröft-
um,“ segir hann.
Lárus var staddur í þrílyftu
sendiráðshúsi Íslands, en þar hélt
í gærkvöldi nokkur hópur fólks
kyrru fyrir þar
sem samgöngur
í Tókýó voru úr
skorðum.
Un n ið va r
að því í sendi-
ráðinu að ná í
Íslendinga sem
búsett ir eru
ytra.
Stefán sagð-
ist ekki vitað hvort Íslendingar
kynnu að hafa verið á flóðasvæð-
um, en flestir væru í Tókýó. „Fólk
kemur til landsins og er á ein-
hverju svæði en er ekkert að hafa
samband við okkur dagsdaglega,“
segir hann og vísar á borgaraþjón-
ustuna í utanríkisráðuneytinu vilji
fólk leita upplýsinga um ættingja
eða vini í Japan.
- óká
Sendiherra Íslands í Japan hafði aldrei upplifað annað eins og í skjálftanum:
Höfðu samband við Íslendingana
STEFÁN LÁRUS
STEFÁNSSON
HAMFARIR Í JAPAN
Risajarðskjálftinn sem varð í gær
undan ströndum Japans er allt ann-
ars eðlis en skjálftar sem þekkjast
hér á landi. Orkan sem leystist úr
læðingi í stærsta skjálftanum er
um 900 sinnum meiri en þekkist í
stærstu skjálftum hér.
„Rætt er um að skjálftinn hafi
verið 8,9 að stærð,“ segir Bene-
dikt Halldórsson, sérfræðingur á
Rannsóknarmiðstöð í jarðskjálfta-
verkfræði. „Þegar skjálftar eru
komnir í þessa stærð þá eru það
orðnir svokallaðir risaskjálftar.“
Benedikt bendir á að orkan sem
leysist úr læðingi aukist þrjátíu-
falt með hverri heilli stærð á Rich-
ter-skala. „Það er því níuhundruð
sinnum meiri orka í skjálfta upp á
8,9 en í skjálfta upp á 6,9,“ segir
hann og bendir á að ekki sé gert
ráð fyrir að stærstu skjálftar sem
verði hér á landi verði stærri en
sjö á Richter. Suðurlandsskjálftinn
árið 2008 var 6,3 á Richter.
Þá bendir Benedikt á að hér
verða stærstu skjálftarnir á svo-
kölluðum þvergengjum, þar sem
land færist til hliðar eftir brota-
línu, en skjálftinn undan strönd
Japans hafi átt sér stað á svoköll-
uðu sökkbelti. „Þar gengur Kyrra-
hafsflekinn undir Japan og landið
ýtist upp á skil-
unum.“ Risa-
skjálftar þar
sem einn fleki
gengur undir
annan standa
líka lengur yfir
en skjálftar sem
hér þekkjast.
„Svona skjálfti
tekur kannski
eina til tvær
mínútur, meðan meginhreyfing-
arnar í skjálftanum hér 2008 tóku
fjórar til fimm sekúndur.“
Þeim mun lengri tíma sem
skjálftinn tekur þeim mun meira
álag verður á mannvirki. Benedikt
segir að auk þess séu líkur á tjóni
stærðargráðum meiri en hér, ein-
faldlega sökum mannfjölda. Þó sé
öll hönnun húsa í Japan afar vel úr
garði gerð.
„Það sem gerir þennan skjálfta
einstakan er hversu stór hann er
og hversu nálægt hann er gríðar-
lega þéttbýlu svæði,“ segir Bene-
dikt og bendir á að um 10 þúsund
manns hafi verið á aðaláhrifa-
svæði Suðurlandsskjálftans 2008,
en á áhrifasvæði skjálftanna í
Japan í gær sú 30 milljónir manna.
- óká
Land þrýstist upp
en ekki til hliðar
Stóri skjálftinn í Japan í gær er níu hundruð sinnum öflugri en stærstu skjálftar
sem verða hér á landi. Þéttbýli gerir áhrif af skjálftum margalt meiri í Japan.
DR. BENEDIKT
HALLDÓRSSON
Á hverju ári verður hálf milljón greinan-
legra jarðskjálfta í heiminum. Fimmtung-
inn verður fólk vart við, en að jafnaði eru
ekki nema 18 yfir sjö á Richter.
Skjálftamyndandi
hreyfing jarðfleka
Venjulegt/
þrýstigengi:
Flekarnir hreyfast
lóðrétt, falla annað
hvort, eða þrýstast
upp á við.
Þverbrotabelti:
Flekar ganga til á
láréttu, eða því
sem næst láréttu,
misgengi.
Sökkbelti: Einn
jarðfleki þrýstist
undir annan.
Flekaskil: Flekar
færast í sundur
þannig að til verða
jarðsigsdalir eða
neðansjávarhryggir.
Heimild: Bandaríska jarðskjálftamiðstöðin
(USGS)
©GRAPHIC NEWS
„Ég er í sendiráðinu með sendiherranum og öðrum að hringja út um
allt,“ segir Bolli Thoroddsen verkfræðingur. Hann var á fundi í mið-
borg Tókýó þegar skjálftinn reið yfir og segir borð hafa farið að
hristast og hluti falla úr hillum og brotna.
Unnið var að því allan daginn að ná í Íslendinga
í Japan. „Það gengur vel, við vitum ekki til þess að
nokkur hafi lent í neinu. En þetta er náttúrulega
alveg hræðilegt.“
Þegar Fréttablaðið náði síðast tali af Bolla var
komin nótt en hann átti von á því að vaka í sendi-
ráðinu alla nóttina. Enn hefði ekki náðst í alla og
hringt yrði áfram í fólk um nóttina. Um átta leytið í
gærkvöldi var búið að ná í fimmtíu Íslendinga af þeim
fimmtíu og fimm sem voru á lista ráðuneytisins. Sam-
kvæmt upplýsingum frá utanríkisráðuneytinu er ekki
talið að Íslendingarnir sem ekki hefur náðst í séu í
neinni hættu eða að neitt hafi komið upp á hjá þeim. - þeb
Hringja út í alla nótt
BOLLI
THORODDSEN
„Ég var um tíma alveg viss um að ein skólabygging-
in myndi annað hvort hrynja eða að glerin myndu
brotna,“ segir Villimey Sigurbjörnsdóttir, skiptinemi í
Tókýó. Hún var stödd í skólanum þegar skjálftinn reið
yfir og fylgdi öðrum nemendum út úr skólanum.
„Ég fann þá fyrir alvöru hvað jörðin hristist mikið
og ég stóð bara þarna og fylgdist með byggingunum
sveiflast til og frá.“ Hún segir verst hafa verið að síma-
kerfið virkaði ekki og hún gat ekki náð sambandi við
eiginmann sinn, sem er einnig í skiptinámi í Tókýó.
Hún gat þó sent Facebook-skilaboð til sinna nánustu og
látið vita af sér. - þeb
Flúði úr fjórtán hæða
húsi eftir jarðskjálftann
„Ég bý sjálfur í 30 kílómetra fjarlægð frá skólanum
svo ekki get ég auðveldlega snúið heim, en ég fann
þó skjól yfir höfuðið heima hjá vini mínum eftir
að hafa kúldrast á bar og veitingastað í um fjóra
klukkutíma,“ segir Vilhelm Smári Ísleifsson háskóla-
nemi í Tókýó.
Vilhelm var í skólanum þegar skjálftinn reið yfir.
„Það varð uppi fótur og fit þegar jarðskjálftinn varð
og ég yfirgaf bygginguna, sem er fjórtán hæðir,
ásamt vinum mínum umsvifalaust.“ Hann segir fólk
afar skelkað.
Sá byggingar sveiflast
til og frá í skjálftanum
VILLIMEY SIGUR-
BJÖRNSDÓTTIR
VILHELM SMÁRI
ÍSLEIFSSON