Morgunblaðið - 21.12.2009, Blaðsíða 16

16 FréttirVIÐSKIPTI | ATVINNULÍF
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 21. DESEMBER 2009
í jólaskapi
kr.
kg1395
FS skata kæ
st
kr.
kg949
GLK léttsal
taður
þorskur
kr.
stk.368
Stóruvalla
hangiflot
kr.
stk.329
Stóruvalla
hamsatólg
Eftir Ívar Pál Jónsson
ivarpall@mbl.is
MÁR Guðmundsson seðla-
bankastjóri segir að Seðlabanki Ís-
lands hafi átt aðild að samráðshópi,
sem í voru ráðuneytisstjórar for-
sætis-, fjármála- og viðskiptaráðu-
neytis, sem hist hafi vikulega í
tæplega ár fyrir hrun íslensku við-
skiptabankanna í október í fyrra.
„Í samræmi við hlutverk hópsins
kynnti Seðlabankinn margvíslegt
efni er varðaði stöðu og horfur á
fjármálamörkuðum, þ.m.t. þróun
veðlána bankans. Jafnframt gerði
Seðlabankinn grein fyrir breyt-
ingum á framkvæmd lánveitinga
sinna. Að öðru leyti hvað varðar
umræður í ofangreindum samráðs-
hópi vísast til forsætisráðuneytis
sem á þessum tíma hafði for-
mennsku í hópnum.“
Birt á vef bankans
Í skriflegu svari seðlabankastjóra
við spurningum Morgunblaðsins
segir hann að fjárhæð útistandandi
veðlána í heild hafi verið og sé birt
á vef Seðlabanka Íslands og staða í
lok mánaðar komi fram í efnahags-
reikningi bankans. Birst hafa frétt-
ir af því að undanförnu að ráð-
herrar í ríkisstjórn hafi ekki vitað
af stöðu veðlána Seðlabanka Ís-
lands í aðdraganda hrunsins í októ-
ber á síðasta ári.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
um ríkisreikning ársins 2008 segir,
að fyrir liggi að hinir föllnu bankar
hafi aflað sér lausafjár með lánum
frá minni fjármálafyrirtækjum sem
aftur fengu lán frá Seðlabankanum
gegn ótryggum veðum. Ríkisend-
urskoðun segir að spyrja megi
hvers vegna Seðlabankinn hafi ekki
brugðist fyrr við þessum „leik“
bankanna og hert kröfur um veð
gegn lánum til minni fjármálafyr-
irtækja. Að mati Ríkisendurskoð-
unar hefði þetta getað dregið úr því
tjóni sem ríkissjóður og Seðlabank-
inn sátu uppi með eftir fall bank-
anna.
Már segir að reglur um viðskipti
fjármálafyrirtækja hafi verið end-
urskoðaðar síðast fyrir hrun í ágúst
2008. „Breytingar sem urðu á
reglum um viðskipti fjármálafyrir-
tækja á árinu 2008 voru gerðar
með það að markmiði að gefa bönk-
um tækifæri til að setja að veði
fleiri tegundir eigna, þ.e. erlend
bréf, sérvarin bréf eða eignavarin
bréf. Reglur annarra seðlabanka
eru hafðar til hliðsjónar við endur-
skoðun reglna Seðlabanka Íslands
um viðskipti við fjármálafyrirtæki.
Aðallega hefur verið horft til reglna
ECB og seðlabanka á Norðurlönd-
unum. Reglurnar voru lagaðar að
íslenskum aðstæðum og innihéldu
t.d. strangari kröfur um lánshæf-
ismat en reglur evrópska bankans.
Reglur Seðlabanka Íslands voru
einnig þrengri en reglur ECB að
því leyti að þær heimiluðu ekki veð-
setningu krafna sem ekki voru
markaðsskráðar,“ segir Már.
Öll veð í samræmi
við reglur bankans
– Voru veðlán Seðlabanka Ís-
lands til minni fjármálastofnana í
aðdraganda hrunsins, sem Ríkis-
endurskoðun minnist á í skýrslu
sinni og nema 345 milljörðum
króna, í ósamræmi við reglur bank-
ans?
„Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
er verið að vísa í kröfur sem urðu
eftir í Seðlabankanum og fluttar
voru yfir til ríkisins í árslok 2008.
Um 65% af 345 ma.kr. voru vegna
veða minni fjármálafyrirtækja þar
sem andlagið voru ótryggð skulda-
bréf gefin út af stóru bönkunum
þremur. Við hrun bankanna voru
öll veð í samræmi við reglur bank-
ans. Hinn 20. október 2008 jók
Seðlabankinn frádrag ótryggðra
skuldabréfa gefinna út af gömlu
bönkunum í 50%. Starfandi fjár-
málafyrirtæki urðu því að leggja
fram frekari tryggingar. Sumar
þeirra var aðeins hægt að leggja
fram að fengnu sérstöku samþykki
bankastjórnar.“
Stuðst við lánshæfismat
– Hafði Seðlabankinn forsendur
til að ætla að skuldabréf íslensku
viðskiptabankanna væru ótryggari
en efnahagsreikningur þeirra sagði
til um (eiginfjárhlutfall í kringum
10%)?
„Við mat á gæðum trygginga var
fyrst og fremst stuðst við lánshæf-
ismat (credit rating), en lánin voru
veitt á þeirri forsendu að bankarnir
uppfylltu reglur um eigið fé.“
– Urðu neyðarlögin þess valdandi
að tap Seðlabanka Íslands vegna
þessara lána með veði í skuldabréf-
um bankanna varð meira en ella?
Með þeim komust innlán fram fyrir
skuldabréf í forgangsröð krafna.
„Niðurstaða er ekki fengin á
uppgjörum krafna í þrotabú bank-
anna en það segir sig sjálft að for-
gangur innlána dregur úr væntum
endurheimtum vegna annarra
krafna.“
Seðlabankinn kynnti ráðu-
neytisstjórum stöðu veðlána
Bankinn gerði strangari kröfur um lánshæfismat en Evrópubankinn í reglum um veðlán til bankanna
Morgunblaðið/Ómar
Veðlán Reglur Seðlabanka Íslands voru þrengri en reglur Evrópubankans að því leyti að þær heimiluðu ekki veð-
setningu krafna sem ekki voru markaðsskráðar, að sögn Más Guðmundssonar seðlabankastjóra.
Í HNOTSKURN
»Ráðuneytisstjórar voru ásamráðsfundum í aðdrag-
anda hrunsins upplýstir um
margvíslegt efni er varðaði
stöðu og horfur á fjár-
málamörkuðum, þ.m.t. þróun
veðlána bankans.
» Við hrun bankanna voruöll veð í samræmi við regl-
ur Seðlabankans.
» Veðlán voru veitt á þeirriforsendu að bankarnir
uppfylltu reglur um eigið fé.
STJÓRNVÖLD á
Írlandi hafa sam-
þykkt lög sem er
ætlað að lokka
vogunarsjóði til
landsins. Sam-
kvæmt breska
blaðinu Fin-
ancial Times þá
munu lögin gera
það einfaldara
fyrir vogunar-
sjóði að færa starfsemi sína frá
skattaskjólum á borð við Cayman-
eyjar til Írlands. Samkvæmt lög-
unum verður auðveldara fyrir slíka
sjóði að skrá starfsemi sína á Ír-
landi.
Tækifærið sem stjórnvöld í Dubl-
in hyggjast nýta sér er tilkomið
vegna þess að helstu iðnríki heims
stefna að því að þrengja að þeirri
fjármálastarfsemi sem er stunduð í
skattaskjólum víðsvegar um heim.
Það þýðir að fjárfestar þurfa í
auknu mæli að skrá sjóði sína í ríkj-
um sem þykja ábyrgjast fullnægj-
andi eftirlit með slíkri starfsemi.
Meðal þeirra breytinga sem búist
er við á starfsemi vogunarsjóða er
að þeir sem hyggjast selja fjármála-
afurðir sínar innan Evrópusam-
bandsins verða að hafa heimilisfesti
í einhverju af aðildarríkjunum.
Írar lokka
til sín vog-
unarsjóði
Írar Lokka til sín
fjárfesta.