Morgunblaðið - 28.11.2008, Síða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. NÓVEMBER 2008
ÁBURÐARVERKSMIÐJAN hf. var
í Héraðsdómi Reykjavíkur í gær
dæmd til þess að greiða Ingibjörgu
Guðrúnu Magnúsdóttur 189 þúsund
króna þjáningabætur með 2% árs-
vöxtum frá 13. nóvember 2002 til 6.
apríl 2006 en dráttarvöxtum frá
þeim degi til greiðsludags.
Forsaga málsins er sú að 30. sept-
ember 1998 var samtals 510 kg af
150 gráða heitum ammoníaks-
gufum hleypt út í andrúmsloftið
vegna ræsingar og endurræsingar
verksmiðjunnar. Ingibjörg sagði
frá reynslu sinni í viðtali við Morg-
unblaðið 30. september sl.
Niðurstaða dómsins er sú að Ingi-
björg hafi ekki hlotið varanlegan
miska og varanlega örorku af völd-
um atviksins. Að mati dómsins ber
verksmiðjan hins vegar ábyrgð á
tímabundnu heilsutjóni Ingibjargar
á grundvelli sakar og reglu skaða-
bótaréttar um húsbóndaábyrgð.
„Sú niðurstaða byggist á því að
stefnandi hafði símsamband við
starfsmann verksmiðjunnar eftir
fyrri losunina og tilkynnti um
mengunina en engu að síður var
ferillinn endurræstur með tilheyr-
andi losun ammoníaksgufa sem
varð meiri en venjulega og barst
vegna vindáttar að húsi stefnanda,“
segir m.a. í dómnum.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Áburðarverksmiðjan Efnaverk-
smiðju í Gufunesi var lokað 2001.
Dæmdar
bætur
STJÓRN Heimdallar, félags ungra
sjálfstæðismanna í Reykjavík,
krefst þess að stjórn Seðlabanka
Íslands og yfirstjórn Fjármálaeftir-
litsins segi af sér tafarlaust og axli
þannig þá ábyrgð sem þeim ber.
„Stjórn Seðlabankans þarf að
njóta trausts þjóðarinnar og al-
þjóðasamfélagsins en ljóst er að
þetta traust er ekki til staðar. Ef
íslenskt hagkerfi á að ná sér aftur
á strik er nauðsynlegt að bankinn
endurheimti fyrra traust. Mikil-
vægt skref í þá átt er að manna-
breytingar eigi sér stað innan
stjórnarinnar,“ segir í ályktun
stjórnarinnar.
Þá hafi yfirstjórn Fjármálaeftir-
litsins (FME) brugðist eftirlits-
skyldu sinni gagnvart bankakerf-
inu. FME hafi verið í lykilstöðu til
þess að koma í veg fyrir þá at-
burðarás sem leiddi af sér hrun
bankakerfisins, með því að nýta sér
þær heimildir sem fyrir hendi voru.
Stjórn Heimdallar beinir því
einnig til stjórnvalda að manna-
breytingar innan ríkisstjórnarinnar
hjá báðum stjórnarflokkum eru
nauðsynlegar og til þess fallnar að
endurverkja trúverðugleika og
traust til hennar sem glatast hefur.
Ríkisstjórn Geirs H. Haarde verð-
ur að endurheimta traust sitt.
Heimdallur
gerir kröfu
um afsagnir
REGLUVÖRÐUR Nýja Glitnis
banka hf. sinnir fyrst um sinn einnig
regluvörslu fyrir gamla Glitni banka.
Regluvörðurinn ákvað að höfðu sam-
ráði við yfirlögfræðing Nýja Glitnis
og starfsmenn skilanefndar gamla Glitnis banka að
tilkynna til Fjármálaeftirlitsins hugsanlegt brot á
þagnarskylduákvæðum laga um fjármálafyrirtæki
vegna upplýsinga sem fram komu í grein Agnesar
Bragadóttur blaðamanns í Morgunblaðinu sl. sunnu-
dag.
Tilkynningin til Fjármálaeftirlitsins var send í nafni
gamla Glitnis banka og Nýja Glitnis banka, að því er
fram kemur í svörum Kristins Arnars Stefánssonar
regluvarðar við spurningum Morg-
unblaðsins. Kristinn segir ekki hægt
að afhenda afrit af bréfinu þar sem í
því kunni að vera að finna trúnaðar-
upplýsingar.
Sem svar við spurningu um það hvort starfsmaður
eða starfsmenn Nýja Glitnis liggi undir grun um að
hafa látið umræddar upplýsingar af hendi við blaða-
mann Morgunblaðsins eða koma þeim á framfæri seg-
ir Kristinn Arnar að verið sé að athuga málið í gamla
og Nýja Glitni. Athuguninni sé stjórnað af regluverði í
samráði við innri endurskoðanda og skilanefnd. Hann
kveðst ekki geta tjáð sig nánar um efnisatriði en nið-
urstöður verði tilkynntar til Fjármálaeftirlitsins.
Regluvörður tilkynnti um
hugsanlegt þagnarskyldubrot
Í HNOTSKURN
»Fram kemur í greinAgnesar Bragadóttur í
sunnudagsblaði Morgunblaðs-
ins að hún hafi undir höndum
gögn úr lánabókum Glitnis
sem sýni fram á óeðlilega
lánafyrirgreiðslu við stærstu
hluthafa FL Group og brot á
verklagsreglum bankans við
lánveitingar til FL Group.
YFIRVÖLD í Færeyjum rannsaka
nú hvort skipstjórar tveggja fær-
eyskra skipa hafi stundað ólöglegar
veiðar í íslenskri landhelgi. Talið er
að þeir hafi hulið slóð sína með því
að slökkva á fjareftirlitsbúnaði sem
sýnir hvar skipin eru stödd.
Annað skipið, Brestur, var staðið
að ólöglegum veiðum í landhelginni
í janúar 2007 en komst undan.
Grunaðir um
landhelgisbrot
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
FRUMVARP um hertar reglur um
fjármagnsflutninga frá landinu og
gjaldeyrisviðskipti var lagt fram á
Alþingi í gærkvöldi og fékk meðferð
með afbrigðum frá þingskapalögum.
Fram kom í máli Björgvins G. Sig-
urðssonar viðskiptaráðherra þegar
hann mælti fyrir frumvarpinu og í at-
hugasemdum við það að talsverð
hætta væri á að þeir sem ættu veru-
legar fjárhæðir í krónum, bæði á inn-
lánsreikningum og í verðbréfum,
legðu allt kapp á að selja slík bréf og
kaupa gjaldeyri til að koma fjármun-
um sínum úr landi þegar möguleikar
til gjaldeyrisviðskipta opnuðust á ný.
Hætta væri á að gengi íslensku krón-
unnar lækkaði við þetta, umfram það
sem annars hefði orðið.
Til að stemma stigu við þessu er
talin brýn nauðsyn á að grípa til
tímabundinna takmarkana á fjár-
magnshreyfingum milli landa.
Vísað er til viljayfirlýsingar ís-
lenskra stjórnvalda í tengslum við
umsókn ríkisstjórnarinnar til Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins um fjár-
hagslega fyrirgreiðslu en þar var
lýst þeirri fyrirætlan að koma á stöð-
ugleika á gengi íslensku krónunnar.
Ekki er talið víst að þær aðgerðir
sem Seðlabankinn getur gripið til að
óbreyttum lögum, svo sem hækkun
stýrivaxta og fleira, dugi.
Skilaskylda á gjaldeyri
Í frumvarpinu er gert ráð fyrir að
Seðlabankanum sé heimilt að gefa úr
reglur sem takmarka eða stöðva
tímabundið tiltekna flokka fjár-
magnshreyfinga og gjaldeyrisvið-
skipti sem þeim tengjast, ef þær eru
taldar valda alvarlegum og veruleg-
um óstöðugleika í gengis- og pen-
ingamálum. Jafnframt er Seðla-
banka heimilað að setja reglur um
skilaskyldu þeirra innlendu fyrir-
tækja sem afla gjaldeyris. Ekki er þó
gert ráð fyrir að fyrirtækin þurfi að
selja gjaldeyrinn heldur að þau geti
lagt hann á innlenda gjaldeyrisreikn-
inga og haft þannig aðgang að hon-
um til hefðbundinna viðskipta. Allar
þessar reglur þarf viðskiptaráðherra
að samþykkja fyrirfram. Heimildin
gildir í tvö ár, samningstíma aðstoð-
ar Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
Í lagafrumvarpinu er mjög hertar
heimildir til eftirlits og refsinga ef
brotið er gegn lögunum.
Þegar viðskiptaráðherra mælti
fyrir frumvarpinu kom fram að
stjórnarandstaðan hafði fallist á að
liðka fyrir afgreiðslu frumvarpsins,
þótt það bæri brátt að. Jón Bjarna-
son, þingmaður Vinstrihreyfingar-
innar – græns framboðs, vakti at-
hygli á því að þingsályktunartillaga
vegna samkomulags ríkisstjórnar-
innar við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn,
sem frumvarpið byggðist á, hefði
ekki hlotið afgreiðslu þingsins og
taldi hann þetta óþinglega meðferð.
Höft til að sporna við meiri
lækkun íslensku krónunnar
Morgunblaðið/Kristinn
Umræður Jón Bjarnason hafði ekki getað kynnt sér efni frumvarpsins áður en efnt var til fyrstu umræðu um það.
Gert ráð fyrir
takmörkunum á
flutningi fjármagns
úr landi og gjald-
eyrisviðskiptum
VILHJÁLMUR
Egilsson, fram-
kvæmdastjóri
Samtaka at-
vinnulífsins, fer
fram á að frum-
varp um breyt-
ingar á lögum
um gjaldeyr-
ismál verið dreg-
ið til baka „hið snarasta“, en sam-
kvæmt því er Seðlabankanum gert
kleift með tímabundnum takmörk-
unum á gjaldeyrisviðskipti að
hindra fjármagnsflótta úr landi.
„Ég legg eindregið til að þetta
frumvarp verði dregið til baka hið
snarasta. Útflytjendur sem það
vilja munu í gegnum greiðslufresti
og umboðsfyrirtæki hafa algjöra
stjórn á því hvað þau koma með inn
í landið og allt þetta mun stórkost-
lega skaða íslenskt viðskiptalíf.“
baldura@mbl.is
Yrði til
„stórskaða“
GUÐJÓN Rún-
arsson, fram-
kvæmdastjóri
samtaka fjár-
málafyrirtækja,
telur að frum-
varpið um breyt-
ingar á gjaldeyr-
islögum muni
veita ríkisstjórn-
inni afar róttæka heimild.
„Þetta kom manni á óvart eins og
mörgum öðrum. Ég hef ekki náð að
lesa frumvarpið í gegn og tjái mig
um málið með þeim fyrirvara. Það
er hins vegar alveg ljóst út frá því
hvernig málið er lagt upp að hér er
verið að veita ákaflega róttæka
heimild sem hlýtur að vera afar
vandmeðfarin. Ef þessar heimildir
verða notaðar í ríkum mæli með
víðtæku inngripi gætu áhrifin jafn-
vel orðið önnur en að er stefnt.“
baldura@mbl.is
Veitti róttæka
heimild
„ÞETTA er skilj-
anleg lagasetn-
ing, því það er
óvarlegt að setja
krónuna á flot
við skilyrði fulls
frelsis í fjár-
magnshreyf-
ingum vegna
þess hversu háar
fjárhæðir eru í svokölluðum krónu-
bréfum í samanburði við verðmæti
mögulegs vöruskiptaafgangs,“ seg-
ir Gylfi Zoëga hagfræðiprófessor.
Ókostur við þessa leið sé sá að orð-
spor landsins meðal erlendra fjár-
festa versni. Vonandi verði unnt að
koma á eðlilegum utanríkisvið-
skiptum fljótlega. Slíkt geti gerst ef
grynnkað verði á skuldum þjóðar-
búsins með eignasölu til útlendinga.
Farsælla sé að leysa málin í sátt í
stað þess að setja lög sem bitna á
erlendum fjárfestum. silja@mbl.is
Skiljanleg
lagasetning
„ÞETTA kemur
mér ekki á
óvart,“ segir Jón
Sigurðsson, for-
stjóri Össurar
hf., um laga-
frumvarp til
breytingar á lög-
um um gjaldeyr-
ismál. Jón var
staddur erlendis þegar Morg-
unblaðið náði tali af honum og
hafði því ekki haft tök á að kynna
sér lagafrumvarpið í þaula. „Það
getur engum litist vel á þetta, því
þetta eru gjaldeyrishöft og þar
með er áfram verið að grafa undan
tiltrú okkar á krónunni. Hins vegar
má vel vera að þetta sé ill-
nauðsynlegt í ljósi aðstæðna,“ segir
Jón og tekur fram að þessi ráð-
stöfun muni síður en svo styrkja
starfsemi Össurar hérlendis.
silja@mbl.is
Engum getur
litist á þetta