Saga - 1984, Page 226
224
SVANUR KRISTJÁNSSON
unnar á 18. og 19. öld, hún telur Eggert Ólafsson, Skúla
Magnússon, Jón Sigurðsson, Skúla Thoroddsen og aðra
slíka fulltrúa sína í baráttu gegn erlendri yfirdrottnun og
íslensku afturhaldi.39
b) Sérstök íslatidssöguskoðun þar sem verkalýðsbaráttan og
Kommúnistaflokkurinn voru talin rótskyld stéttabarattu
fyrri alda, sem hófst þegar á landnámstímanum með upP'
reisn þræla að talið var.
í grein sinni „Náttfari“, sem birtist í Rétti 1930, sagði
Gunnar Benediktsson:
Með landnámi Ingólfs hefst saga alþjóða kúgunarinnar á ís-
landi. Einmitt fyrir þær sakir hefir borgaraleg sagnaritun
sæmt hann heitinu: „Fyrsti landnámsmaður íslands“. En
með stroki Náttfara af skipi Garðars hefst annar þáttur í sóg'
unni, sem gegnum hana alla er snúinn saman við hinn fyrr'
nefnda, þótt íslensk sagnaritun hafi gert hann að olnboga'
barninu. Sá þáttur er frelsisbarátta kúgaðrar alþýðu á ís'
landi. Það sem við höfum þeim þætti kynnst, hefir verið
leitt fram í dagsljós sögunnar fyrir þá sök, að hann hefir
verið svo sterkt ofinn saman við sögu yfirstéttarinnar, að
ekki var hægt að dylja hann. En hitt er víst, að sú baratta
hefir látlaust verið háð einhverstaðar í einhverri mynd.
í kvæðum Jóhannesar úr Kötlum er einnig að finna sviP'
aða sögulega skírskotun, einna fyrst í kvæðinu „Fyrsti niai
í ljóðabókinni Ég lœt sem ég sofi (1932), en síðar mjög greinlj
lega í kvæðum eins og „Vér öreigar“ (birtist fyrst í Rc,t'
1934) og „Frelsi" (1935). Jóhannes sendi síðar frá sér bókin3
Hrímhvíta móðir. Söguljóð, en eins og nafnið bendir til er þ3t
að finna ljóð, sem túlka íslandssöguna allt frá landnánu 1
nútímans.41 (Kvæðið „Frelsi" var raunar stefnuyfirlýslll£
Rauðra penna, tímarits Félags byltingarsinnaðra rithöfunda>
sem mikil áhersla var lögð á, að hæfi útgáfu 1935, eltt
hundrað árum eftir að ársritið Fjölnir kom fyrst út.4')
39. Einar Olgeirsson: Þjóðlegur metnaður. Réttur 20 (1935), bls. 169.
40. Réttur 15 (1930), bls. 121.
41. Sjá aftanmálsgrein 15.
42. Sjá aftanmálsgrein 16.