Morgunblaðið - 21.12.2009, Page 29

Ég kynntist Hrafni vini mínum,
eða Krumma, eins og við vorum vön
að kalla hann, hjá Félagsmálastofn-
un Kópavogs, 1986 þegar ég hóf starf
þar. Á þessum vinnustað kynntist ég
litríkum og afar skemmtilegum hópi
fólks. Félagsþjónusta í bæjarfélag-
inu var í örri þróun á þessum tíma og
óvenjumikið um ýmiskonar ný-
breytni og nýsköpun sem Krummi
átti stóran þátt í að móta. Eitt af
þeim mörgu verkefnum sem hann
stofnaði ásamt Ásdísi Skúladóttur
var langt á undan sinni samtíð. Þetta
var Hananú en það verkefni endur-
speglaði ágætlegu viðhorf hans.
Krumma var umhugað um að brjóta
niður ósýnilega múra milli kynslóða
og milli fatlaðra og ófatlaðra og að
fólk tæki sjálft þátt í að móta eigið
umhverfi og hafa það skemmtilegt
saman.
Það var fátt sem hugsjónamaður-
inn Krummi hafði ekki áhuga og
skoðanir á. Um það vitnar mikill
fjöldi dagblaðsgreina sem hann
skrifaði í gegnum árin um hin fjöl-
breyttustu þjóðarfélagsmál svo sem
réttindamál aldraðra og fatlaðra,
verndaða vinnustaði, fötluð ung-
menni, heilbrigðismál aldraðra, at-
vinnumál, atvinnuþróun, jafnréttis-
mál, lífeyrissjóðsmál, efnahagsmál
og stjórnmál.
Síðustu æviárin dvaldi Krummi á
hjúkrunarheimili aldraðra í Sunnu-
hlíð og tók virkan þátt í félagsstarf-
inu þar meðan heilsan entist. Hann
brá ekki út af venju og átti frum-
kvæði að því að setja af stað nýjung-
ar. Þannig setti hann upp ljóðasýn-
ingu með eigin frumsömdum ljóðum.
Hann átti heiðurinn af því að koma á
vikulegum samsöng íbúa og aðstand-
enda þeirra. Krummi var raunar
mikill tónlistaráhugamaður og vel að
sér í tónlistarfræðum. Ein af
ánægjulegustu stundum mínum með
Krumma var þegar við fórum á tón-
leika Gunnars Kvaran þar sem við
fengum tækifæri til að upplifa og
hugleiða hinar áhrifamiklu sellósvít-
ur Bachs.
Lífsviðhorf Krumma koma vel
fram í þeim hugmyndum og verkefn-
um sem hann mótaði, sem fólst í því
að fólk ætti að taka virkan þátt í að
móta samfélagið, það ætti að bjóða
viðteknum viðhorfum birginn, berj-
ast fyrir hagsmunum þeirra sem
ættu undir högg að sækja en jafn-
framt að njóta tilverunnar. Þessi við-
horf endurspegluðu lífsstarf
Krumma. Blessuð sé minning góðs
vinar.
Ég færi Ester og dætrum þeirra
mínar dýpstu samúðarkveðjur.
Ómar H. Kristmundsson.
Við „Krummi garmurinn“ eins og
Hrafn Sæmundsson kallaði sig
stundum unnum mörg ár hjá Fé-
lagsþjónustu Kópavogs. Krummi var
hugmyndasmiður félagsstarfsins
þar sem minn starfsvettvangur var
og einnig minn ráðgjafi og styrkur á
viðsjálum stundum. Hann var mað-
urinn sem gat og þorði að segja það
sem hann meinti og hræddist ekki
gangrýni þó á stundum væri sann-
leikur hans ærið beittur.
Honum tókst að vekja marga sam-
ferðamennina til umhugsunar hvað
betur mætti fara í öldrunarmálum og
reyndar samfélagsmálum. Hann
trúði því og vissi að peningar eru
nauðsynlegir en félagsleg heilsa er
ekki síður lífsgæði. Kímni hans var
við brugðið svo sem tilsvör hans um
heilsuna sem var afar léleg til
margra ára að hún væri „andstyggi-
lega góð núna“ og í einum af mörgum
skrifunum segir hann: „Staðan er
sem sagt: Linnulausar kvalir. Sólar-
hringsþjónusta og ég get ekki lengur
setið við tölvuna nema stutta stund.
Ég er samt galfrískur.Vantar bara
varahluti!“ Sárþjáður er hugur hans
fullur af hugsjónum og hugmyndum
hvernig aldraðir megi öðlast virð-
ingu og sjálfstæði. Hann þoldi ekki
að það að verða aldraður samkvæmt
lögum væri ávísun á útskúfun úr
samfélagi manna og þá ættu allir að
vera eins.
Hann sá fyrir sér einstaklinga með
ólíkar væntingar, hæfileika og til-
finningar á meðan lífneistinn og
heilsan væru til staðar.
Þvílíkur frumkvöðull var þessi al-
þýðuhetja að mótbyrinn sem hann
fékk braut hann ekki, heldur herti
hans ríku réttlætiskennd og efldi
hann til dáða.
Hrafn var, eins og krummi nafni
hans, dökkur á brún og brá. Hann
var athugull og hans sjóðnæmu gáf-
ur voru á vaktinni við öll tækifæri.
Hann var tilfinningavera þótt hann
gæti virkað hrjúfur á stundum.
Dökk, athugul augu hans voru afar
næm á hnökra samfélagsins. Þessi
vinur í raun var félagsmálatröll, fast-
ur fyrir og náði árangri með vits-
munalegri yfirvegun og þolinmæði.
Krummi var mjög góður penni og
hann skilur eftir sig margar athygl-
isverðar blaðagreinar. Einnig var
hann ljóðelskur og eftir hann liggja
mörg ljóð. Hann sendi vinum sínum
ljóð á jólum og er ég svo heppin að
hafa varðveitt mínar jólaóskir frá
Krumma. Í ljóðinu Vetrarþokan seg-
ir hann:
Hún grét.
Og hryggð hennar lagðist
yfir dalinn.
Og þegar vorsólin gægðist
yfir fjallsbrúnina voru
örlög hennar ráðin.
Þá vissu sölt tárin á nýgræðingnum
að vetrarþokan elskar aðeins
einu sinni.
Um þennan hugsuð væri hægt að
skrifa heila bók en hér var aðeins
hugmyndin að kveðja hann og þakka
honum alla hans handleiðslu, upp-
örvun og styrk sem hann veitti mér á
meðan hann gat.
Hrafn Sæmundsson á ríkan þátt í
því að félagsstarf aldraðra í Kópa-
vogi veitir þeim er það stunda ríku-
leg lífsgæði. Lífsgæði sem verða ekki
metin til fjár vegna þess að þau eru
ómetanleg.
Ég kveð þennan vin minn með
djúpri þökk og virðingu. Ég votta
þér Ester mín, dætrum ykkar og
fjölskyldum þeirra svo og öðrum
syrgjendum mína dýpstu samúð.
Góða ferð Krummi minn og ég vona
að vistaskiptin verði þér bærileg.
Sigurbjörg Björgvinsdóttir.
Við kölluðum þig Krumma, sam-
starfsfélagann og vininn sem með
svo ómótstæðilegum og áberandi
hætti mótaði vinnuumhverfi okkar,
viðhorf og samskipti. Þú varst einn
af þeim, sem án þess að hafa nokkuð
fyrir því láta manni líða vel, þú gafst
manni þessa þægilegu tilfinningu að
maður skipti máli, væri jafnvel mjög
mikilvægur. Ég kynntist þér árið
1991. Ég var nýr starfsmaður, þú
eldri og reyndari. Þú sýndir mér
áhuga og ljúfmennsku og virðing þín
var sönn. Það var auðvelt að endur-
gjalda slíka framkomu. Við urðum
góðir vinir þar sem ekkert var svo
viðkvæmt að ekki væri hægt að ræða
það. Ég fann líka hversu mikilvægt
það var fyrir þig að koma fram af
hreinskilni. Ef eitthvað lá þér á
hjarta, þá léstu vita af því. Hvort sem
það var þægilegt eða ekki. Þú varst í
eðli þínu rólyndur maður, ég sá þig
aldrei skipta skapi. Oft varstu hugsi
en þó oftast ræðinn og glettinn, orð-
heppinn og skemmtilegur. Þú varst
eiginlega gallalaus, svona í minning-
unni. Ímyndin er ljóslifandi. Þú varst
alltaf starfandi, komst til vinnu ótrú-
lega snemma hvern dag, hefðir getað
farið upp úr hádegi. En það var þér
víðs fjarri. Starfið var þér svo kært,
krafturinn óþrjótandi og hugurinn
frjór. Þú komst með óteljandi frá-
bærar hugmyndir sem margar
hverjar urðu kveikjan að marg-
breytilegri starfsemi Félagsþjónust-
unnar, sem þú sýndir slíkt trygg-
lyndi að eftir var tekið. Sérstaklega
var þér annt um starfsemi í þágu
fatlaðra einstaklinga og ekki síður
þjónustu við aldraða. Þú stofnaðir
Hana-nú hópinn, lagðir grunn að
hugmyndafræði félagsstarfsins og
samdir greinar og ljóð. Í verkum þín-
um lagðir þú áherslu á nýbreytni og
frelsi og hafðir illan bifur á forsjár-
hyggju. Þú vildir vinna með fólki, en
ekki fyrir það. Þú vildir breyta fé-
lagslegri ásýnd ellinnar, hugtakið
„áhyggjulaust ævikvöld“ ætti ekki að
vera til sagðir þú. Aldraðir ættu að
vera virkir og virtir. Þú naust þín í
vinnu og samstarf þitt, Sigurbjargar
Björgvinsdóttur og Ásdísar Skúla-
dóttur ól af sér endalausar tilraunir
sem margar hverjar urðu undirstöð-
ur í framgangi félagsstarfs aldraðra
og eru enn að mótast.
Síðustu ár þín barðist þú við veik-
indi sem nú hafa lagt þig að velli.
Okkur vinnufélögum þínum leyndist
ekki hversu oft þú varst sárþjáður,
ekki síst þegar dró að starfslokum
þínum árið 2000. En þú kvartaðir
ekki, sagðir frekar að þú værir svo
„helv. hamingjusamur“ að það hálfa
væri nóg. Þú gafst okkur tækifæri til
að njóta starfskrafta þinna miklu
lengur en hægt var að ætlast til.
Minn ágæti Krummi, ég vil þakka
þér samstarfsár okkar, heilræðin og
hvatningu og þolinmæðina sem þú
sýndir þegar þér fannst málin ekki
ganga eins hratt fyrir sig og þú vild-
ir. Ég minnist nú með hlýju þeirrar
stundar þegar Félagsþjónustunni
gafst tækifæri til að heiðra þig fyrir
frábær störf fyrir Kópavogsbæ. Þú
hafðir svo sannarlega unnið til þess.
Ég vil með þessum orðum kveðja þig
fyrir hönd stofnunarinnar.
Ég votta fjölskyldu Hrafns dýpstu
samúð.
Aðalsteinn Sigfússon.
Þá er Krummi garmurinn, eins og
hann gjarnan nefndi sig, allur. Eitt
af gullkornum hans var: „Að eignast
nýjan vinnufélaga er eins og að fá
nýja bók í jólagjöf“. Þessu viðhorfi
fengum við að kynnast þegar við hóf-
um störf hjá Kópavogsbæ fyrir fleiri
árum en við kærum okkur um að
muna. Að eigin sögn var það „aldrei
neitt sérstakt markmið hjá honum að
vera leiðinlegur“ og hann sagði oft
stundarhátt, þegar hann kom inn á
kaffistofuna „þetta er nú meiri hel-
vítis hamingjan“. Þetta átti sérstak-
lega við ef þar voru fyrir nokkrar
fóstrur (eins og leikskólakennarar
kölluðust þá). Ógleymanlegt var þeg-
ar hann sótti um aukaaðild að
Fóstruvinafélaginu þar sem hann
taldi sig vera þungt haldinn af „nega-
tívri fóstrufóbíu“ og það gæti læknað
hann af einkennunum. Krummi var
heimspekingur af Guðs náð og mikill
mannvinur. Baráttu- og hugsjóna-
maður og óeigingjarn á tíma í þágu
þeirra málefna sem hann tók að sér
eða hafði áhuga á. Hann var róttæk-
ur og mikill húmoristi. Maður verður
ríkari í andanum og betri manneskja
af því að kynnast sumum samferð-
armönnum sínum. Hann Krummi
garmurinn okkar var einn af þeim.
Hann hefur gert lífið blæbrigða-
ríkara í okkar augum og hann hefur
kennt okkur að sjá spaugilegu hlið-
arnar á því sorglega og sorglegu
hliðarnar á því spaugilega. Elsku
Krummi, takk fyrir að hafa verið til
og verið eins og þú varst.
Anna Karen Ásgeirsdóttir
og Sesselja Hauksdóttir.
Minningar 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 21. DESEMBER 2009
Umhverfi Þjórsár blasir við frá bú-
staðnum sem fjölskyldan hafði reist
af svo miklum myndarbrag. Bústað-
urinn var annað heimili þeirra Egils
og Guffýjar. Egill og fjölskyldan öll
tók miklu ástfóstri við land Gnúp-
verja. Það var kaldhæðni örlaganna
að Egill áréttaði nokkrum klukku-
stundum fyrir andlátið að þegar
kallið kæmi vildi hann verða greftr-
aður í kirkjugarði Stóra Núps þar í
sveit.
Í dag kveðjum við góðan vin með
sárum söknuði.
Megi Guffý, Hildur Björg, Ari og
Bessi öðlast styrk til að takast á við
sorgina sem býr í hjörtum þeirra.
Anna Inger, Matthías
og Margrét Eydal.
Í dag er kvaddur Egill Egilsson,
móðurbróðir minn og góður frændi,
aðeins 67 ára að aldri. Egill var einn
sá fyndnasti og skemmtilegasti
maður sem ég hef um ævina kynnst.
Ég minnist tímans þegar ég var lítil
telpa hjá ömmu og afa heima í Hlé-
skógum, þá var sko gaman að vera
til og Egill frændi alltaf tilbúinn að
finna upp á einhverju fyndnu, oft
var uppátækjasemin með afbrigðum
skemmtileg og hann ávallt tilbúinn
að láta athöfn fylgja orðum.
Það var einhverju sinni, þegar bú-
ið var að heyja niðri á túni og verið
var að keyra heysáturnar heim, að
Egill ákvað að ég skyldi fá að vera
við stýrið á Willysnum hans afa,
fimm ára telpuhnokki sem náði ekki
niður á bensíngjöfina, hvað þá nógu
há í loftinu til að sjá út um fram-
rúðuna á bílnum, en hann leysti það
á farsælan hátt, skrúfaði niður bíl-
stjórarúðuna svo ég heyrði til hans
þegar hann gaf fyrirmæli um í
hvaða átt skyldi beygja, sjálfur sat
hann svo í heyvagninum aftan í
jeppanum og hafði gaman af.
Frændi tók af mér loforð, ég mátti
alls ekki segja afa frá, þá fengi hann
skammir, en auðvitað hljóp sú stutta
beint í fangið á afa stolt og ánægð
með að hafa fengið að keyra, svona
voru nú prakkarastrikin í þá daga.
Egill brá sér í gervi ýmissa per-
sóna í sveitinni sjálfum sér og öðr-
um til skemmtunar. Á ættarmótum
og öðrum samkomum hreif hann
alla með sér með sínum smitandi
hlátri og gríni, návist hans var
þægileg og án allrar tilgerðar.
Egill minn, kæri frændi, nú skilur
leiðir og þú hefur farið á fund ást-
vina þinna sem áður kvöddu, ég
þakka þér hjartahlýju og góðvild
alla tíð, Guð geymi þig.
Elsku Guðfinna, Egill er farinn
frá okkur en hann skildi okkur ekki
eftir tómhent og ein, hann skildi eft-
ir minningar og fjársjóð sem er í
börnunum ykkar.
Kom vornótt og syng þitt barn í
blund.
Hve blítt þitt vögguljóð og hlý þín
mund.
Ég þrái þig.
Breið þú húmsins mjúku vernd-
arvængi,
væra nótt yfir mig.
Þú, draumljúfa nótt fær mér þinn
frið,
firr þú mig dagsins háreysti og klið,
ó, kom þú fljótt.
Elfur tímans áfram rennur,
ennþá hjartasárið brennur.
Skapanorn, ó gef mér stundargrið!
Kom ljúfa nótt, sigra sorg og harm,
svæf mig við þinn barm,
svæf glaumsins klið og gef mér frið.
Góða nótt.
(Jón frá Ljárskógum)
Kveðja frá frænku,
Sigurbjörg Björgvinsdóttir.
Besti vinur okkar, Egill Egilsson,
er látinn. Horfinn er óbrigðull vinur
sem fylgt hefur okkur í áratugi,
jafnt í gegnum erfiðleika sem á
gleðistundum. Við gátum sett traust
okkar á Egil hvernig sem á stóð og
leitað til hans með hvað eina og
fundið stuðning. Vinátta hans var
alltaf einlæg, hlý og hreinskiptin.
Hans verður sárt saknað og skarð
það sem nú er hoggið í vinahópinn
verður ekki fyllt. Egill hafði til að
bera marga góða eiginleika en
minningunni er næst glaðværð hans
og sívökul kímni, sem hæfði vel fé-
lagslyndi hans og ríkri samkennd
með öllum mönnum. Egill hafði yndi
af að skemmta fólki og var þá óspar
á skáldgáfur sínar. Hann var mjög
frumlegur maður og batt ekki hugs-
un sína í fyrirfram ákveðna ferla en
kom á óvart með efnistök og fram-
setningu. Hann hafði auga fyrir sér-
kennum í fari fólks og látbragði,
hermdi græskulaust eftir hverjum
sem var. Stundum hafði hann und-
irbúið skemmtanir sínar, ræður, ljóð
og tónlist, en hann naut sín ekki síð-
ur þegar hann var óvænt beðinn að
gleðja viðstadda. Hann var hafsjór
sagna, en hann átti líka til að semja
sögur á staðnum og lét þá oft fjúka í
kviðlingum frumsömdum. Hann var
hagmæltur og verða afköst hans
ekki mæld í einstaka vísum heldur
bálkum og ljóðaflokkum, sem hann
skemmti sér við að semja, oft um-
beðinn af ýmsum tilefnum. Margar
tækifærisræður hans eru ógleyman-
legar perlur þar sem fyndnin undir-
strikaði alvarlegan undirtón. Egill
var skapmaður, tilfinningaríkur en
sjaldnast þungur. Hann hafði oft
áhyggjur af umhverfismálum en
einkum aðförinni að náttúru lands-
ins. Umfjöllun um þau hjartansmál
sín tókst Agli að færa í slíkan bún-
ing að eftir var tekið. Egill og Guð-
finna voru höfðingjar heim að sækja
og dýrmætar eru minningar okkar
um þær ótal samverustundir sem
við höfum átt með þeim, sunnan og
norðan heiða og á ferðum okkar er-
lendis.Við höfum misst mikinn gleði-
gjafa og tryggan vin en þeir nán-
ustu sannan fjölskylduföður.
Guðfinna og Egill voru ástvinir og
einstakir félagar í meira en fjörutíu
ár. Hennar missir er mestur.
Við vottum Guðfinnu okkar, Hildi,
Ara og Bessa okkar dýpstu samúð.
Álfheiður og Vilhjálmur.
„Mínir vinir fara fjöld,
feigðin þessa heimtar köld.
Ég kem á eftir, kanske í kvöld. …“
(Bólu-Hjálmar.)
Við ökum upp Skeiðin í stefnu á
Heklu. Þorsteinn þekkir hverja
þúfu og óvíða finnst honum fallegra.
Tilhlökkun er efst í huga. Ein af
bestu stundum ársins er í vændum.
Þegar bíllinn kemur í hlað í Hell-
holti birtist rauðbirkinn maður með
glettni í augum og spaugsyrði á
vörum. Inni fyrir er hlýleg og bros-
mild kona hans, snillingur í mat-
argerð. Egill og Guðfinna, Guðfinna
og Egill.
En nú hefur dregið ský fyrir sólu
við Heklu. Genginn er drengur góð-
ur, þéttur á velli og þéttur í lund,
tryggur vinur vina sinna. Missirinn
minnir okkur á feigðina, en við mun-
um samt áfram kankvísina í aug-
unum. Dauðinn kom aftan að okkur
og hreif hann burt úr fagnaði góðra
vina, en þannig hefði hann kannski
einmitt viljað deyja.
Egill var sterkur og eftirminni-
legur persónuleiki, opinn og hrein-
skiptinn. Eins og títt er um slíka
menn var hann ekki allra. Þorsteinn
kynntist honum á námsárum þeirra.
Fjölþættar gáfur hans leyndu sér
ekki; hvort sem rætt var um stjórn-
mál eða tónlist, kveðskap eða bú-
skap, vísindi eða fræði var Egill
með á nótunum. Og þegar hann bast
Guðfinnu varð til öflug heild þar
sem hvort um sig hélt þó fullveldi
sínu. Sigrún kynntist þeim líka á
þessum árum, en þær Guðfinna
höfðu þekkst áður í sumarvinnu á
menntaskólaárunum. Þegar við
hjónin tókum saman efldist vinátta
okkar fjögurra smám saman; þann-
ig verða sterkustu jurtirnar til.
Rúm tíu ár eru liðin síðan þau
hjónin efndu til árlegra vinafunda
okkar við Heklu á útmánuðum,
ásamt Álfheiði og Villa. Þar var gott
að sitja og dást að drottningu eld-
fjallanna í vetrarskrúða eða hlusta á
bylinn fyrir utan. Hlýja gestgjaf-
anna yfirgnæfði allan ytri kulda;
orðsnilld og sögubrunnur Egils
ásamt veislumat Guðfinnu féllu í
einn farveg sannrar lífsgleði, þar
sem gaman og alvara tvinnaðist
saman.
Enn styrktust vináttuböndin þeg-
ar við fórum fjögur í ferð með
breska skemmtiferðaskipinu Victo-
ríu um austurhluta Miðjarðarhafs
haustið 2000. Varla getur þægilegri
ferðafélaga en Egil og Guðfinnu.
Við gengum inn í „kvöldverðarleik-
rit“ Bretanna í tilheyrandi búning-
um og látbragðsleik eins og við
hefðum aldrei gert annað, en dag-
arnir voru helgaðir því sem fyrir
augun bar; um það var skrafað og
skeggrætt, spaugað og spjallað.
Egill Egilsson var hugsjónamað-
ur. Hann elskaði land sitt, sögu þess
og sögur. Á fundi íslenska hópsins í
Victoríu flutti hann sagnaskemmtun
og fór á kostum. Þegar Norðlend-
ingurinn Egill settist að á Suður-
landi tók hann strax að rækta þar
brennandi hugsjónir sínar. Hann
hafði yfirvegaðar og rökstuddar
skoðanir á umhverfi og virkjunum á
Suðurlandi og var alltaf reiðubúinn
að ræða alla kosti.
Vitrir menn hafa sagt að vinar-
missir sé eins og að missa hluta af
sjálfum sér. Þess konar maður var
SJÁ SÍÐU 30