Morgunblaðið - 14.02.2009, Blaðsíða 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2009
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
ÞEIR sem áttu í stutta skuldabréfasjóði SPRON
gætu þurft að bíða í tvö til þrjú ár eftir að fá að fullu
greitt út. Allt laust fé í sjóðnum hefur nú verið
greitt út og nemur hlutfallið 15,3 prósentum af inn-
eign viðskiptavina við fall bankanna. Sjóðurinn
hafði verið lokaður síðan þá. Staðan er ekki betri
hjá fyrirtækjasjóðum Byrs, Landsbanka, hávaxta-
sjóði Kaupþings og skuldabréfasjóðum Glitnis.
Hafin er greiðsla úr sjóði Kaupþings, en við-
skiptavinir hinna þurfa enn að bíða.
„Svínslegt,“ segir kona sem lagði 1,5 milljónir inn
í stutta skuldabréfasjóð SPRON þegar leið á sept-
embermánuð. Hún og maðurinn hennar vildu
dreifa áhættunni af ótta við að tapa sparifé fyrir
bankahrunið. Hún segir að þeim hafi verið boðnar
tvær leiðir, langur eða stuttur skuldabréfasjóður.
Hún hafi viljað vita hver eignasamsetningin væri.
Starfsmaðurinn sem kynnti sjóðinn hafi sagst ekki
mega gefa það upp. „En hann fullyrti að einungis
örugg fyrirtæki væru í sjóðnum og tók fram að
sjóðurinn ætti ekki skuldabréf á Eimskip, þrátt fyr-
ir að ég hafi ekki spurt sérstaklega um það.“
Eimskip er meðal tíu stærstu fyrirtækjanna sem
sjóðurinn byggist á og nemur hlutfallið 8,33%.
Vilja gæta hags viðskiptavina
Björg Kristinsdóttir, framkvæmdastjóri hjá
SPRON verðbréfum, segir þessa leið, að greiða
sjóðinn smátt og smátt út, valda til að tryggja sem
best hag viðskiptavina. Á þessum tíma hafi við-
skiptavinir fengið að vita hverjir stærstu aðilar í
sjóðnum voru, en þó aðallega hver eignadreifingin
var. Sjóðirnir hafi verið kynntir þeim sem vildu
dreifa áhættunni, því á þessum tíma hafi innlán um-
fram þrjár milljónir króna ekki verið tryggð. „Það
breyttist ekki fyrr en með neyðarlögunum 6. októ-
ber.“
Björg segir það fara eftir því hvernig gangi að
innheimta skuldabréfin hversu lengi viðskiptavinir
þurfi að bíða. Greitt verði út jafnt og þétt og ekki
með meira en sex mánaða millibili. „Alltaf þegar
safnast peningar greiðum við út,“ segir hún og er
bjartsýn miðað við aðstæður. „Auðvitað eru þetta
misjafnir skuldarar en það er ekki nokkur ástæða
til að halda annað en að margir þeirra muni borga
sitt. Svo verður tíminn að leiða í ljós hvernig staða
fyrirtækjanna þróast á næstu árum,“ segir hún.
Bíða eftir sparifénu í allt að þrjú ár
 Bankarnir hafa ekki
enn opnað suma skulda-
bréfa- og fyrirtækjasjóði Fyrsta greiðsla úr fyrirtækja-
sjóði Byrs verður í mars. Ekki
hefur verið ákveðið hversu hátt
hlutfall verður greitt út. Ein-
ungis 68 áttu í fyrirtækja-
sjóðnum. Þeir sem áttu fyr-
irtækjabréf í Landsbankanum
fá fyrstu greiðslu 1. apríl. Ljóst
er að afföllin á skuldabréfunum
verða í það minnsta 38%. Hjá
Glitni verður greitt út úr
skuldabréfasjóði 1 og 11 þann 1.
júlí, en svör um hversu hátt
hlutfallið yrði fengust ekki.
Þurfa enn að bíða
Eftir Unu Sighvatsdóttur
una@mbl.is
ÞÆR þúsundir Íslendinga sem nú eru atvinnu-
lausar búa flestar að því að geta leitað til fé-
lagslega kerfisins eftir bótum og aðstoð. Ekki eiga
þó allir rétt á atvinnuleysisbótum og í sumum til-
fellum virðist fólk falla í hálfgerðar glufur í kerf-
inu. Sú staða blasir nú við Gerði Jónsdóttur, sem
hyggst nú flytja til Frakklands með manni sínum.
„Þetta er undarleg staða, að vera nýkomin úr
námi, en hafa enga möguleika á að afla mér
neinna tekna, því ég fæ ekki vinnu og ekki bætur.
Í rauninni er bara verið að reka mann úr landi því
ég hef ekki neitt hér,“ segir Gerður.
Hún hefur verið atvinnulaus síðan hún lauk
mastersritgerð sinni í opinberri stjórnsýslu við
Háskóla Íslands í janúar. Hún uppfyllir hinsvegar
ekki skilyrði fyrir atvinnuleysistryggingum þar
sem hún nær ekki því marki að hafa unnið í a.m.k.
þrjá mánuði á Íslandi síðastliðin þrjú ár.
Ekkert fjárhagslegt sjálfstæði lengur
Gerður bjó í Bandaríkjunum í tæp tvö ár af síð-
ustu þremur þar sem maðurinn hennar var í dokt-
orsnámi. Hún var nemi við HÍ á sama tíma, á
námsleið sem bauð ekki upp á fullt nám í fjarnámi
og starfaði sem kennari í grunnskóla þar í landi.
Vegna þess að hún gat ekki stundað fullt nám átti
hún ekki rétt á fæðingarorlofi þegar hún eignaðist
dóttur sína, heldur fékk aðeins fæðingarstyrk.
Hefði hún fengið fullt fæðingarorlof ætti hún nú
rétt á bótum þar sem það telst til starfstíma. Svo
er hinsvegar ekki og situr Gerður því uppi
aðgerðalaus eftir útskrift, því hún hefur heldur
ekki réttindi til að fá styrki til að sækja námskeið.
Hún segist fullviss um að fleiri útskrifaðir náms-
menn séu í svipaðri stöðu. „Auðvitað skil ég að
það verði að vera lög og reglur í kringum þetta,
en akkúrat núna þarf kannski að skoða hvert til-
felli fyrir sig því kerfið er ekki mjög hliðhollt ein-
staklingum sem hafa verið að mennta sig erlendis.
Þeir sem koma heim úr langskólanámi og fá enga
vinnu hafa heldur engin réttindi til atvinnuleys-
isbóta.“ Gerður segist vilja vekja athygli á þeim
sem eru í þessari stöðu þar sem hingað til hafi
einkum verið rætt um þá sem þegar hafa misst
vinnuna og eru hvattir til að sækja nám. Sjálf hef-
ur Gerður þegar lokið BA-prófi í mannfræði og
borgarfræði, og nú MPA í opinberri stjórnsýslu.
„Mér var sagt að það væru fleiri í svipuðum
sporum en svo heyrir maður ekkert um hina og
veltir fyrir sér hvernig þeir fara að þessu. Ég er
þó svo heppin að eiginmaður minn hefur góðar
tekjur og við getum lifað af þeim eins og er en ef
hann missir vinnuna líka getum við ekki lifað bara
af hans atvinnuleysisbótum.“
Vita ekki hvort þau koma heim aftur
Gerður hefur að eigin sögn verið með alla anga
úti við atvinnuleit síðustu mánuði en ekkert geng-
ið eins og mál standa. Fjölskyldan hefur því
ákveðið að flytja til Frakklands innan nokkurra
mánaða, þar sem honum býðst trygg staða við há-
skóla í Lyon. Þar ætlar Gerður að læra frönsku
og sjá hvaða tækifæri bjóðast.
Gerður segir dæmi eins og hennar stangast
nokkuð á við þá umræðu að nauðsynlegt sé að
halda menntafólki í landinu og tryggja að nemar
erlendis flytjist heim að loknu námi. „Ég býst við
að mér muni bjóðast einhver tækifæri að ári liðnu
hér heima, en engu að síður er ekkert sjálfgefið
að við flytjumst heim að ári liðnu. Við munum
meta stöðuna og sjá hvort einhver tækifæri bjóð-
ast.“
Morgunblaðið/Heiddi
Ætla burt Gerður Jónsdóttir, Hannes Hannesson og dóttir þeirra Iðunn Anna Hannesdóttir.
„Í rauninni er bara verið
að reka mann úr landi“„MÁLIÐ snýstöðru fremur umþað að við mun-
um eignast Tal
að fullu, að
óbreyttu, án þess
að þurfa að
greiða neitt fyrir
það. Þess vegna
hafa deilur hlut-
hafi í Tali verið
harðar. Það hins
er vegar aðkallandi að fulltrúar
Samkeppniseftirlitsins, sem gengu
út úr stjórn Tals, skýri stór orð sín í
afsagnarbréfi sínu,“ segir Þórdís
Sigurðardóttir, stjórnarformaður
Teymis, stærsta eiganda Tals.
Hilmar Ragnarsson og Þórhallur
Örn Guðlaugsson tóku sæti í stjórn
Tals að beiðni Samkeppniseftirlits-
ins en þeir komu inn í stjórnina fyr-
ir fulltrúa Teymis. Byggðist
ákvörðun eftirlitsins um setu þeirra
í stjórninni á því að það gæti valdið
óafturkræfum skaða á samkeppni
ef fulltrúar Teymis fengju að sitja í
stjórninni. Eftirlitið hafði áður
komist að því að Teymi, Tal og
Vodafone hefðu sennilega brotið
gegn ákvörðun sem var grundvöll-
ur fyrir því að samruni fjarskipta-
fyrirtækjanna Hive og Sko var
heimilaður. Helstu eigendur Tals
eru Teymi með 51 prósent og Her-
mann Jónasson og Jóhann Óli Guð-
mundsson með 49 prósent. Sam-
kvæmt samningi getur Teymi
eignast félagið fyrir tólffalda
EBIDTA-framlegð 1. september. Ef
framlegðin er neikvæð þá mun
Teymi samt geta eignast félagið að
fullu, fyrir ekkert. magnush@mbl.is
Skýringar
aðkallandi
Harðar deilur hlut-
hafa halda áfram
Þórdís
Sigurðardóttir
REIKNAÐ er með því að samn-
ingar um yfirtöku ríkis og Reykja-
víkurborgar á framkvæmdum við
tónlistar- og ráðstefnuhúsið við
Reykjavíkurhöfn verði afgreiddir á
aukafundi borgarráðs næstkom-
andi þriðjudag eða á reglulegum
fundi ráðsins á fimmtudag.
Austurhöfn sem heldur utan um
verkefnið fyrir hönd ríkis og borg-
ar hefur verið að semja um yfirtöku
þess, frá því ljóst varð að Portus
ehf. sem tók að sér að byggja húsið
og reka í einkaframkvæmd myndi
ekki geta haldið áfram. Reiknað er
með að dótturfélag Austurhafnar
kaupi mannvirkið og annist fram-
kvæmdir, þar til hægt verður að
selja húsið eða leigja út reksturinn.
Ríkisstjórnin hefur afgreitt málið
af sinni hálfu og var niðurstaða
hennar lögð fyrir borgarráð sl.
fimmtudag en afgreiðslu málsins
frestað. helgi@mbl.is
Yfirtaka tónlist-
arhúss afgreidd
í næstu viku
Áhrif kreppunnar á fjölskyldur
Tilfelli líkt og Gerðar hafa komið upp öðru
hvoru að sögn Líneyjar Árnadóttur, forstöðu-
manns greiðslustofu Vinnumálastofnunar. „Ég
myndi ekki segja að það væru mörg dæmi, en
það koma svona tilvik annað slagið.“
Rétturinn til atvinnubóta er áunninn með
atvinnuþátttöku í 25% starfshlutfalli að lág-
marki, eða námi í 75-100% námshlutfalli.
Áunnin réttindi geymast í tvö ár í tilfelli launa-
manns, en í þrjú ár ef um námsmann er að
ræða.
Kerfið tekur því tillit til aðstæðna flestra en
þó kemur fyrir að einstaklingar lendi á milli
kerfa og viðbúið að þeim dæmum fjölgi eftir
því sem atvinnuleysisstigið hækkar. Líney seg-
ir Vinnumálastofnun reglulega berast fyr-
irspurnir frá Íslendingum búsettum erlendis
um réttindi sín og hvernig flytja megi réttindi
á milli landa.
Í sumum tilfellum er þetta fólk rétt-
indalaust vegna aðstæðna undanfarin ár og
segir Líney það einkum eiga við um náms-
menn erlendis, eða þá sem fylgt hafa maka í
námi erlendis. Engin undantekningarákvæði
eru í lögum eins og er gagnvart þessum til-
fellum.
Gerður sendi á dögunum erindi til mennta-
málaráðherra þar sem hún benti á nauðsyn
þess að skoða þessar reglur vegna sérstakra
aðstæðna nú. Líney segist ekki vita til þess að
enn hafi verið nein samskipti milli stjórnvalda
og Vinnumálastofnunar vegna undantekninga-
tilfella. „En ég veit að stjórnvöld eru vakandi
yfir lögunum og hvort hugsanlega þurfi að
gera einhverjar breytingar til að bæta stöðu
fólks.“
Tilvik sem þessi koma
annað slagið upp
 Ekki eiga allir rétt á atvinnuleysisbótum hérlendis
 Áunnin réttindi geymast í þrjú ár hjá námsmönnum