Fréttablaðið - 10.06.2011, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 10. júní 2011 17
Það ríkir einstök og merkileg aðskilnaðarstefna í ferðamál-
um á Íslandi. Innfæddir keyra allt
sjálfir, tjalda og gista í bústöðum.
Útlendingarnir eru keyrðir og
látnir gista á hótelum. Það þykir
sérstakt markmið að bjóða hinum
erlendu gestum sem dýrasta gist-
ingu en hinum innlendu sem ódýr-
astan valkost við hana.
Einn slíkur valkostur er sum-
arbústaðurinn. Bústaðir fjarri
þéttbýli geta auðvitað verið hið
yndislegasta fyrirbæri, en stund-
um má velta því fyrir sér hvort
þeir geri mannlífi á landinu endi-
lega mikið gagn.
Um það má efast.
Margur borgarbúinn sem fer
í sumarbústað er auðvitað ekki
að „fara út á land”, ekkert frekar
en sá sem millilendir Kastrup
getur með góðri samvisku sagst
hafa „kíkt aðeins til Danmerk-
ur“. Borgarbúinn kaupir mat-
inn sinn að stórum hluta áður en
hann leggur af stað, hugsanlega
kannski í einhverri keðju í Borg-
arnesi eða á Selfossi, hann tekur
með sér hálfa búslóðina í skottinu,
drekkur síðan bjórinn sinn í nýju
umhverfi og eldar sama matinn
og venjulega, en þó kannski á ann-
arri pönnu en hann á að venjast.
Borgarbúinn fer svo heim eftir
tvo til þrjá daga, treður rusl-
inu sínu í gljáandi svarta poka
og síðan skilar hann pokunum í
bláan gám við afleggjarann. Það
er nú oft það mesta sem innlend-
ir gestir skilja eftir sig á ferða-
lögum. Rusl í svörtum pokum. Og
kannski einhverja smápeninga
fyrir bensíni og hamborgurum í
vegasjoppu við hringveginn.
Ímyndum okkur nú að hluti
þessara þúsunda gesta sem til
dæmis gista í uppsveitum Árnes-
sýslu myndi gista á Selfossi,
Flúðum, Reykholti eða að Laugar-
vatni. Þessir bæir yrðu þá menn-
ingarbæir með iðandi mannlífi,
fjölbreyttum veitingastöðum,
tónleikum og daglegum lista-
viðburðum. En fjarlægðin gerir
mönnum erfitt fyrir. Veitinga-
staður þarf viðskiptavini, helst í
göngu- eða leigubílafjarlægð því
annars þurfa viðskiptavinirnir
að sleppa að drekka áfengi, sem
er vont fyrir staðinn og leiðinlegt
fyrir þá. Eða að þeir keyri fullir
heim sem er leiðinlegt og vont
fyrir alla.
Erfitt er að stunda metnaðar-
fulla matargerð án fólks sem
getur notið hennar. Fyrir vikið er
hamborgarinn með frönskunum
langalgengasti maturinn á land-
inu. Hamborgarinn er minnsti
samnefnari matarsmekks allra
vegfarenda. Hann er fljótgerður,
allir sumarstarfsmenn kunna að
gera hann og allir aðrir kunna
að borða hann. Hann hentar fínt
í hálftímastopp á bensínstöð,
en það er í mörgum tilfellum
því miður sá hámarkstími sem
borgarbúinn eyðir utan bíls eða
bústaðar.
Á Íslandi eru um tólf þúsund
sumarbústaðir. Það gerir einn
bústað á hverja 26 íbúa. Það er
auðvitað slatti. En til samanburð-
ar eru hlutfallslega tvöfalt fleiri
slík „önnur heimili“ á hinum
Norðurlöndunum. Möguleiki til
vaxtar er því umtalsverður. En
án þess að maður hafi neitt um
það að segja þá velti ég því fyrir
mér hvort aukningin gæti ekki
komið í auknum mæli í orlofs-
íbúðum sem byggðar eru inni á
núverandi þéttbýlisstöðum, eða
mjög nálægt þeim, frekar en í
sérstökum sumarbústaðahverfum
utan þeirra.
Maður saknar þess stundum að
ferðast ekki meira um Ísland eins
og best er að ferðast um útlönd:
með föt til skiptanna, tann-
bursta og kreditkort. Helst í rútu
eða flugvél. Án þess að þurfa að
burðast með rúmföt og nokk-
urra daga birgðir af mat. Og auð-
vitað er það manni ekki bannað.
En rödd buddunnar er hávær og
standi einhverjum til dæmis til
boða gisting á vegum stéttar-
félags sem oft er hagstæðari en
húsaleiga á eigin íbúð, þá þykir
það óneitanlega bruðl að splæsa
í tuttugu þúsund króna hótelnótt.
Menn troða því sænginni, kodd-
anum og fimm bónuspokum í
skottið og bruna massasáttir upp
í Miðhúsaskóg.
Það er tvöföld ferðamálastefna
á Íslandi. Útlendingarnir eiga að
gista á hótelum, borða mat á veit-
ingastöðum og sofa í uppábúnu.
Við, hinir innfæddu, eigum helst
að þjónusta okkur sjálf. Þessi
aðskilnaðarhyggja er ekki góð
fyrir neinn. Það myndi styrkja
allan infrastrúktur túrismans
og efla rekstrargrundvöllinn ef
Íslendingar nýttu sér ferðaþjón-
ustuna betur. Ef við viljum fleiri
hótel, tíðari flug- og rútuferð-
ir, metnaðarfyllri veitingastaði
og fleiri tónlistarhátíðir um allt
land, þá þurfum við að fækka
ferðamálastefnum: Úr tveimur í
eina.
Sumarbústaðagettó
Bændasamtökin og landbúnað-arráðherra vilja stöðva við-
ræður um aðild Íslands að Evrópu-
sambandinu. Þess vegna krefjast
þau þess að tollar verði áfram lagð-
ir á evrópskar landbúnaðarvörur
eða innflutningur bannaður – þvert
gegn samþykkt Alþingis um aðild-
arumsóknina og einnig þvert gegn
meginreglum ESB.
Utanríkisráðherra hefur brugð-
ist til andsvara. Hann bendir á að
það geti komið út á eitt fyrir bænd-
ur þegar vöruverð til neytenda
lækkar en ríkisstyrkir ásamt Evr-
ópustyrkjum til bænda hækki þá
verulega á móti. Varla talar utan-
ríkisráðherra svo skýrt nema fyrir
liggi sterkar líkur eða fullvissa um
slíkan samningsárangur.
Þetta eitt eru stórtíðindi. Bænda-
samtökin hljóta að óska eftir nán-
ari upplýsingum um þetta, og þ.
á m. hvort þetta verður sérstakt
samningsákvæði eða hluti af svo-
nefndum Norðurslóðastuðningi.
En Bændasamtökin hljóta einn-
ig að leggja áherslu á fleiri atriði
í viðræðunum um aðild Íslands að
ESB. Meðal slíkra áherslumála
hljóta að vera þessi:
1 Vernd gegn dýrasjúkdómum,
en Íslendingar hafa hörmulega
reynslu af þeim.
2 Vernd fyrir íslenskum búfjár-
stofnum, en Íslendingar rækta
sérstök kyn nautgripa, hrossa,
sauðfjár, geita, hunda og
hænsna.
3 Ákvæði sambærileg á við þau
sem gilda nú innan ESB um land-
búnað á Azoreyjum, Madeira og
Kanaríeyjum, og um atvinnu-
rekstur, fasteignir og jarðeignir
á Möltu og Álandseyjum.
Evrópusambandið er mjög metn-
aðarfullt varðandi varnir gegn
dýrasjúkdómum. ESB er einnig
mjög áhugasamt og metnaðarfullt
varðandi vernd og öryggi fyrir
fjölbreytni í lífríki. Landbúnaður
á Azoreyjum, Madeira og Kanarí-
eyjum nýtur sjálfræðis og sér-
stöðu samkvæmt 349. gr. aðalsátt-
mála ESB. Reglur ESB banna kaup
á lóðum, jörðum, húsum eða öðrum
eignum á Möltu og Álandseyjum
nema kaupandi hafi lögheimili og
reglulega búsetu á staðnum.
Þegar þessi atriði koma til skoð-
unar á vettvangi ESB er ekki talað
um árekstur við fjórfrelsið, heldur
er því vikið til hliðar vegna þess-
ara forgangsákvæða. Framkvæmd
slíkra forgangsákvæða skiptir
miklu hér á landi. Ljóst er t.d. að
íslenskir búfjárstofnar verða því
aðeins verndaðir að bændur hafi
rekstrarlegar forsendur til að nýta
þá. Án slíkra ákvæða verður einn-
ig ókleift að verjast uppkaupum á
hlunnindajörðum.
Bændasamtökin eiga nú fágætt
– líklega einstætt – tækifæri til að
hafa veruleg áhrif á samningsferlið
um aðildarumsókn Íslands að Evr-
ópusambandinu. Þau geta tryggt
mikilvæga hagsmuni íslenskra
bænda á grundvelli ýmissa gild-
andi reglna ESB. Því verður varla
trúað að Bændasamtökin vilji láta
þetta undir höfuð leggjast.
Einstakt tækifæri
Bændasamtakanna
Aðild að ESB
Jón
Sigurðsson
lektor við Háskólann í
Reykjavík
FERÐ ELDRI
FÉLAGA
SPENNU-
GOLF
Hin árlega ferð Rafiðnaðarsambands Íslands árið
2011 fyrir eldri félaga sambandsins verður farin
þann 29. júní. kl. 13 frá Stórhöfða 27,
Grafarvogsmegin.
Að þessu sinni verður farið í Árbæjarsafn og safnið
skoðað og svo verður haldið í nýjan sal Rafiðnaðar-
skólans að Stórhöfða 27 þar sem kaffiveitingar
bíða þátttakenda.
Nánari upplýsingar og skráning hjá Svövu í síma
580-5226 eða með rafpósti á svava@rafis.is.
Spennugolfi 2011 verður haldið þann 24. júní á
Strandarvelli á Hellu. Þátttökugjald er kr. 5.000.-
Innifalið í gjaldinu er golf, matur og rúta.
Rúta fer frá Stórhöfða 31, stundvíslega kl. 10:00.
Áætlað er að hefja leik kl. 12:00.
Þátttakendur vinsamlega skráið:
Nafn, kennitölu, GSM, grunnforgjöf og hvort komið
verði með rútunni.
Sendið á: stefan@rafis.is eða í síma 580-5253
Nánari upplýsingar á www.rafis.is/golfrsi/
RAFIÐANAÐARSAMBAND ÍSLANDS
Pawel Bartoszek
stærðfræðingur
Í DAG