Musica - 01.07.1948, Blaðsíða 21

Karl Sigurðsson, form.
Mandólín og gítar á íslandi
I. GREIN
Karl Sigurðsson er fæddur í Bolungarvík 22. nóv. 1919., en foreldrar
fluttu til Reykjavíkur í maí 1920 og hefur hann átt hér heima síöan.
Hann er pípulagningamaður að iðn, en ver tómstundum sínum til
tónlistariðkana, og lærir gítarleik hjá Sig. Briem. Hann var einn af
stofnendum Mandólínhljómsveitar Rciykjavíkur. Lék hann fyrst á
gítar í liljómsveitinni og kom frarn sem einleikari á hljómleikum í
apríl 1947. En síðan að Mandólon-cello fluttist hingað 1946, hefur
hann leikið á það hljóðfæri í hljómsveitinni. Hann var kosinn formað-
ur M.H.R. 1944, ritari 1945 og ’47 og form. 1948.
Þau gleðitíðindi gerðust nú fyrir skömmu, að er
Musica hóf göngu sína, bauð ritstjórinn unnendum
mandólín og gítarleiks, rúm hér í blaðinu fyrir álhuga-
mál þeirra, svo og fyrir sögu þessarar listgreinar.
Er þetta boð þakksamlega þegið, og vil ég nota
tekifærið til þess að þakka ritstjóranum þann skerf,
sem 'hann leggur til aukins tónlistarþroska hér með
þessari útgáfu.
Svo var til ætlazt, að hér yrði gerð nokkur grein
fyrir sögu mandólínsins hér á landi, en því e'fni er
örðugt að gera tæmandi skil á fljótu bragði. Saga þess
er að vísu ekki löng, en þó er hún það veigamikil
og á vonandi eftir að verða, að söfnun heimilda gæti
orðið ærið verk. Það væri því kærkomið, ef þeir, sem
hafa eittihvað í fórum vitundar sinnar, er .hjálpað
gæti til við þessa söfnun, gerðu svo vel að punkta það
hjá sér og senda til blaðsins eða stjórnar M.H.R. (K. S.
Víðimel 19).
Mandólínið er hljóðfæri þeirra, sem unna blíðum
lögum. Þeir, sem kannast við þann milda þyt, er
bærir loftið og rumskar við angurblíðum tilfinning-
um, þegar vel er leikið á það, geta ekki komizt hjá
að £á áhuga fyrir þessu hljóðfæri, enda býr það einnig
yfir nær ótakmörkuðum möguleikum til kröftugs
og breytilegs leiks.
Þess er ekki getið í greinum um tónlist hérlendis,
að mandólín væri til í eigu þeirra manna, sem helzt
iðkuðu hana í kringum aldamótin síðustu. En aftur
á móti er þess getið að nokkrar virðulegar „maddöm-
ur“ ættu gítar, sem þær léku á og sungu við. En
gítarinn er ómissandi til undirleiks við mandólínið
bæði í hljómsveitum og eins þegar um einleik er að
ræða, auk þess sem hann er sjálfur eitthvert dásamleg-
asta einleikslhljóðfæri, sem til er, enda eru til tónverk
í klassiskum tíl samin fyrir þessi hljóðfæri saman.
Má þar nefna konserta eftir C. Munier, ítalskan gítar-
og mandólínleikara og tónskáld. Eru þetta allmikil
verk og ekki heiglum hent að leika þau. Nokkur
þeirra eru til í eigu M.H.R. auk nokkurra smærri
verka, sem ekki er rúm til að nefna að sinni. En
gaman verður að lifa, þegar mandóMnleikarar hérna
fara að ráða við þau.
Síðan mandólínið kom fyrst hingað til lands, hefur
það hægt en örugglega rutt sér til rúms meðal alþýðu
manna, en merkasta áfangann má e’flaust telja þann,
er Sigurður Briem lagði stund á mandólín og gítar-
nám í Danmörku. En er Sigurður kom 'heim aftur
hóf hann þegar kennslu, sem fyrsti lærði mandólín-
leikarinn og kennarinn.
Upp frá því fellur þessi tónmennt í nokkurnveg-
ínn beinan farveg, er leiðir til stbfnunar M.H.R., sem
nú hefur starfað í því nær fimm ár við vaxandi vin-
sældir og framför í skipan og tækni. Þegar hér er
komið sögu fara ýmis vandamál að koma fram m. a.
verkefnaval og framsetning og geta orðið skiptar skoð-
anir um það, hvaða leiðir skuli farnar.
En þá er vert að atihuga það, að þær leiðir stefni
til aukins þroska og matshæfni á tónlist yfirleitt,
auk þess, sem skemmtun væri, að og sé þá sem flestir
þættir tónlistarinnar teknir til greina.
Framhald.
Það er ekki hægt að álíta listaverk ódauðlegt —
aðeins vegna þess að það þreytir samtíð sína.
Otto Weis.
MUSICA 21